Τετάρτη τάξη 

Η Τετάρτη τάξη του 2ου Δημοτικού Σχολείου Γρεβενών  στα πλαίσια του προγράμματος Πολιτιστικών Θεμάτων πρόκειται να πραγματοποιήσει  το Σχολικό Έτος 2013-2014, με αφορμή  τη συμπλήρωση εβδομήντα χρόνων από το ολοκαύτωμα των Γρεβενών από τους Γερμανούς, δραστηριότητα με τίτλο:   «Όχι στον ρατσισμό, όχι στο φασισμό, όχι στον πόλεμο». 

Στα πλαίσια αυτής της δραστηριότητας, μεταξύ των άλλων, θα συγκεντρώσουμε με τη μέθοδο της συνέντευξης πληροφορίες και παλιές φωτογραφίες από τα γεγονότα της περιόδου 1940-1944 που έλαβαν χώρα στο νομό Γρεβενών, με επίκεντρο το ολοκαύτωμα των Γρεβενών τον Ιούλιο του  1944. Αυτές τις φωτογραφίες  θα τις σαρώσουμε, δηλαδή θα τις δώσουμε ψηφιακή μορφή, ενώ τα κείμενα  θα τα γράψουμε στον Η/Υ και σταδιακά θα τα δημοσιοποιήσουμε, με σκοπό πρώτα απ’ όλα να τα γνωρίσει και η  τοπική κοινωνία, αλλά πολύ περισσότερο γιατί έτσι θέλουμε να κινητοποιήσουμε  όσους γνωρίζουν πρόσωπα, καταστάσεις ή άλλες πληροφορίες και θέλουν να μας βοηθήσουν,  να μας τις γνωστοποιήσουν  στο τηλέφωνο 2462022511 ή στα e-mail mail@dim-grevn.gre.sch.gr  και karaliolio@sch.gr

Σήμερα θα δημοσιοποιήσουμε τη συνέντευξη που πήρε η Δέσποινα, μαθήτρια της τάξης μας, από συγγενικό της πρόσωπο:

«Το ολοκαύτωμα των Γρεβενών

Βρισκόμαστε στο 1944 και όλα δείχνουν πως οι Γερμανοί χάνουν τον πόλεμο. Έτσι έπρεπε να αποχωρήσουν από τα εδάφη που κατέκτησαν. Από την πατρίδα μας οι βασικοί δρόμοι διαφυγής, ήταν οι εξής: Από τη Λάρισα προς Κοζάνη, Φλώρινα και στη συνέχεια προς το Μοναστήρι  στη Γιουγκοσλαβία. Η άλλη διέξοδος από Ιωάννινα προς Κορυτσά Αλβανίας, ήταν γεμάτη με αντάρτες του Ε.Λ.Α.Σ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός).

Επειδή μετά τις μάχες με τους Ιταλούς σε Σνίχοβο (Δεσπότης), Μερίτσα, Φαρδύκαμπο είχαν ελευθερώσει μια μεγάλη περιοχή που λεγόταν  «ελεύθερη Ελλάδα» οι  αντάρτες είχαν τον έλεγχο της περιοχής, γι αυτό οι Γερμανοί χρειάζονταν μια μεγάλη δύναμη αντρών για να προχωρήσουν προς τα Βαλκάνια. Έτσι συγκεντρώσανε γύρω στους 20.000 στρατιώτες επίλεκτους στον ορεινό αγώνα. Από τη μεραρχία Εντελβάις και το 22^ο σύνταγμα ορεινών κυνηγών. Το όνομα αυτής της μεραρχίας έμεινε για πάντα στις μνήμες των ανθρώπων με τον πιο φρικιαστικό τρόπο.

Αυτή  τη στρατιωτική δύναμη την ακολουθούσαν 200 και πλέον αμόρφωτοι, τυχοδιώκτες, εθνοπροδότες , σαν τον Μιχάλαγα, με σκοπό το κέρδος και την εκδίκηση. Ας σημειώσουμε εδώ πως όταν στην κατοχή ο κόσμος πεινούσε ο Μιχάλαγας   και οι όμοιοί του πλουτίζανε με το ζωεμπόριο και το πλιάτσικο. Ο Ε.Λ.Α.Σ. έβαλε φρένο στη δράση του και αυτό  τον γέμισε με μίσος για τους αντάρτες. Έτσι σε όποιο χωριό πηγαίνανε, μαζί με τους Γερμανούς, κλέβανε και ρημάζανε τα πάντα, όπως ζώα, τυριά, κρασί, λάδι, βελέντζες και ότι άλλο ήταν απαραίτητο για να ζήσει ο κόσμος.

Οι αντάρτες, λοιπόν, στην αρχή αντιστάθηκαν σθεναρά, για να προστατέψουν τους κατοίκους των χωριών. Δώσανε σκληρές μάχες στο Βόιο, στα Ζαγόρια και στα Χάσια, αλλά με εντολή του αρχηγείου τους, συμπτυχτήκανε στη Βάλια Κάλντα, αν και μερικοί καπετάνιοι, όπως ο Σκοτίδας, έφεραν αντιρρήσεις.

