Σχεδόν έναν αιώνα πριν, το 1919, ο Τζον Μέιναρτν Κέινς ανέλυσε τις οικονομικές συνέπειες της ειρήνης μετά την ήττα της Γερμανίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Να είστε σίγουροι ότι οι συνέπειες των γενικών εκλογών της Γερμανίας στις 22 Σεπτεμβρίου δεν θα είναι τόσο βαρυσήμαντες. Ωστόσο, το αποτέλεσμα δεν θα είναι ούτε τόσο ασήμαντο όσο υποστηρίζουν περισσότεροι αναλυτές σήμερα, σχολιάζει ο Κεμάλ Ντερβίς, Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Brookings .
Για αρχή, ακόμη και αν ο τρέχον συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) – Ελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (FDP) σχηματίσει την επόμενη κυβέρνηση, η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ θα μπορούσε να λάβει πιο μακροπρόθεσμες και πιο γενναίες αποφάσεις , χωρίς να χρειάζεται να ανησυχεί για την άμεση εκλογική τους απήχηση. Θα είναι σε θέση να ακολουθήσει ένα διετές ή τριετές πρόγραμμα, αντί των σημερινών μηνιαίων στρατηγικών της.
Η μετεκλογική ατζέντα της Μέρκελ μπορεί να είναι ακόμα πολύ προσεκτική, τονίζοντας τη μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική εξυγίανση για τη Γερμανία και την ευρωζώνη στο σύνολό της, σε βάρος της ενίσχυσης της απασχόλησης και της ανάπτυξης. Αλλά μια Μέρκελ που θα επανεκλεγεί θα είναι αναμφίβολα πρόθυμη να προχωρήσει, τουλάχιστον με μικρά βήματα, στη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης, που θα συμπεριλαμβάνει έναν μηχανισμό επίλυσης ο οποίος θα βασίζεται σε πόρους της ευρωζώνης.
Επιπλέον, ακόμη και αν η Μέρκελ είναι επικεφαλής της ίδιας πολιτικής συμμαχίας, θα υποστηρίξει πιο έντονα τα προγράμματα της ευρωζώνης για την ενθάρρυνση της χορήγησης δανείων σε μικρές και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις και τα ευρωπαϊκά προγραμμάτα εκπαίδευσης της ΕΕ, όπως το Erasmus. Θα ήταν επίσης πρόθυμη να εργαστεί για θεσμικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την ενίσχυση του συντονισμού των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών της ΕΕ.
Τελικά, ακόμη και εντός του στρατοπέδου CDU – FDP, υπάρχει αυξανόμενη αναγνώριση ότι το τεράστιο πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας – πάνω από 6 % του ΑΕΠ και το μεγαλύτερο στον κόσμο σε απόλυτους όρους, στα περίπου 250 δισεκατομμύρια δολάρια – σημαίνει ότι οι Γερμανοί δεν λαμβάνουν σχεδόν καμία απόδοση για περίπου το 25 % των αποταμιεύσεών τους. Η κάπως ταχύτερη αύξηση της ζήτησης στη Γερμανία και ένα χαμηλότερο εξωτερικό πλεόνασμα θα βοηθήσει όχι μόνο τους εμπορικούς εταίρους της Γερμανίας, αλλά και τους Γερμανούς αποταμιευτές.
Φυσικά, ο συνασπισμός CDU – FDP μπορεί να μην επιστρέψει στην εξουσία. Τα άλλα μετεκλογικά σενάρια είναι ένας μεγάλος συνασπισμός μεταξύ του CDU και του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SDP), ένας συνασπισμός μεταξύ του SDP και των Πρασίνων (αν και οι δύο τα καταφέρουν καλύτερα από τις προβλέψεις και το φιλελεύθερο FDP πέσει κάτω από το κατώτατο όριο εκλογής του 5%), ενδεχομένως με τη σιωπηρή υποστήριξη του αριστερού Die Linke, ή ένας συνασπισμός CDU- Πράσινων.
