Τραγικές ελλείψεις καταγγέλλουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα
«Ακόμα και στη φυλακή είναι καλύτερα από εδώ». ««Όταν η αστυνομία με συνέλαβε τους είπα ότι είμαι 16 χρονών, ότι είμαι μικρός και ότι εδώ φοβάμαι». «Δεν έχω δει τον ήλιο για τρεις μήνες»..
. Είναι μόνο μερικές από τις συγκλονιστικές μαρτυρίες μεταναστών, που ζουν κάτω από απαράδεκτες συνθήκες στα κέντρα κράτησης της χώρας. Ανατριχιαστικές και οι εξομολογήσεις των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, η μόνο οργάνωση που έχει πρόσβαση και δρα στα κέντρα κράτησης, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε το μεσημέρι της Τρίτης, παρουσίασε τις τραγικές ελλείψεις που υπάρχουν στα κέντρα κράτησης της χώρας μας και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου τόσο στην ελληνική πολιτεία, όσο και στην Ευρώπη.
Να μπει ένα τέλος στη συστηματική και παρατεταμένη κράτηση των μεταναστών ζήτησαν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, περιγράφοντας τις απαράδεκτες συνθήκες που επικρατούν στα διοικητικά κέντρα κράτησης: η πολιτεία δεν παρέχει καμία ιατρική μέριμνα στους κρατούμενους, ούτε είδη ατομικής υγιεινής και σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως σε κέντρο της Κομοτηνής, δεν παρέχει ούτε καν αποχέτευση.
Ειδικά από τα μέσα του 2012, όταν ξεκίνησε η επιχείρηση «Ξένιος Δίας», η κατάσταση εκτραχύνθηκε. Επειδή όμως τα τελευταία χρόνια, το κράτος δεν επιτρέπει την πρόσβαση των δημοσιογράφων στα κέντρα κράτησης μεταναστών, μαρτυρίες όπως αυτή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (MSF) είναι πολύ ουσιαστικές.
«Το 2013-14 πραγματοποιήσαμε 5.441 ιατρικές συνεδρίες στους χώρους αυτούς καλύπτοντας ένα κενό», είπε μιλώντας σε δημοσιογράφους ο Απόστολος Βεΐζης, γιατρός και επικεφαλής της αποστολής των MSF στην Ελλάδα.
Οι MSF διαπίστωσαν ότι «τα περισσότερα προβλήματα υγείας των μεταναστών και αιτούντων άσυλο συνδέονται ή δημιουργούνται από την ίδια την κράτηση. Το 70% είναι παθήσεις του αναπνευστικού, του γαστρεντερικού ή του μυοσκελετικού συστήματος που προκλήθηκαν από την ίδια την κράτηση. Το 10% είναι οδοντιατρικά προβλήματα», είπε φέρνοντας το παράδειγμα Σουδανού που αναγκάστηκε να βγάλει μόνος το δόντι του επειδή δεν άντεχε άλλο τον πόνο και τελικά οδηγήθηκε στο νοσοκομείο λόγω ακατάσχετης αιμορραγίας.
Οι MSF έδωσαν την Τρίτη στη δημοσιότητα αναφορά με τίτλο «Ο αθέατος πόνος στα κέντρα κράτησης μεταναστών» για τις σοβαρότατες επιπτώσεις στην σωματική και ψυχική υγεία των μεταναστών και αιτούντων άσυλο που κρατούνται στα κέντρα αυτά. Πριν από τρεις μέρες ολοκλήρωσαν την παρέμβασή τους στα κέντρα της βόρειας Ελλάδας μετά τη δέσμευση των ελληνικών αρχών ότι θα παρέχουν ιατρικές υπηρεσίες από τον Μάρτιο του 2014.
Μέχρι την 1η Απριλίου, η κρατική μέριμνα υγείας δεν είχε ξεκινήσει, αλλά οι MSF αισιοδοξούν και θα συνεχίσουν να παρακολουθούν το ζήτημα. Παράλληλα εκφράζουν την ανησυχία τους για τους ασθενείς που άφησαν πίσω τους: «Αφήσαμε έναν ασθενή με ζαχαρώδη διαβήτη τύπου 1 χωρίς πρόσβαση σε ινσουλίνη. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να πέσει σε κώμα», πρόσθεσε ο κ. Βεΐζης. Αλλον ασθενή με κατάγματα «τον μετέφεραν οι συγκρατούμενοί του στην τουαλέτα πάνω σε μια καρέκλα ή σε κουβέρτες».
