Οι βιταμίνες είναι απαραίτητες για τον ανθρώπινο οργανισμό αλλά όταν λαμβάνονται σε υπερβολικές δόσεις μπορεί να μετατραπούν σε εφιάλτη και να αποτελέσουν την αιτία για πολλά προβλήματα υγείας.
Αναφορικά με τις βιταμίνες B, D, E, K και C, ο οργανισμός είναι αδύνατο να παράξει από τη διατροφή τόσο μεγάλες ποσότητες ώστε να μιλήσουμε για υπερβολικές δόσεις. Μόνη εξαίρεση ωστόσο αποτελεί η βιταμίνη Α.
Το συκώτι και τα ιχθυέλαια από συκώτι ψαριών είναι συμπυκνωμένες πηγές προσχηματισμένης βιταμίνης Α (ρετινόλη). Μάλιστα το συκώτι περιέχει τόση πολλή ρετινόλη, που οι πρώτοι εξερευνητές του 20ου αιώνα στο Νότιο Πόλο αρρώσταιναν από την υπεκατανάλωση συκωτιού φώκιας και φάλαινας, ενώ περιπτώσεις τοξικότητας της βιταμίνης Α έχουν επίσης αναφερθεί σε παιδιά, που καταναλώνουν καθημερινά συκώτι από κοτόπουλο.
Αντίθετα, ακόμη και οι πολύ μεγάλες δόσεις των βιταμινών Ε, Κ, Β1, Β2, Β12, βιοτίνης και παντοθενικού οξέως φαίνεται πως είναι ασφαλείς για τον άνθρωπο.
Όμως πώς ορίζεται η υπερβολική δόση; Σε γενικές γραμμές η υπερβολική δόση είναι όταν οι συνιστώμενες ημερήσιες δόσεις (ΣΗΔ), λαμβάνονται πολλές φορές κατά τη διάρκεια της ημέρας. Άρα ποιές είναι οι συνέπειες στην υγεία μας από τις υπερβολικές δόσεις βιταμίνης;
Βιταμίνη Α: 15.000 έως 25.000 μονάδες (IU) ρετινόλης την ημέρα για τους ενήλικες (2.000 IU ή περισσότερο για τα παιδιά) μπορούν να οδηγήσουν σε βλάβες στο συκώτι, σε πονοκέφαλο, έμετο, μη φυσιολογική όραση, δυσκοιλιότητα, απώλεια μαλλιών, απώλεια της όρεξης, χαμηλό πυρετό, πόνο στα οστά, διαταραχές στον ύπνο, ξηρό δέρμα και ξηρότητα στους βλεννογόνους.
Επιπλέον, μία έγκυος γυναίκα που λαμβάνει περισσότερες από 10.000 IU την ημέρα διπλασιάζει τον κίνδυνο το παιδί της να παρουσιάσει γενετικές ανωμαλίες.
Βιταμίνη Β6: Η λήψη 50 mg ή και περισσοτέρων την ημέρα μπορεί να βλάψει τα νεύρα στα πάνω και κάτω άκρα. Μερικοί ειδικοί αναφέρουν ότι η ζημιά ενδεχομένως να είναι προσωρινή, ενώ άλλοι πάλι επιμένουν ότι είναι μόνιμη.
Βιταμίνη C: Ποσότητα 1000 mg ή και παραπάνω σε ημερήσια βάση μπορεί να προκαλέσει στομαχικές διαταραχές, διάρροια ή δυσκοιλιότητα.
Βιταμίνη D: Οι 2.000 IU την ημέρα είναι ένα ποσό ικανό ώστε να προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες στα νεφρά και την καρδιά. Αλλά και μικρότερες δόσεις μπορεί να προκαλέσουν μυϊκή αδυναμία, κεφαλαλγία, ναυτία, έμετο, υψηλή πίεση, καθυστερημένη σωματική ανάπτυξη, νοητική υστέρηση στα παιδιά, αλλά και ανωμαλίες στα έμβρυα.
Βιταμίνη Ε: Μεγάλες ποσότητες (πάνω από 400 έως 800 IU την ημέρα) της βιταμίνης E μπορούν να οδηγήσουν σε στομαχικές διαταραχές ή ζάλη.
Νικοτινικό οξύ: Δόσεις υψηλότερες από τις επιτρεπτές για την παραγωγή των ηπατικών ενζύμων, τη διατήρηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και του ουρικού οξέος, μπορούν να οδηγήσουν σε βλάβη του ήπατος, αυξημένο κίνδυνο διαβήτη και ουρική αρθρίτιδα.
Χολίνη: Οι πολύ υψηλές δόσεις χολίνης έχουν συνδεθεί με έμετο, σιελόρροια, εφίδρωση, χαμηλή αρτηριακή πίεση και κακοσμία του σώματος.
Βέβαια δε χρειάζεται να λαμβάνετε ακραίες ποσότητες βιταμινών για να προκληθεί ζημιά στον οργανισμό σας. Μία 30ετής μελέτη από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Ουψάλας στη Σουηδία αποκάλυψε τον Ιανουάριο του 2003 ότι η λήψη πολυβιταμινών ενώ έχετε κανονικές ποσότητες βιταμίνης Α μπορεί να αποδυναμώσει τα οστά και να αυξήσει τον κίνδυνο των καταγμάτων του ισχίου μέχρι και 70%.
Τα υψηλά επίπεδα ρετινόλης στο αίμα (λόγω της υπερβολικής πρόσληψης βιταμίνης Α από τροφές ή συμπληρώματα) αναστέλλουν προφανώς τη λειτουργία των ειδικών κύτταρων που συνήθως δημιουργούν το νέο οστό και επηρεάζουν την ικανότητα της βιταμίνης D στην απορρόφηση ασβεστίου.
Ρωτήστε τον γιατρό σας αν χρειάζεστε συμπληρώματα βιταμινών, μέσω της διατροφής ή κάποιας φαρμακευτικής αγωγής, για να έχετε μία πιο εμπεριστατωμένη άποψη επί του θέματος.
