ΝΕΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

Εισόδημα που φθάνει και ξεπερνά τις 2.000 ευρώ ανά στρέμμα μπορεί να αποφέρει η καλλιέργεια του ιπποφαούς με τη μέθοδο της συμβολαιακής γεωργίας που εξασφαλίζει τη διάθεση της παραγωγής.

Σημαντικό πλεονέκτημα της καλλιέργειας του ιπποφαούς που συγκαταλέγεται στην κατηγορία των λεγόμενων υπερτροφών (super foods) είναι ότι -σύμφωνα με τους γνώστες- έχει ελάχιστες απαιτήσεις καλλιεργητικής φροντίδας, προσαρμόζεται ακόμη και στις πιο ακραίες καιρικές συνθήκες ξηρασίας και παγετού, ενώ μπορεί να φυτευτεί και σε άγονα εδάφη.

Το ιπποφαές -όπως μας αναφέρει ο γεωπόνος Κάσσανδρος Γάτσιος που έχει εκδώσει και βιβλίο για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια με τίτλο «Ιπποφαές, το πολυδύναμο φυτό του μέλλοντος»- είναι ένα είδος που καλλιεργείται για την παραγωγή καρπών από δεκαετίες στην Ευρώπη και την Ασία, αλλά και ως φυτό για την προστασία των επικλινών εδαφών από τη διάβρωση, όπως και ως καλλωπιστικό φυτό.

Πρόκειται για μια νέα καλλιέργεια που άρχισε να γίνεται γνωστή τα τελευταία 2-3 χρόνια υποσχόμενη ένα καλό εισόδημα και με σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης. Το έλλειμμα βέβαια μέχρι σήμερα στον τομέα της μεταποίησης του συγκεκριμένου προϊόντος αναμφίβολα αποτελούσε ένα μειονέκτημα για την ενασχόληση με το ιπποφαές.

Τα νέα ωστόσο δεδομένα στη συγκεκριμένη καλλιέργεια έχουν να κάνουν με την εισαγωγή πλέον της συμβολαιακής γεωργίας και στο ιπποφαές. Χαρακτηριστική περίπτωση η εταιρεία Symagro που ανακοίνωσε ότι από φέτος το 2013 θα μπορεί να υπογράφει συμβόλαια συνεργασίας, με νέους και διαθέσιμους να καλλιεργήσουν το ιπποφαές, αλλά και με παραγωγούς που ήδη έχουν αρχίσει να παράγουν καρπούς και φύλλα, ώστε να δώσει ικανοποιητική διέξοδο στη διάθεση της παραγωγής του ιπποφαούς στη χώρα μας.

Η εταιρεία αυτή ανακοίνωσε ότι υπογράφει πλέον συμβόλαια προσφέροντας ένα ολοκληρωμένο πακέτο συνεργασίας που περιλαμβάνει: τον έλεγχο της καταλληλότητας του εδάφους που θα εγκατασταθεί η καλλιέργεια του ιπποφαούς, την προμήθεια υγιών και πιστοποιημένων φυτών, την τεχνική στήριξη των παραγωγών σε όλα τα στάδια της παραγωγής (λίπανση, άρδευση, ζιζανιοκτονία, κλαδέματα, φυτοπροστασία, κ.λπ.) και την αγορά της παραγωγής από τους καλλιεργητές σε εγγυημένες τιμές που να διασφαλίζουν το εισόδημα των παραγωγών.

Επίσης έχει ανακοινώσει την αποκλειστική συνεργασία της με την εταιρεία Super Foods, η οποία εμπορεύεται προϊόντα ιπποφαούς και άλλα πρόσθετα διατροφής στην χώρα μας, ώστε μετά την αγορά και μεταποίηση των προϊόντων του ιπποφαούς να προσφέρεται στην ελληνική αγορά, μέσω του καλά οργανωμένου δικτύου εμπορίας και διανομής της εταιρείας αυτής, αρίστης ποιότητας προϊόντα ιπποφαούς.

