ΤΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Στη διαμόρφωση των προϋποθέσεων που θα επιτρέψουν την ανάπτυξη του ποιοτικού και υψηλής οικονομικής απόδοσης τουρισμού αποσκοπεί το υπουργείο Περιβάλλοντος με το νέο Χωροταξικό Πλαίσιο. Η επεξεργασία του κειμένου ολοκληρώνεται. Χωρίς παρεκτροπές από τις αρχές της προστασίας του περιβάλλοντος, δημιουργούνται οι βάσεις για εγκαταστάσεις φιλοξενίας διεθνών προδιαγραφών.

Στροφή στον ποιοτικό, θεματικό και εναλλακτικό τουρισμό επιχειρεί να κάνει η κυβέρνηση με το νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό που ετοιμάζει το υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

Στόχος είναι η Ελλάδα να εγκαταλείψει το σημερινό μοντέλο του μαζικού και τελικά χαμηλής οικονομικής απόδοσης τουρισμού και να στραφεί στην ποιότητα, αξιοποιώντας τους τεράστιους φυσικούς και πολιτιστικούς της πόρους.

Με το νέο ειδικό πλαίσιο, το οποίο αναθεωρεί το υφιστάμενο που ισχύει εδώ και τέσσερα χρόνια, καθορίζονται οι όροι για τη δημιουργία υψηλού επιπέδου τουριστικών εγκαταστάσεων, 4 – 5 αστέρων, τόσο σε ό,τι αφορά τα νέα καταλύματα όσο και τα υφιστάμενα.

Βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη του νέου τουριστικού μοντέλου είναι η προστασία του περιβάλλοντος, λένε στο ΥΠΕΚΑ.

Στην κατεύθυνση αυτή, μένουν εκτός τουριστικής αξιοποίησης οι βραχονησίδες, τα ακατοίκητα νησιά με έκταση έως 300 στρέμματα, τα εθνικά πάρκα και οι πυρήνες των προστατευόμενων περιοχών Natura, οι προστατευόμενοι από το σύνταγμα χώροι – δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, αιγιαλός και παραλία, αρχαιολογικοί, ιστορικοί, δημόσιοι κοινόχρηστοι χώροι, ρέματα. Ενώ σε πολύ μικρό ποσοστό και ύστερα από ειδικές μελέτες, θα επιτραπεί η δόμηση στις περιφερειακές ζώνες Natura και στις ορεινές περιοχές.

Παράλληλα, επιχειρείται ο περιορισμός των διάσπαρτων τουριστικών εγκαταστάσεων και η συγκέντρωσή τους σε υποδοχείς (Περιοχές Οργανωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης ή Περιοχές Ειδικής Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης – ΠΕΡΠΟ) και στα λεγόμενα σύνθετα τουριστικά καταλύματα όπου οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις συνδυάζονται με παραθεριστική κατοικία σε ποσοστά 60% και 40% αντίστοιχα.

Οι όροι δόμησης είναι αυτή τη στιγμή υπό επεξεργασία, όμως έχει συμφωνηθεί στις ευαίσθητες περιοχές (νησιά, ορεινές περιοχές άνω των 800 μέτρων) να είναι χαμηλοί.

Προτείνεται να ισχύει ανώτατος συντελεστής δόμησης 0,05 και τα κτίρια να είναι μέχρι διώροφα. Σημειώνεται πως οι οργανωμένοι υποδοχείς και τα σύνθετα καταλύματα προτείνεται να κατασκευαστούν μόνο σε νησιά σημαντικής έκτασης, άνω των 70 τετραγωνικών χιλιομέτρων, όπως Κρήτη, Ρόδος, Κέρκυρα, Σάμος, Χίος, Λέσβος.

Δημιουργούνται τρεις μεγάλες κατηγορίες χώρου ανάλογα με το είδος και την ένταση της τουριστικής ανάπτυξης, τα ειδικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής και την περιβαλλοντική και πολιτιστική ευαισθησία.

Οι κατηγορίες αυτές μπορεί να επικαλύπτονται ώστε τελικά κάθε περιοχή να αντιμετωπιστεί τουριστικά ανάλογα με το δικό της συγκεκριμένο προφίλ.

