Σπίτι τα περισσότερα περιστατικά βίας στη χώρα μας-Οι Ελληνίδες δεν ζητούν βοήθεια
Τα σοκαριστικά συμπεράσματα της μεγάλης ευρωπαϊκής έρευνας για τη βία κατά των γυναικών δεν περιποιούν σίγουρα τιμή για την Ευρωπαϊκή Ενωση του πολιτισμού και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπου η ισότητα έχει κατακτηθεί θεσμικά και οι συζητήσεις γι’ αυτό συχνά αντιμετωπίζονται ως ζήτημα που αφορούν τους λιγότερο πολιτισμένους αυτού του κόσμου. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (FRA), το 33% των γυναικών έχουν πέσει θύματα σωματικής ή/και σεξουαλικής βίας. Ανάγοντας το ποσοστό αυτό στον συνολικό πληθυσμό, τα θύματα ανέρχονται σε 62 εκατομμύρια γυναίκες, ηλικίας άνω των 15 ετών. Ακόμη, θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης έχει πέσει το 57% των γυναικών.
Μια αναλυτικότερη ματιά στα στοιχεία φέρνει στο φως μια αντίφαση που οι περισσότεροι μάλλον δεν θα περίμεναν, ανάμεσα στις «συνετές» χώρες του Βορρά και στις πιο «άτακτες» του Νότου, καθώς οι πρώτες κρατούν την πρωτιά στη βία κατά των γυναικών. Περισσότερες από τις μισές συμμετέχουσες στη Δανία (52%) ανέφεραν ότι έχουν πέσει θύματα σωματικής ή/και σεξουαλικής βίας, ενώ ακολουθούν η Φινλανδία με 47%, η Σουηδία με 46%, η Ολλανδία με 45% και η Βρετανία και η Γαλλία, με 44% των γυναικών να απαντούν θετικά. Επίσης, το συντριπτικό 81% των γυναικών στη Σουηδία έχει δεχθεί κάποιας μορφής σεξουαλική παρενόχληση, 80% στη Δανία, 75% στη Γαλλία και 73% στην Ολλανδία. Η χώρα μας βρίσκεται και στις δύο περιπτώσεις κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, όχι όμως με μικρά ποσοστά, της τάξεως του 25% και του 43% αντιστοίχως.
Θύματα στο ίδιο τους το σπίτι
Στη χώρα μας το 18% των γυναικών απάντησε ότι έχει εμπειρία σωματικής βίας από τον σύντροφο, ενώ σεξουαλική βία από σύντροφο έχει δεχθεί το 5%, με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο να είναι 20% και 7% αντίστοιχα. Ενώ τα ποσοστά της σεξουαλικής βίας στο ζευγάρι έχουν λάβει μεγάλες διαστάσεις, με τη Δανία, την Ολλανδία και τη Φινλανδία να σημειώνουν τα υψηλότερα, που ανέρχονται στο 11%, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες το ζήτημα αυτό θεωρείται ακόμη «ενδοοικογενειακή» υπόθεση.
Σημαντικότατα είναι και τα ποσοστά της ψυχολογικής βίας που ασκείται στις γυναίκες από τον σύντροφο που διαμορφώνονται σε 33% στην Ελλάδα και 43% στην Ευρώπη. Στη χώρα μας για το 25% των γυναικών η ψυχολογική βία περιελάμβανε καταχρηστική συμπεριφορά, για ποσοστό 24% ο σύντροφος ήθελε να έχει τον απόλυτο έλεγχο των πραγμάτων, ενώ το 9% ανέφερε οικονομική βία και 4% εκβιασμό ή/και εκμετάλλευση των παιδιών.
Δεν είναι όμως μόνο ο σύντροφος, όπως φαίνεται, που βρίσκει την απομόνωση του σπιτιού κατάλληλη για να εκφράσει τη βίαιη συμπεριφορά του. Για τη χώρα μας το σπίτι είναι αυτό που ανέφεραν οι περισσότερες συμμετέχουσες στην έρευνα (σε ποσοστό 33%) ως τόπο όπου δέχθηκαν το πιο σοβαρό περιστατικό βίας από άλλον. Ακολουθούν ο δρόμος, το πάρκινγκ ή άλλος δημόσιος χώρος με 27% και το σχολείο ή ο χώρος εργασίας με 17%.