Η επιδίωξη της είναι να παράγονται καρποί και φύλλα ιπποφαούς που θα έχουν την εγγύηση σε όλα τα στάδια της παραγωγής, δηλαδή, από την επιλογή του αγρού έως την φυτοπροστασία με βιολογικό τρόπο, αλλά και την μεταποίηση με επιστημονικό τρόπο, ώστε ο καταναλωτής να είναι βέβαιος για την υψηλή ποιότητα του προϊόντος που αγοράζει.

Τα πρώτα αυτά ελληνικά προϊόντα ιπποφαούς που θα κυκλοφορήσουν το 2013 με τη μέθοδο της συμβολαιακής γεωργίας θα είναι αποξηραμένοι καρποί και φύλλα, σύμφωνα με τις μεθόδους αποξήρανσης των φρούτων, του καθηγητή φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Μιχάλη Τσαμπαρλή.

Πιστοποιητικό ποιότητας
Τα προϊόντα αυτά θα συνοδεύονται από ανάλογο πιστοποιητικό ποιότητας, ώστε ο Ελληνας καταναλωτής να είναι σίγουρος ότι πρόκειται για ελληνικά προϊόντα ποιότητας και να μπορεί να τα διακρίνει από άλλα που κυκλοφορούν στη χώρα μας και στα οποία δεν είναι γνωστά: η χώρα προέλευσης και παραγωγής τους, οι τρόποι της καλλιέργειάς τους και τα είδη των φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων που χρησιμοποιήθηκαν κατά την παραγωγή τους, η χημική σύνθεση των προϊόντων αυτών, οι τρόποι αποξήρανσης, συσκευασίας κ.λπ.

Επίσης προβλέπεται να εγκατασταθούν σε διάφορα μέρη της Ελλάδος (Μακεδονία, Ιωάννινα, νότια Ελλάδα κ.λπ.) ξηραντήρια ώστε να είναι εύκολη και χωρίς μεγάλο κόστος η μεταφορά των καρπών και των φύλλων.

Τα προϊόντα που θα παραχθούν τα δύο πρώτα έτη θα είναι αποξηραμένοι καρποί και φύλλα ιπποφαούς. Στη συνέχεια με την αύξηση του όγκου της παραγωγής στη χώρα μας και άλλων φυτών όπως είναι το γκότζι μπέρι, η αρόνια, το μύρτιλλο κ.ά., θα παραχθούν και άλλα νέα προϊόντα.

Εύκολο στην προσαρμογή σε κάθε κλίμα
Το ιπποφαές είναι είδος που προσαρμόζεται πολύ καλά στις αντιξοότητες του κλίματος, καθώς μπορεί να ανεχθεί θερμοκρασίες από -43ο μέχρι +40ο C. Αν και το ιπποφαές αντέχει στην ξηρασία, η αφθονία των βροχοπτώσεων ευνοεί την παραγωγή καρπών.

Το ιπποφαές είναι φυτό που προσαρμόζεται και μπορεί να αναπτυχθεί ακόμη και σε οριακά εδάφη όπως είναι τα χαλικώδη εδάφη ή τα αμμώδη που είναι φτωχά σε θρεπτικές ουσίες.

Υπάρχουν διάφορες καλλιεργητικές τεχνικές που ευνοούν τη διατήρηση της υγρασίας του εδάφους και περιορίζουν τις απώλειές του. Μία από αυτές τις τεχνικές είναι εκείνη της κάλυψης της επιφάνειας του εδάφους (εδαφοκάλυψη) με πλαστικό ή με άλλα μέσα επάνω στις γραμμές φυτεύσεως. Παρά το ότι το φυτό αυτό είναι πολύ ανθεκτικό σε καταστάσεις ξηρασίας, μία πολύ παρατεταμένη περίοδος ξηρασίας χωρίς βροχοπτώσεις μπορεί να είναι επιζήμια για τα νεαρά δενδρύλλια

Το ιπποφαές συνήθως φθάνει σε ύψος 2-3m σε ηλικία 4 ετών. Στην ηλικία αυτή σχηματίζεται ο κύριος κορμός και οι βραχίονες του θάμνου, ο οποίος πρέπει κάθε χρόνο να καθαρίζεται από τους πλάγιους βλαστούς που φύονται από τη βάση του αλλά και αυτούς που είναι στο εσωτερικό του κυπέλλου. Τα φυτά που καλλιεργούνται συστηματικά πρέπει να προέρχονται από μοσχεύματα και από παραγωγικές ποικιλίες.

