Βίντεο και φωτογραφίες, του Γιάννη Νικήτα
ΟΜΑΔΕΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: Ο ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ ΒΡΑΧΙΟΝΑΣ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ! Πορνεία, ναρκωτικά, επεισόδια, συμπλοκές συμμοριών, ληστείες, απαγωγές, δολοφονίες, γκέτο… Είναι οι λέξεις που περιγράφουν το ιστορικό κέντρο της Αθήνας αλλά των υπολοίπων αστικών κέντρων της χώρας. Κάθε βράδυ σε ολόκληρο το λεκανοπέδιο της Αττικής διεξάγεται ένας ακήρυχτος πόλεμος ανάμεσα σε αστυνομικούς και κακοποιούς.
Με αφορμή την ευρεία επιχείρηση με την κωδική ονομασία “ΞΕΝΙΟΣ ΖΕΥΣ” επισκεπτόμαστε την Διεύθυνση Ασφάλειας Αττικής και Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα τις Ομάδες Πρόληψης και Καταστολής Εγκληματικότητας. Οι ΟΠΚΕ της ΓΑΔΑ και της ΓΑΔΘ κάθε βράδυ οργώνουν την Αττική πραγματοποιώντας δεκάδες συλλήψεις και προσαγωγές. Για δύο συνεχόμενα βράδια κατόπιν ειδικών αδειών από το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης και το Γραφείο τύπου της ΕΛ.ΑΣ παρακολουθούμε εκ του σύνεγγυς την επιχειρησιακή δράση των ΟΠΚΕ σε ολόκληρο το λεκανοπέδιο. Από τις γκετοποιημένες γειτονιές του κέντρου των Ασιατών και Αφρικανών λαθρομεταναστών μέχρι τους τσιγγάνικους καταυλισμούς στο Ζεφύρι.
Αποτελούν την αιχμή του δόρατος για την πάταξη του εγκλήματος, είναι ο επιχειρησιακός βραχίονας της Διεύθυνσης Ασφάλειας ανά των αστυνομικών διευθύνσεων πανελλαδικά. Ο λόγος για τις ΟΠΚΕ όπως προαναφέραμε και στο εισαγωγικό μας σημείωμα. Βρεθήκαμε για δύο συνεχόμενα βράδια στους Αθηναϊκούς δρόμους ακολουθώντας επίλεκτους αστυνομικούς κατά την διάρκεια ελέγχων και περιπολιών σε περιοχές υψηλής εγκληματικότητας. Διαπιστώσαμε ιδίοις όμμασι τις επιχειρησιακές αρετές αυτών των ομάδων που αποτελούν τους ιδανικούς αστυνομικούς για την αντιμετώπιση των κακοποιών, των λαθρομεταναστών και της οποιοδήποτε εγκληματικής πράξης.
Πρόκειται για ομάδες ειδικά εκπαιδευμένες και εξοπλισμένες οι οποίες είναι επιφορτισμένες αφενός με την υποστήριξη των αστυνομικών επιχειρήσεων της ασφάλειας και αφετέρου για την διενέργεια ελέγχων και περιπολιών σε περιοχές με υψηλή εγκληματικότητα. Στα πλαίσια της παρουσίασης των ΟΠΚΕ επισκεφθήκαμε τόσο τις ΟΠΚΕ Αττικής όσο και της Θεσσαλονίκης. Οργάνωση – Διάρθρωση των Ο.Π.Κ.Ε Οι Ομάδες Πρόληψης και Καταστολής Εγκληματικότητας ιδρύθηκαν τον Φεβρουάριο 2001 μετά από απόφαση του Αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας. Στην περιοχή αρμοδιότητας Γ.Α.Δ.Α. συγκροτήθηκαν αρχικά οκτώ -8- Ομάδες, οι οποίες υπάχθηκαν διοικητικά στην Διεύθυνση Ασφάλειας Αττικής, καθώς η κύρια αποστολή τους ήταν η αντιμετώπιση συγκεκριμένων μορφών εγκληματικότητας που παρουσίαζαν εκείνη την περίοδο ραγδαία άνοδο, όπως κλοπές, διαρρήξεις, ληστείες, ναρκωτικά κ.λπ.
