ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ – ΣΤΟ ΣΦΥΡΙ ΟΛΑ ΤΑ ΑΛΛΑ

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Εθνους της Κυριακής” , η κυβέρνηση θα παρουσιάσει στο τέλος του Σεπτεμβρίου στους δανειστές τη λύση που προκρίνει για την οριζόντια άρση της απαγόρευσης των πλειστηριασμών και τη διατήρησή της μόνο για ομάδες του πληθυσμού που αδυνατούν να είναι συνεπείς στην καταβολή των τραπεζικών τους δόσεων και απειλούνται με την απώλεια του σπιτιού τους.

Ταυτόχρονα με την καθιέρωση κριτηρίων, η κυβέρνηση επιθυμεί την αποκάλυψη των «μπαταχτσήδων» που, ενώ έχουν την οικονομική άνεση να πληρώνουν τα δάνειά τους, εντούτοις δεν το πράττουν «ταμπουρωμένοι» πίσω από ισχύουσες διατάξεις της νομοθεσίας.

Συνοπτικά, ανοίγει ο δρόμος για να βγουν στο… σφυρί εξοχικά, δεύτερη κατοικία, εμπορικά και επαγγελματικά ακίνητα, ενώ στήνεται ένα πλέγμα προστασίας για το σπίτι των οικονομικά και κοινωνικά ευπαθών ομάδων.

Τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης θα διαπραγματευτούν με την τρόικα μέχρι τον Νοέμβριο, οπότε και θα ανακοινωθεί κι επίσημα το περιεχόμενο του νέου καθεστώτος.

Τα κύρια σημεία της πρότασης παρουσιάζει σήμερα το «Εθνος της Κυριακής» και σύμφωνα με αυτά:

Καταργείται διάταξη με την οποία προστατεύεται μέχρι το τέλος του 2013 κάθε ακίνητο για οφειλές έως 200.000 ευρώ. Δηλαδή, τερματίζει το πλαίσιο προστασίας δευτερεύουσας και εξοχικής κατοικίας, καθώς και επαγγελματικών ή εμπορικών ακινήτων.

Διατηρείται «ξεχασμένο» άρθρο του νόμου 3714/2008 σύμφωνα με το οποίο απαγορεύονται οι πλειστηριασμοί της κύριας και μοναδικής κατοικίας για οφειλές έως 20.000 ευρώ από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες. Με απλά λόγια, μπαίνει ένα «πλαφόν» στους πλειστηριασμούς κύριας και μοναδικής κατοικίας για χρέη κάτω από αυτό το ποσό.

Μειώνονται τα όρια της αντικειμενικής αξίας της προστατευόμενης κύριας κατοικίας, ενώ ταυτόχρονα θεσπίζονται και εισοδηματικά κριτήρια, όπως οικογενειακό εισόδημα μέχρι 20.000 ευρώ. Πληροφορίες λένε ότι το σημερινό «κατώφλι» των 200.000 ευρώ προσαυξημένο κατά 50%, θα κατέβει στα 150.000 ευρώ. Ταυτόχρονα, θα θεσπιστούν και εισοδηματικά κριτήρια.

Καθιερώνονται μέσα στον μήνα οι θεσμοί των «αναγκαίων δαπανών διαβίωσης» και του «συνεργάσιμου δανειολήπτη» για γενναίες ρυθμίσεις των δανείων, ώστε να αποφεύγονται οι εκποιήσεις της κύριας και μοναδικής κατοικίας.

1. Κατάργηση του πλαφόν

Η πρώτη κίνηση που θα γίνει και θα βγάλει στο σφυρί… περί τα 7.000 ακίνητα είναι η κατάργηση διάταξης με την οποία απαγορεύονται οι πλειστηριασμοί για οφειλές μέχρι ενός ύψους.

Για την ακρίβεια, από την 1η Ιανουαρίου του 2014 θα παύσει να ισχύει η νομοθετική προστασία για οποιονδήποτε οφειλέτη και για οποιαδήποτε ληξιπρόθεσμη υποχρέωση που δεν ξεπερνά τις 200.000 ευρώ.

Αυτή η προστασία ανανεωνόταν με παράταση κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα πολλοί δανειολήπτες που είχαν στην ιδιοκτησία τους πάνω από ένα ακίνητο (π.χ. κατοικία, κατάστημα, εξοχικό) αν χρωστούσαν στις τράπεζες μέχρι 200.000 ευρώ να μην απειλούνται με πλειστηριασμό. Πολλοί είναι εκείνοι που κρύβονται πίσω από αυτή τη διάταξη κι έτσι, αν και έχουν την οικονομική άνεση, εντούτοις δεν πληρώνουν καμία δόση.

2. Οροι για 1η κατοικία

Καθιερώνονται συνδυαστικά κριτήρια για την προστασία της κύριας και μοναδικής κατοικίας.

Αυτά είναι το ύψος της αντικειμενικής αξίας του σπιτιού σε συνδυασμό με εισοδηματικά όρια.