Η κατάρτιση ενός σύγχρονου με αναπτυξιακή κατεύθυνση ειδικού πλαισίου για τον Τουρισμό αποτελεί μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο. Χαρακτηριστική είναι πρόσφατη δήλωση του αναπληρωτή υπουργού ΠΕΚΑ Σταύρου Καλαφάτη: «Το κράτος φτιάχνει ένα σταθερό, λογικό πλαίσιο ώστε να ενθαρρύνονται τα επιχειρηματικά σχέδια.

Ο ιδιωτικός τομέας επενδύει με επιμονή στην ποιότητα και ανοίγει νέους δρόμους. Το νέο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό επιχειρεί να αξιοποιήσει το σύνολο των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Ελλάδας, τα οποία μπορούν να την καταστήσουν μοναδική στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη για τις περισσότερες σύγχρονες μορφές τουρισμού».

Το ειδικό πλαίσιο για τον Τουρισμό ολοκληρώνεται αυτή την περίοδο από το ΥΠΕΚΑ σε συνεργασία με το υπουργείο Τουρισμού. Εκπονείται παράλληλα Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Μαζί τα δύο κείμενα θα τεθούν σε δημόσια διαβούλευση κατά το τέλος Μαΐου. Θα ακολουθήσει έγκριση από το Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας και το τελικό νομοθέτημα προβλέπεται να θεσμοθετηθεί μέσα στο καλοκαίρι με τη μορφή Κοινής Υπουργικής Απόφασης.

Στο τραπέζι η «απόσυρση» παλιών ξενοδοχείων

Ο εκσυγχρονισμός και η εξυγίανση του υφιστάμενου τουριστικού προϊόντος αποτελεί έναν ακόμα μεγάλο στόχο του νέου Ειδικού Χωροταξικού, ειδικά στις αναπτυγμένες/ αναπτυσσόμενες και μητροπολιτικές περιοχές (μεγάλα αστικά κέντρα). Στο πλαίσιο αυτό, υπάρχει στο τραπέζι των συζητήσεων η μερική ή ολική απόσυρση παλιών, μη αξιόλογων τουριστικών καταλυμάτων.

Το μέτρο αυτό μπορεί να συνδυαστεί με παρεμβάσεις και αναπλάσεις περιοχών, στην κατεύθυνση να μεταλλαχθούν αυτές σε νέους τουριστικούς προορισμούς.

Σύμφωνα με πληροφορίες από το ΥΠΕΚΑ, το θέμα της απόσυρσης θα ρυθμιστεί αναλυτικά σε επόμενα νομοθετήματα που θα έχουν σχέση με τη θεσμοθέτηση Τράπεζας Γης και την πολεοδομική και χωροταξική μεταρρύθμιση και τα οποία αναμένεται να είναι έτοιμα το β’ εξάμηνο του 2013.

Οπως έχει ξαναγράψει το «Εθνος», η Τράπεζα Γης προορίζεται να αποτελέσει μια «δεξαμενή» για την αγοραπωλησία άυλων δικαιωμάτων ιδιοκτησίας προκειμένου να αντιμετωπιστούν προβλήματα δόμησης σε οικοδομικούς συνεταιρισμούς, η αξιοποίηση ή κατεδάφιση τουριστικών και άλλων απαξιωμένων κτιρίων, ακόμα και αυθαιρέτων. Οι τράπεζες γης σχεδιάζεται να δημιουργηθούν σε επίπεδο δήμων ή περιφερειών.

Στους στόχους του Ειδικού Χωροταξικού περιλαμβάνεται η επανάχρηση αξιόλογων κτιρίων ή οικιστικών συνόλων προκειμένου να μετατραπούν σε ξενοδοχειακές μονάδες.

Η πρόβλεψη αφορά κατά κύριο λόγο διατηρητέα ή παραδοσιακούς οικισμούς που έχουν ερημωθεί. Θα δοθεί προτεραιότητα στη διατήρηση των οικισμών, χωρίς να αποκλείεται να δοθεί δικαίωμα περαιτέρω δόμησης στο μέλλον.

Για την υλοποίηση αυτής της παρέμβασης συζητείται η παροχή κινήτρων, μέχρι στιγμής όμως δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο.

ΔΟΜΗΣΗ
Δημιουργούνται τρεις μεγάλες κατηγορίες

Με την κατηγοριοποίηση που προβλέπεται στο Ειδικό Χωροταξικό του Τουρισμού, είναι ενδεχόμενο τα παράλια ενός νησιού ή μίας ηπειρωτικής περιοχής να έχουν διαφορετικούς όρους δόμησης από την ενδοχώρα.