Η ιατρική φροντίδα που θα αρχίσει να προσφέρει το κράτος αφορά μόνο τα κέντρα διοικητικής κράτησης μεταναστών. Οσοι κρατούνται στα αστυνομικά τμήματα προφανώς δεν θα έχουν καμία ιατρική βοήθεια διότι επισήμως η κράτηση εκεί επιτρέπεται μόνο για λίγες ημέρες. Ασχέτως αν οι MSF συνάντησαν ανθρώπους που κρατούνται σε αστυνομικά τμήματα (μόνο και μόνο επειδή βρίσκονται παράτυπα στην Ελλάδα) ως και για 17 μήνες χωρίς να προαυλίζονται, αναμεμειγμένοι με ποινικούς κρατούμενους και, σε ορισμένες περιπτώσεις, χωρίς καν να βλέπουν το φως το ήλιου.
«Βρήκαμε σε αστυνομικά τμήματα ανθρώπους με φυματίωση που είχαν διακόψει την θεραπεία τους λόγω της σύλληψής τους, με όλες τις επιπτώσεις που έχει αυτό στην δική τους υγεία και στων αστυνομικών», συνέχισε ο κ. Βεΐζης.
Για την ιδιαίτερα ευάλωτη κατηγορία των ασυνόδευτων ανηλίκων μίλησε η Ιωάννα Κοτσιώνη, ειδική σε θέματα μετανάστευσης των MSF. «Πρόκειται για μια ιδιαίτερα πολυπληθή ομάδα. Στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί λανθασμένα ως ενήλικες αλλά είναι πολύ δύσκολο να διορθωθεί η ηλικία τους διότι δεν προβλέπεται σχετική διαδικασία. Αν και οι ασυνόδευτοι ανήλικοι στην Ελλάδα είναι πολλοί _ κυρίως έφηβοι από το Αφγανιστάν και τη Σομαλία _ δεν υπάρχει κανένα σύστημα που να εγγυάται την προστασία τους, τουλάχιστον από την κράτηση».
Από τον «Ξένιο Δία» και μετά η κράτηση μεταναστών, ακόμη και ολόκληρων οικογενειών με μωρά παιδιά, γίνεται με αυτόματο και γενικευμένο τρόπο _ χωρίς δηλαδή να εξετάζεται αν πρόκειται για θύματα βίας στη χώρα τους, για ανήλικους ή για ανθρώπους από χώρες, όπως η Σομαλία, προς τις οποίες η Ελλάδα δεν πραγματοποιεί αναγκαστικές επιστροφές λόγω των συνθηκών που επικρατούν εκεί.
Οι MSF εκφράζουν την ανησυχία τους για το ότι ο χρόνος διοικητικής κράτησης (που ήδη έχει αυξηθεί στους 18 μήνες από τους 12 που ίσχυαν αρχικά) θα αυξηθεί εκ νέου ύστερα από τη γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του κράτους. Μίλησαν για «ανθρώπους τσακισμένους» που προσπαθούν να αυτοκτονήσουν βουτώντας από τις ταράτσες, για έναν 20χρονο που έκλαιγε γιατί είχε οκτώ μήνες να μιλήσει με την οικογένειά του, για ανθρώπους που υπήρξαν θύματα βίας στη χώρα τους και υφίστανται βία και στην Ελλάδα.
«Ζητάμε από τις ελληνικές αρχές να σταματήσουν την συστηματική και γενικευμένη χρήση της κράτησης, να διασφαλίσουν ότι δεν θα κρατούνται ευάλωτες ομάδες, να εξασφαλίσουν την πρόσβαση στις ιατρικές υπηρεσίες και, με την υποστήριξη της ΕΕ, να επενδύσουν σε ένα σύστημα υποδοχής αιτούντων άσυλο και ευάλωτων», δήλωσε η Μαριέττα Προβοπούλου, γενική διευθύντρια των MSF.
Συγκλονιστικές οι μαρτυρίες μεταναστών
«Ακόμα και στη φυλακή είναι καλύτερα από εδώ. Μπήκατε μέσα και είδατε. Είστε μάρτυρες. Αν υπάρχει δικαιοσύνη, θα πρέπει κάποιος να διασφαλίσει τα δικαιώματά μας». Άνδρας 34 ετών, 17 μήνες σε κράτηση.
«Το κέντρο κράτησης της Κομοτηνής δεν είναι κατάλληλο ούτε για ζώα. Είναι πολύ βρώμικα. Οι τουαλέτες δε λειτουργούν. Το αποχετευτικό σύστημα είναι χαλασμένο. Περιττώματα πέφτουν από τις αποχετεύσεις του πρώτου ορόφου στο ισόγειο. Είμαστε κλειδωμένοι μέσα σχεδόν όλη την ημέρα. Μας επιτρέπουν να βγαίνουμε στο προαύλιο μια ώρα το πρωί και μία το απόγευμα. Και αυτό όχι καθημερινά. Η Κομοτηνή δεν είναι κέντρο κράτησης, είναι στάβλος για ζώα». Άνδρας 28 ετών, 7 μήνες σε κράτηση.