Ετσι, τα όρια των αντικειμενικών τιμών που ισχύουν για να μη βγει η κύρια κατοικία στο… σφυρί θα μειωθούν και παράλληλα θα μπουν εισοδηματικά όρια.

Σήμερα, δεν μπορεί να κατασχεθεί η κύρια κατοικία εφόσον η αντικειμενική αξία ισούται με το αφορολόγητο όριο για την απόκτηση πρώτης κατοικίας (200.000 ευρώ) προσαυξημένο κατά 50%. Ετσι, ένας άγαμος που είχε το σπίτι του αντικειμενική αξία μέχρι 300.000 ευρώ, η τράπεζα δεν μπορούσε να του το πλειστηριάσει εφόσον το δάνειό του είχε «κοκκινίσει». Τα όρια αυτά προσαυξάνονταν στην περίπτωση του έγγαμου στις 375.000 ευρώ και για τις τετραμελείς οικογένειες στα 450.000 ευρώ.

Τα δύο συναρμόδια υπουργεία εξετάζουν να κατεβάσουν το όριο των 200.000 ευρώ στα 150.000 ευρώ, θα διατηρήσουν ενδεχομένως την προσαύξηση του 50%, αλλά ταυτόχρονα θα βάλουν και εισοδηματικά κριτήρια. Αυτά θα είναι για τον άγαμο γύρω στις 7.000 με 8.000 ευρώ και για μία τετραμελή οικογένεια θα φτάνει το πολύ στις 20.000 ευρώ. Με τον τρόπο αυτόν προστατεύεται πραγματικά η κύρια και μοναδική κατοικία όσων έχουν ανάγκη, ενώ θα συμπεριληφθεί και η κατηγορία των ανέργων. Ανάλογα εισοδηματικά κριτήρια θα μπουν και για τις πολύτεκνες οικογένειες, καθώς και για άτομα με αναπηρία.

3. Πήχης 20 χιλ. για τις κάρτες

Σε ισχύ θα παραμείνει ένα άρθρο νόμου του 2008, το οποίο δεν επιτρέπει τους πλειστηριασμούς της κύριας και μοναδικής κατοικίας για τραπεζικές οφειλές του δανειολήπτη ύψους 20.000 ευρώ.

Πρόκειται για το άρθρο 5 του νόμου 3714/2008, το οποίο εξαιρεί από τους πλειστηριασμούς την αποδεδειγμένη κύρια και μοναδική κατοικία του οφειλέτη εφόσον χρωστά ποσά έως 20.000 ευρώ από καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες.

Στελέχη των δύο συναρμόδιων υπουργείων Οικονομικών και Ανάπτυξης θεωρούν ότι πρέπει να προστατεύεται η κύρια και μοναδική κατοικία των δανειοληπτών για τέτοιες απαιτήσεις οι οποίες είναι εύκολο να ρυθμιστούν και να διακανονιστούν. Επίσης, δεν προκαλούν τεράστια ζημιά στις τράπεζες. Ετσι παραμένει ένας ελάχιστο πλαφόν προστασίας της κύριας κατοικίας.

4. Η δικαστική ασπίδα

Τη δυνατότητα προστασίας της πρώτης κατοικίας μέσα από τις τροποποιήσεις που έγιναν στον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, θέλει να αναδείξει η κυβέρνηση.

Οπως σημειώνουν στελέχη του υπουργείου Ανάπτυξης που βελτίωσαν διατάξεις του «νόμου Κατσέλη», πια όταν ένας οφειλέτης αποδεδειγμένα αδυνατεί να εξυπηρετήσει τα δάνειά του, μπορεί με το που κάνει αίτηση στο οικείο ειρηνοδικείο να πετύχει την παύση κάθε καταδιωκτικού μέτρου. Ετσι, γλιτώνει την κατάσχεση της κύριας κατοικίας του μέχρι την εκδίκαση της αίτησής του. Επιπλέον, ακόμη κι αν το δικαστήριο απορρίψει την υπαγωγή του στον νόμο των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, μπορεί να ξανά προσφύγει κατά της απόφασης και να αναστείλει και πάλι οποιαδήποτε διαδικασία σε βάρος της κατοικίας του. Το υπουργείο Ανάπτυξης θα αρχίσει να προβάλλει τις σχετικές διατάξεις.

5. ‘Αναγκαία’ διαβίωση

Μέχρι το τέλος του Σεπτεμβρίου αναμένεται να εισαχθούν και στη χώρα μας οι θεσμοί των «αναγκαίων δαπανών διαβίωσης» και του «συνεργάσιμου δανειολήπτη».

Πρόκειται για πρακτικές που εφαρμόζονται στην Ιρλανδία, τη Μ. Βρετανία και στις ΗΠΑ. Με απλά λόγια, τα υπουργεία Ανάπτυξης, Οικονομικών, η Ελληνική Στατιστική Αρχή, η Τράπεζα της Ελλάδας, η Ελληνική Ενωση Τραπεζών και οι καταναλωτικές οργανώσεις θα συνεργαστούν ώστε να καθορίσουν μία λίστα με τις αναγκαίες για τη διαβίωση δαπάνες ενός νοικοκυριού. Με αυτόν τον «μπούσουλα» τράπεζες και δανειολήπτες θα συνεργάζονται, χωρίς αντιδικίες, για τη ρύθμιση των δανείων τους.