Με την πάροδο των ετών η ποσοτική και ποιοτική μετεξέλιξη της εγκληματικότητας, σε συνδυασμό με την αποτελεσματική δράση των Ο.Π.ΚΕ. έθεσαν το ζήτημα της αναβάθμισής τους σε όλα τα επίπεδα. Από τις αρχές του τρέχοντος έτους, με την αναδιοργάνωση των Υπηρεσιών της Διεύθυνσης Ασφαλείας Αττικής, οι Ο.Π.Κ.Ε. Αττικής εντάχθηκαν στο Τμήμα Ειδικών Επιχειρήσεων της νεοσυσταθείσας Υποδιεύθυνσης Επιχειρήσεων. Σήμερα, για την κάλυψη των αναγκών στην περιοχή αρμοδιότητας της Γ.Α.Δ.Α., ενεργούν καθημερινά σε 24ωρη βάση δεκατέσσερις -14- Ομάδες, οι οποίες στελεχώνονται από 130 αστυνομικούς. Κάθε ομάδα αποτελείται συνολικά από εννιά -9- άτομα, έναν Υπαστυνόμο ή Ανθυπαστυνόμο ως επικεφαλής, έναν Αρχιφύλακα ως βοηθό του και επτά αστυφύλακες. Επί του παρόντος Προϊστάμενος της Υποδιεύθυνσης είναι αξιωματικός στο βαθμό του Αστυνομικού Υποδιευθυντή και Τμηματάρχης στο Τμήμα Ειδικών Επιχειρήσεων αξιωματικός στο βαθμό του Αστυνόμου Β΄.
Κύρια αποστολή τους είναι η προγραμματισμένη βάσει πληροφοριών – αποφασιστική και αποτελεσματική επέμβαση σε περιοχές με αυξημένα προβλήματα, χώρους όπου συχνάζουν ύποπτα τελέσεως εγκλημάτων άτομα με κύριο στόχο την πρόληψη και καταστολή της βαριάς εγκληματικότητας (κλοπές, ληστείες, εκβιάσεις, εμπόριο ναρκωτικών κ.τ.λ.). Τονίζεται ότι είναι ομάδες που εκτελούν περιπολίες, οι οποίες διαθέτουν βαρύτερο οπλισμό από ότι οι συνήθεις αστυνομικές περιπολίες και έχουν την αρμοδιότητα να επεμβαίνουν σε περιπτώσεις τέλεσης «βαριών» εγκλημάτων.
Οι Ο.Π.Κ.Ε. της Διεύθυνσης Ασφαλείας Θεσσαλονίκης υπάγονται διοικητικά στον Διευθυντή Ασφαλείας Θεσσαλονίκης και δραστηριοποιούνται στην περιοχή ευθύνης της Γενικής Αστυνομικής. Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης καθ’ όλο το εικοσιτετράωρο, με έμφαση στις απογευματινές και βραδινές ώρες. Επίσης συμμετέχουν στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση επιχειρήσεων ευρείας κλίμακας που πραγματοποιεί η Διεύθυνση Ασφάλειας Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με άλλες Υπηρεσίες αυτής, σε μεταγωγές επικίνδυνων και υπόπτων απόδρασης κρατουμένων καθώς και σε συνοδείες χρηματαποστολών της Τράπεζας της Ελλάδος εντός των ορίων του Νόμου. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κατόπιν σχετικής διαταγής του Γενικού Επιθεωρητή Βορείου Ελλάδας επιλαμβάνονται και σε περιστατικά σε όλη την περιφέρεια της Βόρειας Ελλάδας. Το προσωπικό των ΟΠΚΕ Θεσσαλονίκης αποτελείται από έναν Αστυνόμο Β, ως προϊστάμενο, και τέσσερις (4) 12μελείς Ομάδες Π.Κ.Ε., αποτελούμενη έκαστη από ένα (1) Υπαστυνόμο ή Ανθυπαστυνόμο ως επικεφαλείς, ένα Ανθ/μο ή Αρχ/κα ως β’ βαθμοφόρο και δέκα (10) κατώτερους αστυνομικούς. Τονίζεται ότι οι ομάδες στελεχώνονται με αστυνομικούς που δείχνουν εξαιρετικό υπηρεσιακό ενδιαφέρον και τους απασχολεί η εξέλιξη και η εκμάθηση καινούριων τεχνικών-τακτικών και επιλέγονται βάσει αυστηρών κριτηρίων αξιολόγησης.