«Από τις 24 ώρες της ημέρας, μας βγάζουν έξω μόνο μία ώρα. Μακάρι να μας άφηναν στο προαύλιο λίγο περισσότερο, να κουραζόμαστε, να ξεχνιόμαστε» Άνδρας 23 ετών, 5 μήνες σε κράτηση.
«Πριν την άφιξη των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, δεν υπήρχε γιατρός. Οι αστυνομικοί συμπεριφέρονταν άσχημα σε όποιον ζητούσε γιατρό. Δεν έδιναν καμία σημασία ακόμη και όταν το πρόβλημα ήταν σοβαρό. Πολλές φορές χρειάστηκα γιατρό κι εγώ ο ίδιος, αλλά δεν υπήρξε καμία απάντηση» Άνδρας 21 ετών, 11 μήνες σε κράτηση.
«Να σας πω την αλήθεια, μας μεταχειρίζονται πολύ σκληρά. Είχα δυνατό πονόδοντο και ζητούσα γιατρό για αρκετές εβδομάδες. Τελικά με μετέφεραν στο νοσοκομείο επειδή αιμορραγούσα, αφού είχα βγάλει το δόντι μόνος μου» Άνδρας 34 ετών 17 μήνες σε κράτηση.
«Τώρα αρχίζω να έχω ψυχολογικά προβλήματα. Μετά από ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, δεν είμαστε πια καλά. Έχουμε χάσει την ελπίδα μας». Άνδρας 34 ετών, 17 μήνες σε κράτηση.
«Οι αστυνομικοί δεν σέβονται κανένα. Δεν μπορείς να τους μιλήσεις. Όταν τους ρωτάμε για κάτι μας φωνάζουν, μας βρίζουν. Μερικές φορές μας χτυπούν». Άνδρας 20 ετών, περισσότερο από 5 μήνες σε κράτηση.
«Η αστυνομία έλεγε ότι όποιος κάνει αίτηση για άσυλο θα παραμείνει υπό κράτηση για 18 μήνες, ενώ όσοι δεν κάνουν θα αφεθούν ελεύθεροι νωρίτερα και γι’ αυτό αποφάσισα να μη ζητήσω άσυλο». Αγόρι 16 ετών από το Αφγανιστάν, 9 μήνες σε κράτηση.
«Όταν η αστυνομία με συνέλαβε τους είπα ότι είμαι 16 χρονών, ότι είμαι μικρός και ότι εδώ φοβάμαι και αισθάνομαι πολύ άσχημα. Βρίσκομαι πλέον εννέα μήνες υπό κράτηση. Από τότε που έφτασα στην Ελλάδα έχω περάσει και έχω δει απίστευτα πράγματα. Δεν μπορώ να πιστέψω ότι έχω περάσει αυτά τα πράγματα. Θα ήθελα πολύ να διαβάσετε την ιστορία μου και να αναρωτηθείτε πώς ένα παιδί της ηλικίας μου, χωρίς να έχει κάνει καμία αμαρτία, κανένα έγκλημα, μπορεί να κρατηθεί στη φυλακή τόσο πολύ καιρό. Δεν ξέρω τι φταίει: η μοίρα μου, η χώρα μου, οι αστυνομικοί» Αγόρι 16 ετών, 9 μήνες σε κράτηση.
Οι γιατροί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης
«Όταν πρωτοξεκίνησαν να δουλεύω στα κέντρα κράτησης, σοκαρίστηκα από τις συνθήκες. Πέρα από το μικρό χώρο που συνωστίζονται τόσοι άνθρωποι, ένα ακόμα μεγάλο πρόβλημα είναι οι συνθήκες υγιεινής, με αποκορύφωμα τις τουαλέτες, οι οποίες πραγματικά παρουσιάζουν εικόνα εξαθλίωσης» Γιατρός της οργάνωσης
«Οι περισσότερες ασθένειες που αντιμετωπίζω συνδέονται με τις συνθήκες κράτησης. Για παράδειγμα έχει πολλή υγρασία. Έχω δει ασθενείς που κοιμούνται σε εντελώς βρεγμένα στρώματα. Οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα και με την ψυχική τους υγεία, έχουν διαταραχές με τον ύπνο τους και ψυχοσωματικά προβλήματα» Γιατρός της οργάνωσης
«Συνάντησα ανθρώπους τσακισμένους, ανθρώπους που βιώνουν την ματαίωση. Ένας 20χρονος έχει 8 μήνες να μιλήσει με τους δικούς του κι εκείνοι δεν ξέρουν αν είναι ζωντανός» Ιωάννα Κοτσιώνη, Ειδική σε θέματα Μετανάστευσης από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα.
