Ο καπιταλισμός πρέπει να είναι κάτι παραπάνω από απλή συμμόρφωση στο γράμμα του νόμου, είπε την περασμένη Πέμπτη ο αρχηγός των Εργατικών, Εντ Μίλιμπαντ, σε συνέδριο της Google στο Γουότφορντ. Χωρίς να «σεβαστεί» τους οικοδεσπότες, κατακεραύνωσε τους παγκόσμιους πρωταθλητές της φοροαποφυγής (Apple, Google, Amazon, Starbucks κ.ά.) ως έχοντες ίσο μερίδιο ευθύνης με την Goldman Sachs και τη Lehman Brothers για την παγκόσμια κρίση.
«Οι μεγάλες εταιρίες πληροφορικής μοιράζονται την ίδια κουλτούρα ανευθυνότητας με τις τράπεζες», συνέχισε ο αρχηγός της βρετανικής αντιπολίτευσης, ζητώντας να δημιουργηθεί «Ψηφιακός Συνήγορος του Πολίτη» στην Ευρώπη, ώστε να καταπολεμηθεί η φοροδιαφυγή και να προστατευτούν οι καταναλωτές.
Στην ίδια εκδήλωση το μεγάλο αφεντικό της Google, Ερικ Σμιντ, προσπάθησε να ρίξει τους τόνους σχετικά με το ακανθώδες ζήτημα της φοροδιαφυγής, υποστηρίζοντας πως η χάραξη φορολογικής πολιτικής είναι αρμοδιότητα των κυβερνήσεων και όχι των εταιριών. Ωστόσο αρνήθηκε πως η εταιρία του κατέφυγε σε «ανήθικες» πρακτικές για να μην πληρώσει φόρους δισεκατομμυρίων δολαρίων (σ.σ.: όπως έκανε και η Apple) με το αφοπλιστικό επιχείρημα ότι το διεθνές φορολογικό σύστημα είναι μεν πολύπλοκο και παράλογο, αλλά… δεν το σχεδίασε αυτός. «Ένας επιστήμονας της πληροφορικής θα το είχε κάνει διαφορετικά», είπε αυτάρεσκα.
Η Google δεν διανύει και την καλύτερη περίοδό της. Κατηγορείται από ένα πρώην στέλεχός της, τον 34χρονο Μπάρνι Τζόουνς, ότι διοχέτευε τα βρετανικά κέρδη της στους φορολογικούς παραδείσους της Ιρλανδίας και των Βερμούδων, στερώντας τεράστια έσοδα από το βρετανικό κράτος. Το οποίο κόβει συντάξεις και υποβάλλει τους φτωχότερους πολίτες του σε μια εξοντωτική λιτότητα που επικρίθηκε ακόμη και από το ΔΝΤ!
«Τα ίδια κάνουν και οι άλλοι. Σχεδόν όλες οι αμερικανικές εταιρίες και οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις με δραστηριότητα στις ΗΠΑ αξιοποιούν παρόμοια φορολογικά σχήματα», απολογήθηκε ο Σμιντ, πετώντας το μπαλάκι στις κυβερνήσεις. «Εμείς ακολουθούμε τους νόμους και αν τους αλλάξουν θα τους σεβαστούμε», ισχυρίστηκε. Το πόση διάθεση, όμως, έχουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να πλήξουν έναν από τους βασικούς πυλώνες της καπιταλιστικής κερδοφορίας, δηλαδή τη νόμιμη ή ημιπαράνομη φοροδιαφυγή, που στερεί δισεκατομμύρια από τους ευρωπαϊκούς προϋπολογισμούς και καταδικάζει τους λαούς στη λιτότητα, είναι εξαιρετικά αμφίβολο.
Υπό τη σκιά του «σκανδάλου Apple», η οποία γλίτωσε φόρους 74 δισ. δολαρίων πάλι μέσω της Ιρλανδίας, ο Ντέιβιντ Κάμερον τράβηξε την περασμένη Δευτέρα το αφτί σε διάφορους φορολογικούς παραδείσους της βρετανικής Κοινοπολιτείας, όπως οι Βερμούδες και τα Νησιά Κέιμαν, ζητώντας τους να πάψουν να είναι καταφύγιο offshore. Ταυτόχρονα, όμως, ο Βρετανός πρωθυπουργός ξέκοψε κάθε συζήτηση για αύξηση των εταιρικών φόρων στη χώρα του, με το επιχείρημα ότι «θα πληγεί το επενδυτικό κλίμα και δεν θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας».