Αποστολή των Ο.Π.Κ.Ε Κύρια αποστολή είναι η προγραμματισμένη βάσει πληροφοριών αποφασιστική και αποτελεσματική επέμβαση σε περιοχές με αυξημένα προβλήματα, χώρους όπου συχνάζουν ύποπτα τελέσεως εγκλημάτων άτομα, με στόχο την πρόληψη και καταστολή της βαριάς εγκληματικότητας (κλοπές, ληστείες, εκβιάσεις, συλλήψεις καταδιωκομένων, εμπόριο ναρκωτικών κ.τ.λ.). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όταν παρατηρείται αύξηση της εγκληματικότητας σε κάποια περιοχή, ο διοικητής του οικείου Τμήματος Ασφαλείας σε συνεργασία με τις προϊστάμενες Υποδιευθύνσεις Ασφαλείας και σε συνεργασία με τον Τμηματάρχη του Τμήματος Ειδικών Επιχειρήσεων αναλύουν την υπάρχουσα κατάσταση, τις πληροφορίες για την δράση των κακοποιών, τις τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες που υπάρχουν στην περιοχή και από κοινού οργανώνουν ένα σχέδιο για την αντιμετώπισή της. Έτσι καθορίζονται τα σημεία όπου στήνονται μπλόκα ελέγχων ή ενέδρες, πραγματοποιούνται προσαγωγές ή αναζητήσεις υπόπτων κ.λ.π.
Στην αποστολή επίσης συμπεριλαμβάνονται η συνδρομή σε άλλες Αστυνομικές Υπηρεσίες, η βεβαίωση παραβάσεων (πλην τροχονομικών), η εξασφάλιση τυχόν ιχνών-πειστηρίων εγκληματικής πράξης στο χώρο και η σύλληψη δραστών κ.λ.π. Όπως γίνεται αντιληπτό η συνδρομή σε άλλες Υπηρεσίες περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων αφού μπορεί να συνδράμει από την μεταγωγή άκρως επικινδύνων κακοποιών, την είσοδο σε κλειστούς χώρους ή καταυλισμούς, μέχρι την λήψη μέτρων ασφαλείας σε οργανισμούς και εγκαταστάσεις. Εκπαίδευση του προσωπικού. Το προσωπικό της Ο.Π.Κ.Ε. Αττικής τυγχάνει ειδικής εκπαίδευσης, προκειμένου να ανταπεξέρχεται στις εκάστοτε απαιτήσεις.
Η ειδική επιχειρησιακή εκπαίδευση που λαμβάνουν τα στελέχη των συγκεκριμένων ομάδων, αφορά θέματα αυτοπροστασίας-αυτοάμυνας, ατομικής τακτικής μάχης, ελέγχων σε άτομα και οχήματα, εισόδου σε κτήρια, ενεδρών, μεταγωγών επικινδύνων κακοποιών, συνοδειών επισήμων, αντιμετώπισης ταραχών, φύλαξης εγκαταστάσεων, διαπραγματεύσεων κ.λ.π. Επιπλέον, το προσωπικό παρακολουθεί δύο -2- φορές τον χρόνο Πρόγραμμα Συντηρητικής Εκπαίδευσης, διάρκειας μίας τουλάχιστον εβδομάδας, που εκπονείται από το Τμήμα Εκπαίδευσης της Γ.Α.Δ.Α. ενώ οι Ομάδες συμμετέχουν και σε ασκήσεις με διάφορα αντικείμενα. Δύο (2) φορές κάθε έτος προβλέπεται και πραγματοποιείται συντηρητική εκπαίδευση των Ο.Π.Κ.Ε. διάρκειας πέντε (5) ημερών έκαστη. Η εκπαίδευση περιλαμβάνει αντικείμενα όπως της αυτοπροστασίας, οπλοτεχνικής, έλεγχο – έρευνες υπόπτων ατόμων, οχημάτων, κτιρίων αγνώστου, υψηλού κινδύνου σε συνθήκες μέρας, χαμηλού φωτισμού, τακτικές ενεργειών σε περιπτώσεις εγκλημάτων σε εξέλιξη, σωματικές έρευνες και τεχνικές σύλληψης και αφοπλισμού ατόμων, τεχνικές άμεσης εκκένωσης οχήματος σε περίπτωση ενέδρας και άλλα.
Επίσης η εκπαίδευση περιλαμβάνει τη σκοποβολή με τον ατομικό και τον υπηρεσιακό οπλισμό κάθε αστυνομικού. Αστυνομικοί της Υπηρεσίας μας εκπαιδεύονται στη σκοποβολή και πέραν των προγραμματισμένων εκπαιδεύσεων βάσει προγραμμάτων που ορίζει η Γ.Α.Δ.Θ. Οπλισμός- Υλικοτεχνική Υποδομή. Άπαντες αστυνομικοί των ΟΠΚΕ είναι εφοδιασμένοι με υπηρεσιακά πιστόλια διαμετρήματος των 9mm, καθώς επίσης αρκετοί από αυτούς έχουν ασκήσει το δικαίωμα και έχουν προμηθευτεί και ιδιωτικό πιστόλι προσαρμοσμένο απόλυτα στις ανάγκες τους. Επίσης εκτός από τον ατομικό οπλισμό, διαθέτουν ανά ομάδα υποπολυβόλα διαμετρήματος των 9mm και καραμπίνες συγκεκριμένου τύπου cal 12.
