ΕΧΕΙ ΓΙΝΕΙ ΣΥΝΟΛΙΚΑ 17 ΦΟΡΕΣ
Τι είναι το περιβόητο «shut-down», η μερική αναστολή της λειτουργίας ομοσπονδιακών υπηρεσιών που προκλήθηκε από την αδυναμία του Κονγκρέσου να καταλήξει σε συμφωνία για τον προϋπολογισμό; Γιατί συνέβη και ποιοι επηρεάζονται από αυτό;
Γιατί συνέβη;
Το πολιτικό αδιέξοδο κατέβασε τα ρολά. Το οικονομικό έτος στις ΗΠΑ έληξε στις 30 Σεπτεμβρίου και τα μέλη του Κογκρέσου (Βουλή των Αντιπροσώπων και Γερουσία) θα έπρεπε να έχουν συμφωνήσει για τον προϋπολογισμό του οικονομικού έτους 2013-2014, κάτι που δεν συνέβη, μέχρι χθες τα μεσάνυχτα που έληγε η προθεσμία. Αυτό μεταφράζεται σε διακοπή χρηματοδότησης για υπηρεσίες που δεν κρίνονται θεμελιώδεις για την λειτουργία του κράτους.
Γιατί δεν υπήρξε συμφωνία;
Σύμφωνα με το Σύνταγμα των ΗΠΑ, ο πρόεδρος δεν μπορεί μονομερώς να νομοθετεί. Στην Βουλή των Αντιπροσώπων κυρίαρχη δύναμη είναι το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, το οποίο αντιτίθεται στην μεταρρύθμιση του τομέα της υγείας που προωθεί ο Ομπάμα, γνωστή και ως Obamacare.
Οι Ρεπουμπλικάνοι θέλησαν να χρησιμοποιήσουν τον προϋπολογισμό ως μέσο πίεσης για να προωθήσουν τις αλλαγές που εκείνοι επιθυμούσαν για το Obamacare. Η Γερουσία στην οποία κυρίαρχοι είναι οι Δημοκρατικοί, δηλαδή το κόμμα του Ομπάμα, προέβαλε αντίσταση. Έτσι οδηγηθήκαμε στο σημερινό αδιέξοδο, για το οποίο- ως είθισται- κάθε πλευρά ρίχνει το φταίξιμο στην άλλη.
Το λουκέτο σημαίνει ότι παραλύει η κυβέρνηση στο σύνολό της;
Όχι, δεν πρόκειται για το…όνειρο των αναρχικών, επισημαίνει με χιούμορ η Guardian. Απαραίτητες υπηρεσίες, όπως η κοινωνική ασφάλιση και ο στρατός, θα συνεχίσουν να λειτουργούν κανονικά και το προσωπικό θα πληρώνεται βάσει κατεπείγοντος νόμου που υπέγραψε το βράδυ της Δευτέρας, ο Ομπάμα.
Ωστόσο, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, από το προσωπικό του Πενταγώνου μέχρι τους εργαζόμενους στα εθνικά πάρκα, θα υποχρεωθούν να πάρουν άδεια άνευ αποδοχών. Δεν αποκλείεται ακόμη και υπάλληλοι του Λευκού Οίκου, να αναγκαστούν να μείνουν σπίτια τους, σημειώνει το BBC.
Τι γίνεται τώρα;
Οι πολιτικοί θα συναντηθούν ξανά στην Ουάσινγκτον, την Τρίτη. Χθες, πριν την λήξη της κρίσιμης συνεδρίας, η βουλή πρότεινε μια διμερή επιτροπή για να εξετάσει τον τρόπο άρσης του αδιεξόδου. Η Γερουσία αναμένεται να απορρίψει αυτή την πρόταση, εμμένοντας στην θέση ότι δεν μπορούν να γίνουν «εκπτώσεις» στην μεταρρύθμιση Obamacare που αποτέλεσε και την θρυαλλίδα για την κρίση.
Οι ομοσπονδιακοί υπάλληλοι θα παραμείνουν απλήρωτοι (υποχρεωτική άδεια άνευ αποδοχών), μέχρι να υπάρξει συμφωνία στον προϋπολογισμό. Ένα σενάριο είναι η εκπόνηση ενός ειδικού χρηματοδοτικού πλάνου για να αποφευχθεί το «κενό». Αυτή η επιλογή ωστόσο δεν ικανοποιεί τον Ομπάμα, καθώς ο Πρόεδρος φαίνεται να θεωρεί ότι έτσι, απλώς «διασφαλίζεται» η επανάληψη της διαμάχης, σε μερικές εβδομάδες.
Πόσο μεγάλη είναι η ζημιά που θα προκληθεί;
Θα επηρεαστεί η αγοραστική δύναμη των πολιτών και η δυνατότητα εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους (π.χ. δάνεια, πιστωτικές κάρτες).