Οι κυριότερες μέθοδοι μηχανικής συγκομιδής είναι οι εξής:

• Η γερμανική μέθοδος. μέθοδος αυτή συνίσταται στην αποκοπή των καρποφόρων κλάδων με ψαλίδια, και στη συνέχεια με ένα ειδικό μηχάνημα που φέρει βούρτσες γίνεται ο αποχωρισμός των καρπών. Η μέθοδος αυτή έχει τα μειονεκτήματα ότι, επειδή το φυτό δεν καρποφορεί στην ετήσια βλάστηση, έχουμε συγκομιδή καρπών κάθε δύο χρόνια και ότι γίνεται ισχυρό κλάδεμα των βλαστών μέσα στο καλοκαίρι, δηλαδή σε ακατάλληλη εποχή.
• Η μέθοδος της δόνησης των βλαστών του φυτού. Η μέθοδος αυτή στηρίζεται στην ίδια αρχή με εκείνη που χρησιμοποιείται για τη συγκομιδή των υπόλοιπων καρποφόρων δένδρων. Η αρχή αυτή συνίσταται στην εφαρμογή στον κορμό ή στα κλαδιά του δένδρου μίας δόνησης με τη βοήθεια ενός κατάλληλου μηχανισμού.
• Με ένα μηχάνημα απορρόφησης των καρπών.

Πρώτη ύλη για 200 προϊόντα
Το ιπποφαές είναι ένα φυτό που μπορεί να καλλιεργηθεί με το σύστημα της συμβολαιακής γεωργίας επειδή οι καρποί και τα φύλλα του έχουν πολλές χρήσεις, ώστε να παράγονται περί τα 200 προϊόντα από τα βασικά προϊόντα του φυτού αυτού. Τα βασικά προϊόντα που παράγονται από τους καρπούς του είναι ο πολυβιταμινούχος χυμός του και δύο είδη φαρμακευτικών ελαίων με πολύ μεγάλη περιεκτικότητα σε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (ω3, ω6). Παράγεται ένα έλαιο από τη σάρκα του καρπού και ένα άλλο από το κουκούτσι. Τα βασικά αυτά προϊόντα παράγονται μετά τη μεταποίηση των καρπών του ιπποφαούς σε ειδικές μονάδες μεταποίησης.

Η καλλιέργεια του ιπποφαούς λαμβάνοντας υπόψη ότι μπορεί να δώσει μια παραγωγή σε καρπούς 800-1.000 κιλών το στρέμμα και 100- 150 κιλά φύλλα, μπορεί να δώσει ένα εισόδημα στον παραγωγό της τάξεως των 2.000 και πλέον ευρώ το στρέμμα.

Για να προχωρήσει στη χώρα μας η παραγωγή αυτών των προϊόντων, θα πρέπει να υπάρχει ένας ικανοποιητικός όγκος παραγωγής αλλά και η δημιουργία των κατάλληλων μονάδων μεταποίησης.

Τα πρώτα χρόνια (2013-2014) η μεταποίηση του ιπποφαούς θα αφορά την παραγωγή αποξηραμένων καρπών και φύλλων ενώ από το 2015 θα αρχίσουν να παράγονται και χυμοί και έλαια ιπποφαούς στην Ελλάδα αφού αυξηθεί η παραγωγή και δημιουργηθούν οι κατάλληλες μονάδες μεταποίησης. Μέχρι σήμερα έχουν φυτευτεί και καλλιεργούνται 3.000-3.500 στέμματα με ιπποφαές στη χώρα μας. Εχει καλλιεργηθεί κυρίως στη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, την Ηπειρο, την Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και οι περισσότερες φυτείες έχουν εγκατασταθεί τα δύο τελευταία χρόνια.