Να σημειωθεί ότι αλληλέγγυος στον Μίλιμπαντ στάθηκε ο κεντροδεξιός Σουηδός πρωθυπουργός Φρεντ Ράινφελντ, ο οποίος κάλεσε τις εταιρίες να πληρώνουν κανονικά τους φόρους τους, αν θέλουν λεφτά για υποδομές, έρευνα, ανάπτυξη και καλά εκπαιδευμένο προσωπικό.
Πρωτοπόρος στην καμπάνια φορολόγησης των εταιριών του Διαδικτύου είναι ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος θέλει να επιβάλει φόρο στις συχνότητες. Εξάλλου, ο συμπατριώτης του, επίτροπος επιχειρήσεων Μισέλ Μπαρνιέ, αποκάλυψε ότι η Ε.Ε. θα επιβάλει στις τράπεζες και τους επιχειρηματικούς κολοσσούς να δηλώνουν επακριβώς πόσο φόρο πληρώνουν σε κάθε χώρα που δραστηριοποιούνται και ταυτόχρονα να δημοσιοποιούν τα πάντα γύρω από τα κέρδη και τις επιδοτήσεις τους.
«Easier said than done» (ευκολότερα το λες παρά το κάνεις), θα έλεγε ο Μίλιμπαντ, και ο διευθυντής του Κέντρου Σπουδών Ευρωπαϊκής Πολιτικής στις Βρυξέλες, Κάρελ Λανού, συμφωνεί μαζί του.
Μετά από το πρέσινγκ σε Λουξεμβούργο, Αυστρία, Ελβετία, Μονακό, Λιχτενστάιν και άλλους φορολογικούς παραδείσους να άρουν το τραπεζικό απόρρητό τους, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις θα προσπαθήσουν να προωθήσουν κανόνες πάταξης της φοροδιαφυγής στις προσεχείς Συνόδους του G20 και του ΟΟΣΑ.
Η περιρρέουσα κοινωνική ατμόσφαιρα είναι ιδανική. Η Google έκανε πέρυσι πωλήσεις 3,2 δισ. λιρών στη Βρετανία, καταβάλλοντας φόρο μόλις 10 εκατ. λίρες. Η Amazon είχε κέρδη 23 δισ. δολάρια την τελευταία εξαετία, αλλά πλήρωσε μόνο 9 εκατ. δολάρια σε φόρους. Η θυγατρική Apple Operations International δεν υπέβαλε φορολογική δήλωση σε καμία χώρα, αλλά εμφάνισε κέρδη 30 δισ. δολαρίων την περίοδο 2009-2012.
Επιπλέον, ο «πολύς» Σμιντ, ο οποίος τον Φεβρουάριο δήλωνε υπερήφανος για τις επιδόσεις της Google στη φοροδιαφυγή, έλαβε μπόνους 6 εκατ. δολάρια πέρα από το μισθό του. Όμως και τα άλλα υψηλόβαθμα στελέχη δεν έμειναν παραπονεμένα…
Η λίστα Λαγκάρντ και η έκθεση-σοκ
Η ΠΕΡΙΦΗΜΗ λίστα Λαγκάρντ -λίστα Φαλσιανί για τους Ευρωπαίους- βοήθησε αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, πλην φυσικά της ελληνικής των Γιώργου Παπανδρέου, Γιώργου Παπακωνσταντίνου και Ευάγγελου Βενιζέλου, να βάλουν κάποια λεφτά στα ταμεία. Η Ισπανία εισέπραξε περίπου 2 δισ. ευρώ από καταθέτες εξωτερικού, η Γαλλία 1 δισ. (και άλλα 7 επέστρεψαν στις γαλλικές τράπεζες), η Βρετανία 8 δισ. από φυσικά πρόσωπα και 4 από επιχειρήσεις, η Ιταλία 570 εκατ. ευρώ, ενώ το Βέλγιο αναμένει έσοδα 1,2 δισ. ευρώ.
Αυτά όμως είναι σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στο πάρτι τεραστίων διαστάσεων που διεξάγεται στο μεγαλύτερο φορολογικό παράδεισο επί της Γης, δηλαδή την… Ευρωπαϊκή Ένωση, και τις υπερπόντιες κτήσεις της -κυρίως τις βρετανικές. Η βρετανική Μη Κυβερνητική Οργάνωση Oxfam ανακοίνωσε ότι στους φορολογικούς παραδείσους της Ε.Ε. έχουν σωρευτεί 12 τρισ. λίρες (περίπου το ένα τρίτο του παγκόσμιου τζίρου), με αποτέλεσμα οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να έχουν απώλειες 100 δισ. λιρών από φοροδιαφυγή μόνο φυσικών προσώπων και όχι εταιριών!
Γιάννης Παπαδάτος, στον “Τύπο της Κυριακής”
