Συγκεκριμένα, επισημαίνει ότι οι αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσης σε κτίρια και εγκαταστάσεις ιδιοκτησίας του Δημοσίου, που στεγάζουν υπηρεσίες νομικών προσώπων δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου ή που χρησιμοποιούνται ως θρησκευτικοί ή λατρευτικοί χώροι των αναγνωρισμένων θρησκειών και δογμάτων, καθώς επίσης και οι κεντρικοί ιεροί ναοί ησυχαστήριων και μονών της Εκκλησίας της Ελλάδος υπάγονται στον νόμο χωρίς παράβολο και πρόστιμο.

Αντίστοιχα, χωρίς… χρέωση ρυθμίζονται και κτίρια που χρησιμοποιούνται ως σχολεία ή για προνοιακές δομές των ΟΤΑ.

Στην περίπτωση των άλλων κτιρίων των ΟΤΑ η ρύθμιση μπορεί να γίνει με την καταβολή μόνο του παραβόλου, εκτός αν τα συγκεκριμένα κτίρια χρησιμοποιούνται για ιδιόχρηση.

Σε ό,τι αφορά στα ακίνητα που έχουν περάσει στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), παρέχεται η δυνατότητα να «νομιμοποιηθούν» χωρίς κόστος αυθαίρετα σε δημόσιες εκτάσεις. Ωστόσο, σε περίπτωση που αυτά περάσουν στην ιδιοκτησία επενδυτή, αυτός θα κληθεί να πληρώσει τα προβλεπόμενα πρόστιμα.

Αν και η γενική φιλοσοφία του νομοσχεδίου μιλά για ρητή απαγόρευση αυθαιρέτων σε δασικές εκτάσεις ή στον αιγιαλό, υφίστανται ορισμένες εξαιρέσεις, καθώς στόχος του υπουργείου είναι να δηλωθούν όσα περισσότερα αυθαίρετα είναι δυνατό.

Ετσι, στη ρύθμιση μπορούν να υπαχθούν αυθαίρετα σε χώρους αρμοδιότητας της Κτηματικής Υπηρεσίας έπειτα από έγκριση της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων.

Με άλλα λόγια, επιτρέπεται η «τακτοποίηση» αυθαιρέτων σε δημόσιες δασικές εκτάσεις ή στον αιγιαλό, με τη σύμφωνη γνώμη μιας υπηρεσίας, παρότι ο γενικός κανόνας του νόμου είναι ότι η «τακτοποίηση» αυθαιρέτων σε δάση και αιγιαλό απαγορεύεται.

Παράλληλα επιτρέπεται η διατήρηση αυθαίρετων κατασκευών με εντολή υπουργού πέραν του χρόνου που ορίζει ο νόμος και μάλιστα δίνεται η δυνατότητα να πραγματοποιηθούν σε αυτά οικοδομικές εργασίες.

Δυνατότητα να υπαχθούν στον νόμο έχουν και αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις «που πραγματοποιήθηκαν σε εκτάσεις για τις οποίες δεν έχουν καθοριστεί ή αναθεωρηθεί καθ’ οποιονδήποτε τρόπο οι χρήσεις γης τα τελευταία 25 έτη», κατά παρέκκλιση των λοιπών διατάξεων.

Στην… απαγορευμένη ζώνη παραμένουν ωστόσο τα αυθαίρετα που ξεπερνούν καθ’ ύψος την κορυφογραμμή, εκτός αν είχαν χτιστεί μέχρι το τέλος του 2003.

Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα «τακτοποίησης» για μία διετία παράνομων προσωρινών κατασκευών σε κοινόχρηστους χώρους, παρότι ο γενικός κανόνας τις απαγορεύει, καθώς επίσης και αυθαίρετων εγκαταστάσεων απαραίτητων σε μονάδες ιχθυοκαλλιεργειών.

Περίοδος χάριτος
Ειδική πρόβλεψη υπάρχει για τις παραμεθόριες περιοχές, όπου δίνεται η δυνατότητα ρύθμισης για μία διετία αυθαίρετων κατασκευών σε ρέματα και παρόχθιες ζώνες στις παραμεθόριες περιοχές των περιφερειακών ενοτήτων Ξάνθης, Ροδόπης και Εβρου με συναίνεση του τοπικού δήμου και θετική γνωμοδότηση του φορέα διαχείρισης, αν πρόκειται για προστατευόμενη περιοχή.