Να σημειωθεί πως τα μοντέλα των όπλων ποικίλουν και ξεκινούν από τα υπηρεσιακά USP και USP Compact μέχρι και Jericho. Τονίζεται ότι το σύνολο των υποπολυβόλων (MP- 5) είναι εφοδιασμένα με χειροφυλακτήρα που φέρουν τακτικό φακό. Οι αστυνομικοί είναι εφοδιασμένοι με αλεξίσφαιρα γιλέκα και ενσωματωμένες κεραμικές πλάκες για προστασία από διαμετρήματα 7,62. Επιπροσθέτως, φέρουν σύγχρονες εξαρτήσεις- γιλέκα μάχης νέου τύπου γνωστών εταιριών που τους διευκολύνουν στην εργονομία των υλικών τους. Ακόμα χρησιμοποιούνται κιάλια νυχτερινής παρατήρησης (διόπτρα) παθητικού τύπου, στρατιωτικών προδιαγραφών.
Τα ανωτέρω υλικά οράσεως έχουν χρησιμοποιηθεί αρκετές φορές με επιτυχία για την αναζήτηση κακοποιών που εγκαταλείπουν τα οχήματά τους και διαφεύγουν σε δύσβατες ορεινές περιοχές. Επίσης διαθέτουν αντιβαλλιστικά κράνη που έχουν χρησιμοποιηθεί σε ιδιαίτερα επικίνδυνες επιχειρήσεις. Όπως όλες οι σύγχρονες Ειδικές Αστυνομικές Μονάδες διαθέτουν και χειροβομβίδες κρότου– λάμψης διαφόρων τύπων. Εννοείται ότι κύριο όπλο στην καταπολέμηση του εγκλήματος είναι η αξιοποίηση των πληροφοριών, κατ’ επέκταση η άμεση επικοινωνία μεταξύ Κέντρου R/T και μονάδων που επιχειρούν, γι’ αυτό και οι Ομάδες διαθέτουν ανάλογο αριθμό υλικού διαβιβάσεων (ασύρματοι χειρός και εγκατεστημένοι σε οχήματα), υλικά στα οποία πάντα υπάρχει περιθώριο βελτίωσης. Οι τύποι των οχημάτων που χρησιμοποιούν οι Ο.Π.Κ.Ε. Αττικής είναι αυτοί που διαθέτει η Ελληνική Αστυνομία στο σύνολο του στόλου της. Συγκεκριμένα, κάθε ομάδα έχει στη διάθεσή της έγχρωμα οχήματα τύπου SUV, για τη μεταφορά των αστυνομικών και του απαραίτητου εξοπλισμού τους, τύπου VAN για τη μεταφορά είτε υλικών είτε ατόμων, καθώς και συμβατική μοτοσικλέτα.
Ευχαριστίες. Ο γράφων ευχαριστεί τον Αρχηγό της ΕΛ.ΑΣ Αντιστράτηγο κ. Νικόλαο Παπαγιαννόπουλο, τον Εκπρόσωπο Τύπου Αστυνομικό Υποδιευθυντή Χρήστο Μανούρα, τους πρώην Γενικό Αστυνομικό Διευθυντή Αττικής Ιωάννη Δικόπουλο, Διευθυντή Ασφάλειας Αττικής Γεώργιο Σαλαμούρα, τον Γενικό Αστυνομικό Διευθυντή Θεσσαλονίκης Υποστράτηγο Τρύφωνα Κούκιο, τον Διευθυντή Ασφάλειας Ταξίαρχο Αθηναγόρα Παζαρλή, τον Υποδιευθυντή Ασφάλειας Αστυνομικό Διευθυντή Λουμίτη Ιωάννη, τους επικεφαλείς των ΟΠΚΕ Αττικής Αστυνόμους Β΄ Ιωάννη Φερεντίνο και Σπυρίδων Σιώνη καθώς και των αναπληρωτή προϊστάμενο ΟΠΚΕ Θεσσαλονίκης Υπαστυνόμο Β’ Ευαγγελίδη Αλέξανδρο.
Τέλος, τα γραφεία τύπου του Αρχηγείου ΕΛ.ΑΣ και Θεσσαλονίκης.
Γιάννης Νικήτας ( giannisnikitas@gmail.com)
Φωτογραφίες Γιάννης Νικήτας, Διονύσης Χρυσόπουλος
