Προστασία… αλά Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σε εργαζομένους του Δημοσίου που θ’ αποκαλύπτουν έκνομες δραστηριότητες εντός της υπηρεσίας στην οποία απασχολούνται προωθεί η κυβέρνηση.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τα υπουργεία Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Οικονομικών και Δικαιοσύνης εξετάζουν ήδη το νομοθετικό πλαίσιο που αναμένεται να προωθήσουν προς ψήφιση στη Βουλή και το οποίο θα παρέχει σε κάθε υπάλληλο που… ξεσκεπάζει παράνομες ενέργειες συναδέλφου του προστασία από πιθανή ευθύνη παραβίασης του απορρήτου και:
* Εγγυήσεις για παραμονή στην υπηρεσία, την οποία εργάζεται, αλλά και ανεμπόδιστη επαγγελματική εξέλιξη.
* Προστασία από ενδεχόμενη δίωξη, από τη στιγμή, βέβαια, που προέβη σε συγκεκριμένη αποκάλυψη μέσω των κανόνων της λογικής και της καλής πίστης.
* Πρόβλεψη για αποκατάσταση στην περίπτωση κατά την οποία υπάρχουν ακόμα και ενδείξεις για πιθανά κρούσματα εκδίκησης.
Σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση του σχεδιασμού θα διαδραματίσει, όπως προκύπτει από τους μέχρι τώρα σχεδιασμούς, το προσωπικό της Αρχής Επιθεώρησης Ελέγχου της Δημόσιας Διοίκησης. Οι υπάλληλοί της θα παίρνουν στα χέρια τους προς διερεύνηση κάθε καταγγελία γύρω από παράνομες δραστηριότητες στο στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα της χώρας, προκειμένου να την αξιολογήσουν.
Στους μάρτυρες… δημοσίου συμφέροντος (διεθνώς έχει υιοθετηθεί ο όρος Whistleblowing, για να περιγράψει τη διαδικασία) θα παρέχεται ειδική προστασία από ενδεχόμενες απειλές ή ακόμα και πράξεις εκδίκησης από τον υπάλληλο που θα πιαστεί στην «τσιμπίδα», μέσω της καταγγελίας.
Όπως επισημαίνουν στον «ΤτΚ» Έλληνες αξιωματούχοι, η σχετική πρωτοβουλία που θ’ αναλάβει η κυβέρνηση μέσω σχεδίου νόμου θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμη. Και αυτό διότι στις χώρες του εξωτερικού όπου έχει εφαρμοστεί η συγκεκριμένη πρόβλεψη μέσω της προστασίας των εργαζομένων που φέρνουν στο φως παράνομες ενέργειες, έχει αποδειχτεί πως λειτουργεί αποτελεσματικά στη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος και στον περιορισμό των έκνομων πρακτικών.
«Σε όλες τις αξιολογήσεις των διεθνών οργανισμών, οι οποίες φτάνουν στα χέρια μας και σχετίζονται με την πάταξη του φαινόμενου της διαφθοράς στο δημόσιο αλλά και τον ιδιωτικό τομέα, γίνεται αναφορά στην περιορισμένη χρήση της προστασίας εκείνων των προσώπων που καταγγέλλουν παράνομες ενέργειες», τονίζουν.
«Η προστασία οποιουδήποτε προσώπου έχει αναγνωριστεί σε διεθνές επίπεδο ότι είναι ένα μεγάλο “συν” στην καταπολέμηση του φαινομένου της διαφθοράς και της κακοδιοίκησης. Άλλωστε, σχετικές προβλέψεις υπάρχουν σε πολλές συμβάσεις στις οποίες καθίσταται σαφής η αναγκαιότητα της λήψης όλων των απαραίτητων μέτρων για να προφυλάσσεται κάθε μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος ή αλλιώς υπερασπιστής της υπηρεσίας», προσθέτουν οι αξιωματούχοι.
Σπάνε ρεκόρ νοσοκομεία, εφορίες και πολεοδομίες
Σύμφωνα με την Εθνική Έρευνα για τη Διαφθορά στην Ελλάδα, ο δημόσιος τομέας της χώρας εξακολουθεί να είναι το… μαύρο πρόβατο στον τομέα της διαφθοράς. Λαμβάνει περισσότερα φακελάκια έναντι του ιδιωτικού τομέα, με τα νοσοκομεία, τις εφορίες και τις πολεοδομίες να παραμένουν σταθερά στις πρώτες θέσεις της κατάταξης. Ειδικότερα, τα νοσοκομεία βρίσκονται στην κορυφή της λίστας με τις πιο «διεφθαρμένες» υπηρεσίες του Δημοσίου, καλύπτοντας για το 2012 το 45% των συνολικών ποσοστών διαφθοράς. Ακολουθούν οι εφορίες και οι πολεοδομίες, με ποσοστά 13,3% και 13% αντίστοιχα. Οι υποθέσεις για τις οποίες αναφέρθηκαν περιστατικά διαφθοράς στα νοσοκομεία αφορούσαν επεμβάσεις (45,8%), «γρηγορόσημο» (17%) και καλύτερη εξυπηρέτηση (13,1%).
Συντονιστής για την καταπολέμηση της διαφθοράς
Κομβικό ρόλο στην καταπολέμηση της διαφθοράς στο Δημόσιο αναλαμβάνει ο Εθνικός Συντονιστής για την καταπολέμηση του φαινόμενου. Θα είναι «εγνωσμένου κύρους και ευρύτερης αποδοχής», θα έχει πενταετή θητεία με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση, θα υπάγεται απευθείας στον πρωθυπουργό και αποστολή του θα είναι η διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα του δημόσιου τομέα (πολιτικό, κυβερνητικό, δικαστικό, διοικητικό), η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της εφαρμογής της στρατηγικής αυτής, καθώς και ο συντονισμός όλων των φορέων που εμπλέκονται στην εφαρμογή της ανωτέρω εθνικής στρατηγικής. Ο Εθνικός Συντονιστής θα υποστηρίζεται στο έργο του από μια Συντονιστική Επιτροπή για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς και από Συμβουλευτικό Σώμα.
Οι πληροφορίες που θα μπαίνουν στο μικροσκόπιο
* Περιπτώσεις διαφθοράς, όπως πλαστογραφία, υπεξαίρεση δημοσιών εγγράφων, απιστία στην υπηρεσία, παράβαση καθήκοντος, κατασπατάληση δημοσίου χρήματος, διασπάθιση κονδυλίων.
* Περιπτώσεις αναποτελεσματικότητας, όπως πλημμελή άσκηση καθηκόντων.
Δίχτυ προστασίας σε όσους καταγγέλλουν
* Απαλλαγή από τυχόν ευθύνες για παραβίαση απορρήτων ή του καθήκοντος εχεμύθειας.
* Απαγόρευση πειθαρχικής δίωξης.
* Παροχή εγγυήσεων για την υπηρεσιακή κατάσταση.
* Παροχή εγγυήσεων για μη δίωξη με την κατηγορία της δυσφήμησης.
* Αποκατάσταση σε περιπτώσεις αντεκδίκησης.
Δημήτρης Γκάτσιος, στον ” Τύπο της Κυριακής”
