Η κουλτούρα του καφέ στην Ελλάδα τον τελευταίο αιώνα έχει πάρει το άρωµά της από πολλά στέκια και σχεδόν από αντίστοιχα χαρµάνια

Από τα καφενεία του κέντρου και της πλατείας του χωριού µε τον ελληνικό καφέ στις καφετέριες της παραλιακής µε τον φραπέ, και από τις οργανωµένες αλυσίδες µε ονόµατα καφέδων που κατά κύριο λόγο τελειώνουν σε -ino στα σηµερινά «espresso bars».

Σε όλες τις παραπάνω µορφές, που συνυπάρχουν µέχρι σήµερα, µε αυτή που κυριαρχεί να είναι η µεµονωµένη καφετέρια της γειτονιάς µε τη συνδροµητική τηλεόραση, η Ελλάδα τσακώνεται για την µπάλα και την πολιτική, φλερτάρει και τα τελευταία χρόνια, κυρίως περνάει τον χρόνο της µέχρι να βρει δουλειά.

Καφετέριες κλείνουν η µία µετά την άλλη, αλλά στη θέση τους ξεφυτρώνει πάντα κάποια καινούργια. Ο Παναγιώτης Ρουσόπουλος, ιδρυτής και γενικός διευθυντής της Franchise Co, αναφέρει στο Fortune ότι δεν έχουν καταµετρηθεί τα σηµεία πώλησης και επιτόπιας κατανάλωσης καφέ, εκτιµά όµως ότι είναι πιθανόν να λειτουργούν σήµερα 50.000 σηµεία, αριθµός πενταπλάσιος σε σχέση µε τους φούρνους!

Ωστόσο, από αυτά ένα 70% µε βάση στατιστικά στοιχεία θα κλείσει µέσα σε δύο χρόνια. Αν σας εντυπωσιάζουν οι αριθµοί και η κινητικότητα γύρω από τα καφέ, ίσως να µην γνωρίζετε ότι κατά µέσο όρο οι Έλληνες ξοδεύουµε ετησίως, µε βάση τα τελευταία στοιχεία της Euromonitor, 448 ευρώ έκαστος –κάτι λιγότερο από τον κατώτατο βασικό µισθό– σε καφετέριες ή για αγορά καφέ από τον δρόµο. Σε επίπεδο καταστηµάτων αδιαµφισβήτητος βασιλιάς αυτής της αγοράς παραµένει η αλυσίδα «Γρηγόρης», η οποία αντιλήφθηκε εγκαίρως την τάση, δηµιουργώντας τις γωνιές coffeeright, ενώ από κοντά ακολουθεί και η Everest, η οποία, σύµφωνα µε εκτιµήσεις της, το 2012 βελτίωσε τα µερίδιά της στη αγορά του καφέ κατά 2%, φθάνοντας το 10,9%.

Αντίθετα, η τρίτη αλυσίδα που «ανδρώθηκε» στη χρυσή εποχή του χρηµατιστηρίου, η Flocafé, δείχνει σηµάδια κόπωσης, και παρόλο που άνοιξε αρκετά σηµεία µέσα στο 2012, είδε τις πωλήσεις να µειώνονται κατά 18% και το µερίδιό της στην αγορά του καφέ να φτάνει στο 8,7%. Καλύτερη τύχη δεν έχουν τα Starbucks, τα οποία πρόσφατα γιόρτασαν τα δέκα χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα. Από τα περίπου 70 καταστήµατα που λειτουργούσαν το 2008, πλέον έχουν µείνει µόνο 30.

Επιχειρηµατίες όπως οι Κωνσταντίνος Κωνσταντινόπουλος της Coffee Islands και Λευτέρης Κυριακάκης της Mikel, που σχεδόν έχουν αποστηθίσει τη βιογραφία του Χάουαρντ Σουλτς, ιδρυτή των Starbucks, έχουν καταφέρει να αποτελούν τα νέα δυνατά ονόµατα της αγοράς. Και οι δύο 35άρηδες από την επαρχία, ο πρώτος από την Πάτρα και ο δεύτερος από την Λάρισα –από όπου ξεπηδούν ακόµη δύο αλυσίδες, η Bruno και η Sicily– µε δύο διαφορετικά επιχειρηµατικά µοντέλα, σε χρόνο ρεκόρ ανοίγουν το ένα κατάστηµα πίσω από το άλλο.

Όταν συναντήσαµε τον Κωνσταντίνο Κωνσταντινόπουλο απέναντι από το Μουσείο της Ακρόπολης, όπου ετοιµάζεται το πρώτο κατάστηµα µε τη νέα εταιρική ταυτότητα, τον ρωτήσαµε από πού «έκλεψαν» µερίδιο αγοράς τα Coffee Islands. Μας απάντησε, από κανέναν, και σηµείωσε: «Τα καταστήµατά µας, τα οποία είναι µοναδικά στο είδος τους, καθώς συνδυάζουν το καφεκοπτείο µε ένα µοντέρνο espresso bar, δηµιούργησαν αγορά, αφού κέρδισαν αυτούς που φρόντιζαν να κουβαλούν το σέικερ από το σπίτι στη δουλειά. Από τη στιγµή που βρήκαν έναν premium καφέ σε µια δίκαιη τιµή, σε συνδυασµό µε τη σωστή εξυπηρέτηση, η ανάγκη αυτή έπαψε να υπάρχει».

Σήµερα λειτουργούν 115 καταστήµατα Coffee Islands σε Ελλάδα, Κύπρο, Ρουµανία και Αλβανία, ενώ στόχος είναι µέχρι το τέλος του έτους να λειτουργήσει και το πρώτο κατάστηµα στο Λονδίνο. Βλέψεις για το εξωτερικό κάνει και η αλυσίδα καφέ Mikel, η οποία θα φτάσει τα 100 καταστήµατα έως το τέλος του χρόνου. Σύµφωνα µε τη Χρύσα Γερολυµάτου, την υπεύθυνη ανάπτυξης της αλυσίδας, υπάρχουν προτάσεις για master franchise τόσο από Μέση Ανατολή όσο και από δυτική Ευρώπη, τις οποίες θα εξετάσουν όταν τα Mikel εδραιωθούν στην Αθήνα.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Fortune που κυκλοφορεί αυτό το Σαββατοκύριακο με την εφημερίδα “Παραπολιτικά”