Το CNN αναφέρει ότι 800.000 ομοσπονδιακοί υπάλληλοι (από σύνολο σχεδόν 2,1 εκατ. υπαλλήλων σε ομοσπονδιακό επίπεδο) δεν θα πληρώνονται (υποχρεωτική άδεια άνευ αποδοχών και χωρίς εγγύηση ότι θα πληρωθούν αναδρομικά).
Περίπου 1 δισ. δολάρια υπολογίζεται, σύμφωνα με το αμερικανικό δίκυτο, το εβδομαδιαίο κόστος για την αμερικανική οικονομία.
Αναλυτές της IHS Global Insight εκτιμούν ότι το…μερικό λουκέτο θα στερεί 300 εκατομμύρια δολάρια ημερησίως από την οικονομία των ΗΠΑ.
Ο οίκος αξιολόγησης Moody’s υποστηρίζει ότι αν τα ρολά παραμείνουν κατεβασμένα για 2 εβδομάδες, το αμερικανικό ΑΕΠ θα μειωθεί κατά 0,3%, ενώ αν η περίοδος παραταθεί για έναν ολόκληρο μήνα, τότε θα «αφαιρεθεί» 1,4%.
Το βασικό ζητούμενο είναι πόσο θα διαρκέσει η παρούσα φάση. Η Guardian, επικαλείται επενδυτές που δεν θεωρούν ότι η διάρκεια θα είναι μεγάλη. Όσο όμως πλησιάζει η 17η Οκτωβρίου (δείτε παρακάτω για το όριο δανεισμού) η νευρικότητα αναμένεται να αυξηθεί.
Πότε συνέβη αυτό για τελευταία φορά;
Είναι η πρώτη φορά που κατεβαίνουν ρολά, από τα μέσα Δεκεμβρίου του 1995, όταν ο τότε Πρόεδρος, Μπιλ Κλίντον και το Κονγκρέσο δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία για την χρηματοδότηση των ομοσπονδιακών υπηρεσιών. Τότε, το λουκέτο διήρκεσε συνολικά 28 ημέρες.
Την δεκαετία του 1980, το να κατεβάζει ρολά η κυβέρνηση ήταν κάτι που συνέβαινε πιο συχνά, με διάρκεια λίγων ημερών κάθε φορά. Συνολικά η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, έχει κατεβάσει ρολά 17 φορές.
Το όριο δανεισμού
Αξίζει να σημειωθεί πως η κόντρα για τον προϋπολογισμό είναι διαφορετική από την άλλη, μεγάλη κόντρα για το «ταβάνι του χρέους», το οποίο, όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, βρίσκεται στα 16,7 τρισ. δολ.
Ωστόσο, σύμφωνα με όσα δήλωσε ο ίδιος ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Τζακ Λιου, η χώρα αναμένεται να έχει «προσκρούσει» στο συγκεκριμένο ταβάνι έως τις 17 Οκτωβρίου, όπερ σημαίνει πως Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι θα χρειαστεί να συμφωνήσουν σε ένα νέο, ακόμη υψηλότερο όριο δανεισμού, πράγμα ωστόσο για το οποίο έχουν συγκρουστεί εντονότατα στο κοντινό παρελθόν.
Εάν δεν τα καταφέρουν, η χώρα θα πάψει να μπορεί να εξυπηρετεί τις υποχρεώσεις της οδεύοντας προς τη χρεοκοπία. Υπενθυμίζεται πως περίπου το ίδιο «έργο» είχε διαδραματιστεί και το καλοκαίρι του 2011. Τότε οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικάνοι είχαν καταφέρει την ύστατη στιγμή (και μετά την υποβάθμιση της αμερικανικής οικονομίας από τη Standard & Poor’s) σε μια συμφωνία να ανεβάσουν το όριο δανεισμού των ΗΠΑ από τα 14,3 τρισ. δολ. στα 16,4 τρισ. δολ.
Στις ΗΠΑ, αντίθετα με άλλες ανεπτυγμένες χώρες, είναι το νομοθετικό σώμα και όχι το εκτελεστικό (δηλαδή ο Πρόεδρος) εκείνο που ορίζει τι ποσό μπορεί να δανειστεί η κυβέρνηση.
Στο παρελθόν το όριο δανεισμού έχει αυξηθεί χωρίς δραματικές συγκρούσεις. Είναι ενδεικτικό, όπως επισημαίνει το BBC, ότι από το 1960 έχει αυξηθεί 78 φορές.
Ωστόσο, την τελευταία τριετία, το όριο έχει χρησιμοποιηθεί ως διαπραγματευτικό χαρτί για τους Ρεπουμπλικάνους.
Το πιο ανησυχητικό σενάριο για πολλούς αναλυτές θα ήταν να μην έχει επιλυθεί η παρούσα κρίση έως τις 17 Οκτωβρίου και να συμπέσει με την άλλη μεγάλη μάχη για το χρέος.
Πηγές: (Guardian, BBC, CNN, Reuters)
