Να ελεγχθούν όλα τα κτίρια της χώρας προτού συμβεί κάποιος μεγάλος σεισμός και κινδυνεύσουν ανθρώπινες ζωές ζητεί ο ομότιμος καθηγητής Γεωφυσικής του ΑΠΘ Βασίλης Παπαζάχος.
Ο διακεκριμένος επιστήμονας καλεί τον τεχνικό κόσμο, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους ιδιώτες να πάρουν πρωτοβουλία και να προχωρήσουν στον προσεισμικό έλεγχο όλου του κτιριακού δυναμικού της χώρας, χωρίς να περιμένουν την Πολιτεία που αδυνατεί να διαθέσει κονδύλια για τον σκοπό αυτό.
Τα 6,2 Ρίχτερ που το περασμένο Σάββατο «ταρακούνησαν» γερά την Κρήτη, χωρίς ευτυχώς να την πληγώσουν, φέρνουν ξανά στο προσκήνιο το μεγάλο θέμα της αντισεισμικής θωράκισης των δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων. Μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο, ο κ. Παπαζάχος υπενθυμίζει σε όλους ότι η Ελλάδα είναι μια περιοχή που θα πρέπει να συμβιώνει με πολλούς και ενίοτε ισχυρούς σεισμούς. Παράλληλα, τονίζει ότι η Πολιτεία δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πόσα από τα κτίρια είναι ουσιαστικά «χάρτινα» και απευθύνει έκκληση σε φορείς και πολίτες να αναλάβουν δράση στο ζήτημα του προσεισμικού ελέγχου, ώστε να αποκατασταθούν τυχόν βλάβες για να μη θρηνήσουμε ανθρώπινες ζωές σε περίπτωση ενός μεγάλου σεισμού.
«Από τη στιγμή που η Πολιτεία αδυνατεί, δεν επιτρέπεται να μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια» λέει ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ και τονίζει: «Τα επιμελητήρια, οι δήμοι, οι σύλλογοι, άλλοι φορείς, μηχανικοί, ιδιώτες και άλλοι εμπλεκόμενοι πρέπει να αναλάβουν από μόνοι τους τον προσεισμικό έλεγχο. Τι περιμένουν οι φορείς και οι τοπικοί άρχοντες; Να τους δώσει η Πολιτεία χρήματα; Αφού δεν υπάρχουν». Ο κ. Παπαζάχος χαρακτηρίζει τον έλεγχο αυτό «πρωταρχικής σημασίας» και φέρνει το παράδειγμα οικονομικά ανεπτυγμένων χωρών με υψηλή σεισμικότητα, όπως η Ιαπωνία και οι ΗΠΑ, όπου καταγράφονται ελάχιστα θύματα, παρά το μεγάλο μέγεθος των σεισμών, γεγονός που οφείλεται στην ανθεκτικότητα των κτιριακών κατασκευών.
Παράλληλα, σημειώνει ότι ο προσεισμικός έλεγχος είναι απαραίτητος ώστε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα ποια είναι τα κτίρια που θα αντέξουν και ποια όχι σε περίπτωση ενός μεγάλου σεισμού. «Πολλά κτίρια κατασκευάστηκαν προτού εφαρμοστεί ο νέος αντισεισμικός κανονισμός και είναι άγνωστο αν θα αντέξουν σε έναν σεισμό μεγαλύτερο από 6 Ρίχτερ. Ομως, με τον έλεγχο αυτά τα κτίρια θα εντοπιστούν και η Πολιτεία θα γνωρίζει τι συμβαίνει ακριβώς για κάθε δημόσιο κτίριο. Να έχει η Πολιτεία την ευθύνη» τονίζει.
«Δεν ξέρουμε πότε και πού θα γίνει σεισμός»
Ο κ. Παπαζάχος αναφέρεται όμως και στο θέμα της βραχυπρόθεσμης και μεσοπρόθεσμης πρόγνωσης των σεισμών: «Οι πολίτες αγωνιούν και μας ρωτούν επίμονα, μέσω των δημοσιογράφων, και αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό, πότε και σε ποια περιοχή της χώρας θα γίνει ο επόμενος σεισμός, ή ακόμη, αν ήταν η κύρια σεισμική δόνηση. Η απάντηση είναι πολύ απλή: Δεν το ξέρουμε!» λέει χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι για τη βραχυπρόθεσμη πρόγνωση επενδύθηκαν σε όλον τον κόσμο μεγάλα κεφάλαια, αλλά οι έρευνες δεν απέδωσαν αποτελέσματα.