Γιατί οι γυναίκες δεν καταγγέλλουν;
Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι, δυστυχώς, οι γυναίκες στη χώρα μας δεν ζητούν βοήθεια για περιστατικά έμφυλης βίας. Μόλις το 14% των γυναικών καταφεύγει στην Αστυνομία όταν αντιμετωπίζει βία από σύντροφο, το 11% ζητάει νομική συνδρομή, το 6% πηγαίνει στο νοσοκομείο, σε γιατρό ή άλλον φορέα υγείας και μόλις 1% σε κοινωνικές υπηρεσίες. Παρόμοια κινούνται τα ποσοστά στις περιπτώσεις που ο θύτης είναι άλλο άτομο, με βελτιωμένο αυτό των γυναικών που απευθύνονται σε νοσοκομεία ή άλλους φορείς υγείας που ανέρχεται σε 14%.
Οι λόγοι που οι γυναίκες δεν ζητούν βοήθεια είναι οι ίδιοι και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις, με περισσότερες από τις μισές να απαντούν ότι προτιμούν να χειριστούν το θέμα μόνες ή με τη βοήθεια κάποιου συγγενούς ή φίλου. Ακολουθούν η ντροπή, η διάθεση να μην το μάθει κανένας άλλος, η αίσθηση ότι δεν είναι και τόσο σοβαρό μια και δεν έχει ξανασυμβεί, ενώ δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί το γεγονός ότι περί το 21% των γυναικών πιστεύουν ότι κανένας φορέας δεν θα κάνει ή δεν μπορεί να κάνει τίποτα.
Πάνω από 12.300 κλήσεις στη Γραμμή SOS
Αυτά τα ταμπού προσπαθεί να σπάσει η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων με τη λειτουργία της τηλεφωνικής γραμμής 15900, η οποία έχει κλείσει ήδη δυόμισι χρόνια λειτουργίας. Στο διάστημα αυτό η γραμμή δέχθηκε 12.313 κλήσεις και 98 ηλεκτρονικά μηνύματα. Επί του συνόλου το 79% αφορούσαν καταγγελίες περιπτώσεων έμφυλης βίας. Από αυτές οι 7.233 κλήσεις (74%) αφορούσαν καταγγελίες των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών, ενώ οι 2.509 κλήσεις (26%) καταγγελίες από τρίτα πρόσωπα (κυρίως φίλους/ες 25%, γονείς 18%, άλλους συγγενείς 15%, αδέλφια 12%, γείτονες 11% και άλλα άτομα 16%).
Προς επιβεβαίωση των στοιχείων της έρευνας, 5.573 κλήσεις των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών (77%) αφορούσαν ενδοοικογενειακή βία, 102 (1%) σχετίζονταν με σεξουαλική παρενόχληση, 101 (1%) με περιπτώσεις βιασμού, 7 (0,1%) με πορνεία, 2 κλήσεις (0,03%) με trafficking, 876 κλήσεις (12%) με καταγγελία άλλων μορφών βίας, ενώ σε 721 (10%) περιπτώσεις η μορφή της βίας ήταν αδιευκρίνιστη. Τα αιτήματα των κλήσεων αυτών αφορούσαν: 3.033 κλήσεις (42%) σε ψυχοκοινωνική στήριξη, 2.365 κλήσεις (33%) σε νομική συμβουλευτική, 836 κλήσεις (12%) σε νομική βοήθεια, 537 κλήσεις (7%) σε αναζήτηση φιλοξενίας και 212 κλήσεις (3%) σε αναζήτηση εργασίας.
Οδεύοντας στη συμπλήρωση τριών ετών από την έναρξη λειτουργίας της γραμμής, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η ΓΓ Ισότητας, φαίνεται μια σταθεροποίηση στον αριθμό των κλήσεων. Παράλληλα έχει δημιουργηθεί σε ολόκληρη τη χώρα ένα δίκτυο 40 Συμβουλευτικών Κέντρων Γυναικών και 21 ξενώνων, με δυναμικότητα φιλοξενίας 20 ατόμων ο καθένας, για τη στήριξη των γυναικών που πέφτουν θύματα οποιασδήποτε μορφής βίας. Οι δομές αυτές, που είναι στελεχωμένες με το κατάλληλο προσωπικό, δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην εχεμύθεια και στη διακριτικότητα. Επίσης η διεύθυνση των ξενώνων φιλοξενίας δεν αποκαλύπτεται για την προστασία των ίδιων των κακοποιημένων γυναικών.