Η καλλιέργεια του ιπποφαούς αναπτύσσεται κανονικά και δεν έχουν παρατηρηθεί μεγάλα προβλήματα από ασθένειες και εχθρούς, εκτός από μερικές περιπτώσεις θερμικού στρες των φυτών που προήλθε από την κακή διαχείριση του νερού το καλοκαίρι του 2012 λόγω του μεγάλου και παρατεταμένου καύσωνα.

Από το περασμένο έτος άρχισαν να παράγονται οι πρώτες ποσότητες του ελληνικού ιπποφαούς σε μικρές ποσότητες και να κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά σαν αποξηραμένος καρπός όπως και τα αποξηραμένα φύλλα ιπποφαούς σε φακελάκια για αφέψημα.

Η εμπορία των προϊόντων αυτών έγινε από τους ίδιους τους παραγωγούς, μέσω λαϊκών αγορών ή μέσω του internet, ή καταστημάτων που εμπορεύονται ανάλογα είδη. Οι καρποί και τα φύλλα αποξηράνθηκαν κυρίως σε πρόχειρα ξηραντήρια που δεν διασφαλίζουν όμως την καλή ποιότητα των προϊόντων. Τα προϊόντα του ιπποφαούς (αποξηραμένοι καρποί, αποξηραμένα φύλλα) κυκλοφόρησαν στην ελληνική αγορά σε πολύ υψηλές τιμές, επειδή η ζήτησή τους είναι πολύ μεγάλη, παρά το ότι η αποξήρανσή τους δεν έγινε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και επομένως ο χρόνος συντήρησής τους είναι περιορισμένος.

Μέσα στα δύο επόμενα χρόνια θα έχουμε στη χώρα μας μια ικανοποιητική παραγωγή καρπών και φύλλων ιπποφαούς και γι’ αυτό θα πρέπει από φέτος να οργανωθεί η εμπορία τους με σωστό τρόπο ώστε αφενός να παράγονται καλής ποιότητας προϊόντα, με την κατάλληλη μεταποίηση, τη σωστή συσκευασία και το κατάλληλο marketing ώστε να διασφαλίζεται η διάθεσή τους στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και ένας ικανοποιητικός χρόνος αποθήκευσης και συντήρησης.

Από τρόφιμο έως φάρμακο και καλλυντικό
Το ιπποφαές είναι ένα από τα ελάχιστα είδη φυτών του οποίου χρησιμοποιούνται όλα τα μέρη, όπως είναι οι καρποί, τα φύλλα, ο φλοιός, οι βλαστοί, οι σπόροι, το ξύλο και το ριζικό του σύστημα. Το ιπποφαές χρησιμοποιείται:

Ως τρόφιμο

• Για την παραγωγή χυμών. Οι χυμοί αυτοί είναι πολύ πλούσιοι σε βιταμίνες, έχουν δε επίσης πολύ ωραία γεύση.
• Αλκοολούχων ποτών, όπως είναι διάφορα λικέρ, απεριτίφ κλπ.

Ως φαρμακευτικό φυτό

• Οι τοπικές εφαρμογές του ελαίου του ιπποφαούς, είναι κατάλληλες για την αντιμετώπιση των ερεθισμών του δέρματος, δερματίτιδων, εκζεμάτων κ.λπ.
• Με τα φύλλα του και τους φλοιούς του γίνονται θεραπευτικά ροφήματα. Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται νωπά ή αποξηραμένα. Τα ροφήματα αυτά έχουν πολύ καλά αποτελέσματα σαν αποχρεμπτικά αλλά και σε νοσήματα του αναπνευστικού συστήματος.

Από τη βιομηχανία καλλυντικών

Τα φυτά που είναι κατάλληλα για τη βιομηχανία καλλυντικών είναι αυτά των οποίων οι καρποί είναι πλούσιοι σε αντιοξειδωτικές ουσίες, σε βιταμίνες και σε φλαβονοειδή, δηλαδή στα στοιχεία που είναι πλούσιο το ιπποφαές.

ΠΟΥ ΘΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΩ

Κάσσανδρος Γάτσιος Γεωπόνος-Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εταιρεία SYMAGRO Επιστημονικό & Τεχνολογικό Πάρκο Ηπείρου. 6944846475. 26510 07653. FAX: 26510 07674

έθνος