Ο ίδιος υποστηρίζει ότι με τη μεσοπρόθεσμη μέθοδο, που ξεκίνησε να αναπτύσσεται στις αρχές της δεκαετίας του ’90, οι σεισμολόγοι μπορούν να προσδιορίσουν με υψηλή πιθανότητα τον χώρο όπου θα γίνει ο μεγάλος σεισμός μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. «Ξέρουμε τον χρόνο, το χώρο και το μέγεθος, με αποκλίσεις. Αυτή είναι η μόνη επιστημονική γνώση που έχουμε σήμερα διεθνώς. Και με αυτή τη γνώση, η Πολιτεία μπορεί να κάνει και ιεράρχηση των επικίνδυνων αυτών περιοχών όπου αναμένεται να εκδηλωθούν μεγάλοι σεισμοί. Για ευνόητους λόγους, δεν ανακοινώνεται ποιες είναι αυτές οι περιοχές».
Σε 12 χρόνια «τσέκαραν» μόνο το 15% του κτιριακού δυναμικού του Δημοσίου
Με απελπιστικά αργούς ρυθμούς προχωρεί ο προσεισμικός έλεγχος των δημόσιων κτιρίων, που μπορεί να ξεκίνησε το 2001, αλλά εδώ και δώδεκα ολόκληρα χρόνια βρίσκεται ακόμη στην αρχή! Οσο και αν ακούγεται απίστευτο, από την έναρξη του σχετικού προγράμματος έχει ολοκληρωθεί μόλις το 15% των απαιτούμενων ελέγχων! Ο Ταχύς Οπτικός Ελεγχος (ΤΟΕ) κτιρίων δημόσιας και κοινωφελούς χρήσης άρχισε τον Μάιο του 2001, στον απόηχο του μεγάλου σεισμού που χτύπησε την Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 1999. Πρόκειται για μια γρήγορη, μακροσκοπική μέθοδο πρωτοβάθμιου ελέγχου, που περιλαμβάνει τη συμπλήρωση ενός ειδικού ερωτηματολογίου από τον μηχανικό και δίνει μια πρώτη αποτίμηση της φέρουσας σεισμικής ικανότητας του κτιρίου. Με βάση τα αποτελέσματα του ΤΟΕ, κάθε κτίριο κατατάσσεται σε μία από τις τρεις κατηγορίες προτεραιότητας περαιτέρω ελέγχου.
Παρά το γεγονός ότι ο ΤΟΕ δεν απαιτεί χρόνο, χρήμα ή την εκπόνηση κάποιας μελέτης, οι περισσότεροι αρμόδιοι δημόσιοι φορείς δεν ανταποκρίνονται επαρκώς. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Αντισεισμικής Πολιτικής και Προστασίας, μέχρι σήμερα έχουν ελεγχθεί λιγότερα από 12.000 δημόσια κτίρια σε σύνολο περίπου 80.000! Με άλλα λόγια, χρειάστηκε να περάσουν 12 χρόνια ώστε οι αρμόδιες αρχές να ρίξουν μια ματιά (γιατί στην ουσία γι’ αυτό πρόκειται) στην αντισεισμική ικανότητα των κτιρίων, στα οποία κάθε ημέρα εργάζονται ή τα οποία επισκέπτονται χιλιάδες πολίτες.
Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι η κατάσταση είναι η ίδια σε όλους τους τομείς ή σε όλες τις περιοχές. Για παράδειγμα, υπάρχουν περιφέρειες ή περιφερειακές ενότητες όπου έχουν ελεγχθεί όλα τα δημόσια κτίρια (και με τη βοήθεια του τοπικού τεχνικού επιμελητηρίου), ενώ σε άλλες περιοχές οι έλεγχοι έχουν μείνει πολύ πίσω. Επίσης, τους δικούς του ελέγχους διεξάγει εδώ και χρόνια ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων που έχει ήδη ολοκληρώσει το σχετικό πρόγραμμα για όλα τα σχολεία που χτίστηκαν πριν από το 1959 (έτος καθιέρωσης του πρώτου αντισεισμικού κανονισμού), καθώς και για το σύνολο των σχολικών κτιρίων που βρίσκονται στη ζώνη σεισμικής επικινδυνότητας ΙΙΙ (Κεφαλλονιά, Ζάκυνθος και Λευκάδα).
Ολα καλά στην Κρήτη
«Είμαστε τυχεροί, πολύ τυχεροί» δηλώνει στην «Espresso» ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων Απόστολος Βουλγαράκης αναφερόμενος στις καταστροφές που (δεν) προκάλεσε ο σφοδρός σεισμός της 12ης Οκτωβρίου. Οπως λέει, τα πρώτα αποτελέσματα των αυτοψιών δείχνουν ότι οι ζημιές είναι επουσιώδεις και αφορούν κυρίως παλιά ή σχεδόν εγκαταλειμμένα κτίρια, όπου έχουν καταγραφεί τριχοειδείς ρωγμές στην τοιχοποιία. Σύμφωνα με τον κ. Βουλγαράκη, βασικό ρόλο στην καλή συμπεριφορά των κτιρίων έπαιξε ο υψηλός δείκτης αντισεισμικότητας που εφαρμόζεται στην περιοχή από το 1979.