Επίσης, μπορούν να ρυθμιστούν αυθαίρετα σε κοινόχρηστους χώρους οι οποίοι δεν έχουν απαλλοτριωθεί, στον αιγιαλό εάν προϋπήρχαν της οριοθέτησης του παλαιού αιγιαλού και εκκρεμεί δικαστική απόφαση για την εξαίρεσή τους, αυθαίρετες κατασκευές εντός αρχαιολογικών χώρων αν κατασκευάστηκαν πριν από την ανακήρυξη της αρχαιολογικής ζώνης ή σε ιστορικούς τόπους ή τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, αν κατασκευάστηκαν πριν απαγορευτούν οι οικοδομικές εργασίες, ενώ ειδικές προβλέψεις υπάρχουν για την τακτοποίηση διατηρητέων αυθαιρέτων ή σε παραδοσιακούς οικισμούς.

Παράλληλα, επανέρχεται η απαίτηση έκδοσης οικοδομικής άδειας για την ανέγερση πισίνας και περιφράξεων.

Παραδείγματα τακτοποιήσεων
Η εξίσωση για τον προσδιορισμό του ποσού

Με έναν συγκεκριμένο μαθηματικό τύπο θα υπολογίζεται το ενιαίο ειδικό πρόστιμο για τη ρύθμιση αυθαιρέτων. Συγκεκριμένα, θα πολλαπλασιάζεται το εμβαδόν του αυθαιρέτου ακινήτου επί την τιμή της ζώνης που ίσχυε στην περιοχή βάσει του συστήματος αντικειμενικών αξιών τον Ιούλιο του 2011, επί συντελεστή 15% και έναν ακόμα ειδικό συντελεστή που σχετίζεται με το μέγεθος της κατασκευής και τους περιορισμούς στη δόμηση της περιοχής.

1. Για παράδειγμα, για αυθαιρεσία 40 τ.μ. κατασκευασμένη μετά το 1983 και πριν από το 2003 σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.250 ευρώ, υπολογίζεται ειδικό ενιαίο πρόστιμο ύψους 6.000 ευρώ (1.250 x 40 x 0,15 x 0,80). Με την πληρωμή του παραβόλου των 500 ευρώ υπολείπεται ποσό 5.500 ευρώ. Εάν το πρόστιμο καταβληθεί εφάπαξ ο ιδιοκτήτης θα πληρώσει 4.300 ευρώ, αφού θα έχει έκπτωση 20%. Εάν το πρόστιμο καταβληθεί σε δόσεις, οι οποίες δεν είναι απαραίτητο να είναι ισόποσες, ο ιδιοκτήτης θα πληρώσει ποσό εξαμηνιαίας δόσης 300 ευρώ, που θα αναλογούσε σε μηνιαία καταβολή 50 ευρώ. Το ποσό συγκρινόμενο με αυτό που θα έπρεπε να πληρώσει ο ιδιοκτήτης με τον προηγούμενο νόμο είναι μικρότερο κατά 64,58 ευρώ τον μήνα ή 387,48 σε βάθος εξαμήνου.

2. Στην περίπτωση αυθαιρέτου 80 τ.μ. κατασκευασμένου μετά το 2003 σε περιοχή με τιμή ζώνης 1.800 ευρώ, το ενιαίο ειδικό πρόστιμο θα είναι 21.600 ευρώ (1.800 x 80 x 0,15). Με την πληρωμή παραβόλου 1.000 ευρώ μένει υπόλοιπο 20.600 ευρώ. Εάν ο ιδιοκτήτης καταβάλει το 30% στο πρώτο εξάμηνο, δηλαδή ποσό ύψους 6.480 ευρώ, έχει έκπτωση 10% και οφείλει με τον νέο νόμο 12.960 ευρώ αντί γα 15.120 που θα έπρεπε να πληρώσει με τον προηγούμενο (4014).

Να σημειωθεί ότι για όσους δεν δηλώσουν το αυθαίρετο ακίνητό τους εντός της προθεσμίας των 18 μηνών προβλέπονται αυστηρά πρόστιμα και συγκεκριμένα πρόστιμο ανέγερσης ύψους 30% της αξίας του ακινήτου και πρόστιμο διατήρησης 5% της αξίας του ακινήτου.

ΕΘΝΟΣ