Πιο αναλυτικά, δημιουργούνται τρεις μεγάλες κατηγορίες εθνικού χώρου, με 10 υποκατηγορίες, ως εξής:

• Ανάλογα με την ένταση και το είδος της τουριστικής ανάπτυξης:
• Αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες τουριστικές περιοχές.
• Ειδικού και εναλλακτικού τουρισμού.
• Μητροπολιτικές περιοχές.
• Νησιά και Παράκτιες περιοχές, με τρεις υποομάδες: α) Αναπτυγμένα και αναπτυσσόμενα τουριστικά νησιά β) σχετικά μικρά νησιά με προβλήματα ανάπτυξης γ) βραχονησίδες και ακατοίκητα νησιά.

Χαρακτηριστικά

Περιοχές με βάση το κριτήριο των γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών:

• Παράκτιος χώρος.
• Ορεινές περιοχές.
• Πεδινές και ημιορεινές περιοχές.
• Περιοχές με βάση το κριτήριο της ευαισθησίας των περιβαλλοντικών και πολιτιστικών πόρων.
• Περιοχές του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών (Natura 2000).
• Προστατευόμενοι και εγκαταλελειμμένοι οικισμοί.
• Αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία και ιστορικοί τόποι.
• Περιοχές ιδιαίτερου χαρακτήρα.

Στα αναπτυγμένα και αναπτυσσόμενα νησιά περιλαμβάνονται σημαντικής έκτασης νησιά, με όριο κατά πάσα πιθανότητα τα 70 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονται τα υπόλοιπα νησιά εκτός των βραχονησίδων και των μικρών ακατοίκητων για τα οποία δεν προβλέπεται, όπως αναφέραμε, τουριστική αξιοποίηση. Το όριο κάλυψης σε τουριστικές εγκαταστάσεις που προέβλεπε για κάθε νησί το προηγούμενο ειδικό χωροταξικό πλαίσιο, δεν θα ισχύσει.

Τι προβλέπει το σχέδιο της κυβέρνησης για τον τουρισμό

1. Στόχος του κυβερνητικού σχεδίου η μετάβαση σε ποιοτικό, θεματικό και εναλλακτικό τουρισμό. Σταδιακή αποδέσμευση από το μοντέλο του μαζικού, χαμηλής οικονομικής απόδοσης τουρισμού που ίσχυε μέχρι σήμερα.

2. Χωροθέτηση υποδοχέων για δημιουργία ξενοδοχείων 4-5 αστέρων και εκσυγχρονισμός παλαιών. Στο πλαίσιο εκσυγχρονισμού: μερική ή ολική απόσυρση απαξιωμένων μονάδων (συγκεκριμένη ρύθμιση σε επόμενο νομοθέτημα), αναπλάσεις, επανάχρηση αξιόλογων κτιρίων ή συνόλων, κυρίως παραδοσιακών που ερημώνουν.

3. Εκτός τουριστικής αξιοποίησης βραχονησίδες, εθνικά πάρκα, πυρήνες Natura, ακατοίκητα νησιά κάτω των 300 στρεμμάτων, περιοχές που προστατεύονται από το Σύνταγμα (δάση, αναδασωτέες εκτάσεις, αιγιαλός, παραλίες, αρχαιολογικοί και δημόσιοι χώροι, ρέματα κ.λπ.). Πολύ περιορισμένη δόμηση στην υπόλοιπη περιοχή Natura, στις ορεινές περιοχές, ύστερα από ειδική μελέτη.

4. Δημιουργία οργανωμένων τουριστικών υποδοχέων και σύνθετων τουριστικών εγκαταστάσεων (60% τουριστικό κατάλυμα, 40% παραθεριστική κατοικία). Με ήπιους όρους δόμησης (συντελεστή 0,05, δύο όροφοι) σε μεγάλα νησιά, ορεινούς χώρους.

5. Τρεις μεγάλες κατηγορίες χώρου ανάλογα με την ένταση της τουριστικής ανάπτυξης, τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά και την περιβαλλοντική και πολιτιστική ευαισθησία.

Μανίνα Νικολοπούλου