Οι Άγγλοι από την άλλη πλευρά, όχι μόνο δεν βοηθήσανε τους αντάρτες πολεμώντας στο πλάι τους, αλλά δεν τους έδωσαν και πυρομαχικά που προτίμησαν να πέσουν στα χέρια των Γερμανών.   Σε όλο αυτό το διάστημα των επιχειρήσεων η δύναμή τους που αποτελούνταν από 150 στρατιώτες παρέμεινε κρυμμένη στην περιοχή «Κοπάνες». Οι Άγγλοι παίζανε ύποπτο ρόλο για την πατρίδα μας ακόμα και πριν το 1821.

Οι Γερμανοί αρχίζουν να πλησιάζουν τα χωριά αναζητώντας αντάρτες και κατοίκους. Στα γύρω βουνά ψάχνουν με τη μέθοδο της «χτένας» και των «ομόκεντρων κύκλων». Όπου είναι πυκνά τα δάση, τα «γαζώνουν» με τα πολυβόλα, κατά άξονα και κατά διεύθυνση.

Έπειτα από αυτό εισβάλουν στα χωριά και αρχίζει η φρίκη και το ολοκαύτωμα. Όσα συνέβησαν, ακόμα και 70 χρόνια μετά, κάνουν οποιονδήποτε σκεπτόμενο και πολιτισμένο άνθρωπο να ντρέπεται για τις κτηνωδίες τους.

Έτσι και ενώ οι αντάρτες είχαν φροντίσει για τους αιχμαλώτους Ιταλούς, τους τραυματίες και  τα νοσοκομεία, οι βάρβαροι Γερμανοί επηρεασμένοι από τη ναζιστική ιδεολογία τους, αρχίζουν στα χωριά πράξεις που δεν τις χωράει ανθρώπου νους. Με το ψεύτικο σύνθημα, «όσοι βρεθούν κρυμμένοι στα δάση, θα εκτελούνται επί τόπου, ενώ όσοι  παρουσιαστούν στα χωριά  τους δεν θα πάθουν τίποτα», προσπαθούν να ξεγελάσουν τους κατοίκους της περιοχής.  Κλασική περίπτωση το Κοσμάτι που τους πιστέψανε και τους υποδέχτηκαν με λευκή σημαία και κεράσματα όπως τσίπουρο και γλυκά. Οι Γερμανοί όμως είχαν άλλες διαθέσεις. Έτσι άλλους τους κλείσανε μέσα στην εκκλησία και τους εκτελέσανε και άλλους τους πυροβολούσαν εκεί που τρέχανε να κρυφτούν χωρίς καμία διάκριση αν ήταν γέροι, γυναίκες ή παιδιά.

Οι Γερμανοί  με την ίδια βαρβαρότητα συμπεριφέρθηκαν  στο Ζάλοβο, στο Μικρολείβαδο και σε άλλα χωριά. Τη Γεωργίτσα την κάψανε και ας μη βρήκαν εκεί κανέναν κάτοικο. Ακόμη και όσους κατοίκους τους βρήκανε έξω στις εργασίες τους, τους εκτελούσαν επί τόπου. Στο Κηπουρειό έγινε κάτι πολύ τραγικό. Οι Γερμανοί επειδή  δεν βρήκαν κόσμο στο χωριό, στήσανε φυλάκια στις ράχες και αρχίσανε να τρώνε, να πίνουν και να σκοτώνουν ζώα. Την άλλη μέρα μια περίπολος εντόπισε κρυμμένους Κηπουρειώτες. Εκεί τους κλείσανε σε μια καλύβα και με μια ειδική, εμπρηστική σκόνη τους κάψανε ζωντανούς.  Αυτό το σημείο απέχει  ένα χιλιόμετρο από το χωριό, λέγεται «Σταυροπόδι» και εκεί στήθηκε αργότερα μνημείο.

Οι αντάρτες τότε συγκεντρωθήκανε στο Σιταρά και αποφασίσανε να χτυπήσουνε τους Γερμανούς. Το βράδυ κινηθήκανε από τρία σημεία. Έγινε σκληρή μάχη και οι αντάρτες χάσανε εφτά άντρες, αλλά οι Γερμανοί απέκρουσαν την επίθεση.

Αυτά ήταν τα αίσχη με λίγα λόγια των Γερμανών, γιατί δεν περιγράφονται με λέξεις οι θηριωδίες τους.

Η ιστορία τους έκρινε και τους έχει στιγματίσει, αυτούς και την ιδεολογία τους.

Δέσποινα

Μαθήτρια της Τετάρτης τάξης

Του 2^ου Δημοτικού σχολείου Γρεβενών»

Ο δάσκαλος της τάξης

Αργύριος Καραλιόλιος