Και στις τρεις περιπτώσεις, η κυβέρνηση θα είναι περισσότερο προσανατολισμένη προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και στην ευρωζώνη από ό,τι μια ανανεωμένη κυβέρνηση CDU-FDP. Είναι αλήθεια ότι το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο απέκλεισε αόριστες οικονομικές δεσμεύσεις επί των οποίων το γερμανικό κοινοβούλιο δεν έχει κανέναν έλεγχο, έτσι ώστε η Γερμανία μπορεί να προσχωρήσει προς το παρόν μόνο στη στήριξη της μεγαλύτερης οικονομικής ολοκλήρωσης, χωρίς μεγαλύτερη πολιτική ολοκλήρωση. Αλλά μια κυβέρνηση που περιλαμβάνει το SDP ή τους Πράσινους θα περιέχει τουλάχιστον ένα κόμμα που είναι έτοιμο για πιο σημαντικά βήματα, προς μια οιονεί ομοσπονδιακή ευρωζώνη που θα χαρακτηρίζεται από στοιχεία δημοσιονομικής ένωσης (αν και περιορισμένα για λόγους συνταγματικής συμμόρφωσης).
Και τα δύο κόμματα είναι λιγότερο ικανοποιημένα από τη σημερινή κυβέρνηση για τη σταθερότητα της ευρωζώνης και τις προοπτικές ανάπτυξης της Ευρώπης. Και τα δύο πιστεύουν ότι υπάρχουν πάρα πολλές χαμηλά αμειβόμενες περιθωριακές θέσεις εργασίας στη Γερμανία για να δικαιολογήσουν τις λαμπερές εκθέσεις σχετικά με την ποιότητα της απασχόλησης. Επίσης, ότι η αύξηση του εισοδήματος είναι πολύ αργή και ωφελεί δυσανάλογα τους πλουσιότερους. Και ότι μία κάπως μεγαλύτερη αλληλεγγύη στην ευρωζώνη είναι προς το μακροπρόθεσμο συμφέρον της Γερμανίας.
Οι γερμανικές εκλογές δεν θα προκαλέσουν έναν πολιτικό σεισμό και δεν θα ανοίξουν ξαφνικά την πόρτα σε μια ομοσπονδιακή Ευρώπη κατά το μοντέλο των Ηνωμένων Πολιτειών, με μεγάλες έμμεσες δημοσιονομικές μεταβιβάσεις και ιδιαίτερα συγκεντρωτική πολιτική στην άμυνα και τα εξωτερικά θέματα. Αλλά, τουλάχιστον, το αποτέλεσμα είναι πιθανό να επιταχύνει την εφαρμογή των αποφάσεων της ευρωζώνης που έχουν ήδη ληφθεί, οδηγώντας σε κάπως πιο επεκτατικές οικονομικές πολιτικές τόσο στη Γερμανία όσο και στην ευρωζώνη.
Μία κυβέρνηση που περιλαμβάνει το SDP ή τους Πράσινους – και οι δύο εκ των οποίων έχουν την ισοπολιτεία και τον διεθνισμό στο DNA τους – είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα προχωρήσει περαιτέρω και θα στηρίξει μια ουσιαστική μεταρρύθμιση, την ανανέωση και την ενίσχυση των θεσμών της ευρωζώνης ως μεσοπρόθεσμο στόχο. Μια τέτοια κυβέρνηση θα στηρίξει μια στρατηγική της ευρωζώνης, με επικεφαλής τη Γερμανία και τη Γαλλία, που θα εστιάζει στην ανάπτυξη και την απασχόληση και η οποία θα εμποτίσει κάποιον εποικοδομητικό ενθουσιασμό στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το 2014.
Ένας γερμανικός κυβερνητικός συνασπισμός που θα περιλαμβάνει το SDP ή τους Πράσινους (τώρα, έναν κεντρικό παίκτη στην γερμανική πολιτική) θα μπορούσε έτσι να επιταχύνει τη μεταρρύθμιση και την ολοκλήρωση που χρειάζεται η ευρωζώνη. Αυτό θα επιτρέψει στην Ευρώπη, πλέον με την πλήρη υποστήριξη της Γερμανίας, να ανακάμψει πιο γρήγορα από την οικονομική δυσπραγία της και να αναλάβει τον παγκόσμιο ηγετικό ρόλο που έχει χάσει για τόσο πολύ καιρό.