Επίσης ο όρος του «συνεργάσιμου δανειολήπτη» που θα καθιερωθεί δεν είναι τίποτα άλλο από τον οφειλέτη εκείνον ο οποίος δεν αποκρύπτει περιουσιακά στοιχεία και εισοδήματα και δέχεται να συνεργαστεί με τις τράπεζες.

Ετσι, με αυτόν τον τρόπο, τα νοικοκυριά που αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις δανειακές τους υποχρεώσεις θα μπορούν με τις ρυθμίσεις να γλιτώνουν την κατοικία τους.

6. «Φιλικός» διακανονισμός

Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για το πρόγραμμα διευκόλυνσης των οφειλετών με ενυπόθηκα δάνεια θέλει επίσης η κυβέρνηση να προβάλει προκειμένου να δείξει πως υπάρχουν ευκαιρίες για τους δανειολήπτες προκειμένου να μην «κοκκινίσει» το δάνειό τους.

Πρόκειται για τις διατάξεις του νόμου 4161/2013. Σύμφωνα με αυτές, νοικοκυριά με καθαρό εισόδημα έως 25.000 ευρώ και κατοικία αντικειμενικής αξίας έως 180.000 ευρώ, υπόλοιπο δανείου 150.000 ευρώ, αλλά και άνεργοι, πολύτεκνοι κ.λπ. μπορούν να απαιτήσουν από την τράπεζά τους τη ρύθμιση του δανείου τους με συγκεκριμένο τρόπο. Αυτός είναι η καταβολή χαμηλών δόσεων για περίοδο 48 μηνών.

Και με τον τρόπο αυτόν οι δανειολήπτες μπορούν να πάρουν μία οικονομική «ανάσα» και να μην φτάσουν στο σημείο το οποίο το σπίτι τους θα κινδυνεύσει με πλειστηριασμό.

Τράπεζες
Ορόσημο το 2009 για όποια ρύθμιση

Από την πλευρά τους οι τράπεζες βλέπουν με τρόμο την κατάσχεση ακινήτων και επιθυμούν να υπάρχει μια ροή αποπληρωμής. Δηλαδή έστω και μία ελάχιστη δόση από το διαθέσιμο εισόδημα που έχουν οι δανειολήπτες. Θα συνεκτιμάται, και μάλιστα καθοριστικά, αν ένας δανειολήπτης έχει υπέρογκες καταθέσεις και δεν πληρώνει, ή αν αντιμετωπίζει πραγματική αδυναμία αποπληρωμής για μία ελάχιστη δόση. Επιπλέον, οι τραπεζίτες στα άτυπα κριτήρια που έχουν θέσει είναι αν η αποπληρωμή του δανείου έχει σταματήσει πριν από την κρίση, δηλαδή πριν από το 2009. Σε αυτήν την περίπτωση δεν θα υπάρχει η ίδια ανοχή και κατανόηση και ιδιαίτερα αν διαπιστωθεί ότι το νοικοκυριό ή ο ιδιώτης έχει και άλλα ακίνητα και εκείνη την περίοδο είχε διαθέσιμο εισόδημα ή/και καταθέσεις.

Γι’ αυτό, ανεξάρτητα από τους νόμους, οι τράπεζες που έχουν πλέον στη διάθεσή τους τον «καθρέφτη» των οικονομικών του κάθε νοικοκυριού, θα εξετάζουν αν κάποιος είναι άνεργος και αν αυτός ο άνεργος διατηρεί καταθέσεις που είναι ικανές να εξυπηρετούν το δάνειό του. Θα διαπιστώνουν, επίσης, αν ο ίδιος έχει άλλα περιουσιακά στοιχεία, π.χ. άλλα ακίνητα ή άλλα δάνεια που μπορεί να εξυπηρετεί, αλλά δεν πράττει το ίδιο για την κύρια κατοικία του. Επίσης, στις περιπτώσεις που βρίσκονται στις «γκρίζες» ζώνες, δηλαδή που έχουν κάποιο εισόδημα αλλά είναι υπερδανεισμένοι σε σχέση με τις αμοιβές τους και δεν διατηρούν καταθέσεις, θα δίνουν περιθώριο χρόνου να αυξήσουν τα εισοδήματά τους και να «σώσουν» την κατοικία τους. Θα «παγώνουν», δηλαδή, τους πλειστηριασμούς.

Ιδιαίτερο ρόλο θα παίζουν τα τετραγωνικά μέτρα του ακινήτου, δηλαδή αν πρόκειται για μεγάλη και πολυτελή κατοικία. Και το ύψος δανείου σε σχέση με τα εισοδήματα του δανειολήπτη πριν και μετά την αγορά, έχει ήδη ενταχθεί στα κριτήριά τους σε συνδυασμό με όλα τα υπόλοιπα.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΩΝΑΣ
ckolonas@pegasus.gr