Aπό το θαύμα στον εφιάλτη του «οικονομικού Αττίλα». Τριάντα εννέα χρόνια μετά την εισβολή, η Κύπρος βρίσκεται ξανά βαθιά πληγωμένη. Η κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος συνιστά τη δημιουργία ενός νέου «φακέλου» γεμάτου ένοχα μυστικά, τα οποία ο οργισμένος κυπριακός Ελληνισμός απαιτεί να έρθουν στο φως και οι υπαίτιοι να οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη. Την ίδια ώρα, με το βλέμμα στην επόμενη μέρα, η Κύπρος καλείται να βρει απαντήσεις σε καίρια διλήμματα, με κυρίαρχο αυτό του νομισματικού της μέλλοντος: «Παραμονή στο ευρώ ή επιστροφή στη λίρα»…

Ενας νέος φάκελος της Κύπρου 39 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή του 1974 ήδη γεμίζει. Ομως αυτήν τη φορά ο φάκελος δεν θα μείνει κλειστός, αλλά θα αποδοθούν εκεί που ανήκουν οι ευθύνες για τη νέα καταστροφή της Κύπρου.

Συγχρόνως όμως ο κυπριακός Ελληνισμός προσπαθεί να κοιτάξει ψηλά και να ανακτήσει τις δυνάμεις εκείνες που του επέτρεψαν να κτίσει το «θαύμα της Κύπρου» αμέσως μετά τη στρατιωτική και πολιτική ήττα του 1974.

Και αυτήν τη φορά όμως ο εχθρός κτύπησε εκ των έσω. Βρήκε «κερκόπορτες» ανοικτές, αδύναμες αντιστάσεις, και πέτυχε τον στόχο του, μια και η κυπριακή κοινωνία, ευάλωτη πια από τον εθισμό στο εύκολο χρήμα που προσέφερε το χρηματοπιστωτικό μοντέλο ανάπτυξης, δεν μπόρεσε να δει την παγίδα που στηνόταν.

Η κατάρρευση των τραπεζών, η αδυναμία της πολιτικής ηγεσίας να δώσει απαντήσεις και να χαράξει πορεία μπροστά αναδεικνύουν απλώς τα βαθιά σημάδια κατάρρευσης, οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής, που επέφερε στην Κύπρο η στρεβλή ανάπτυξη των τελευταίων είκοσι ετών.

Ενα διογκωμένο τραπεζικό σύστημα που εξασφάλιζε την επιβίωσή του με τις καλές και όχι πάντοτε «διαφανείς» σχέσεις με την πολιτική εξουσία, μια ανεξέλεγκτη διασύνδεση με τα ρωσικά κεφάλαια, η χωρίς μέτρο δραστηριοποίηση offshore εταιρειών και η ίδρυση δεκάδων πολυμελών δικηγορικών γραφείων που αναλάμβαναν την εκπροσώπηση των «αόρατων» ξένων επενδυτών δημιούργησαν ένα εντελώς έωλο μοντέλο ανάπτυξης.

«Πάρτι»
Το σκάσιμο της «φούσκας» που δημιουργήθηκε στο νησί δεν χρειάστηκε παρά μερικά μόλις εικοσιτετράωρα για να δημιουργήσει τις συνθήκες διάλυσης.

Με πολιτικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς και εκκλησιαστικούς παράγοντες να συγκρούονται μεταξύ τους όχι απλώς για τα μάτια του κόσμου, αλλά για τον πραγματικό έλεγχο μιας χώρας.

Αλλά και για να επιχειρήσουν να συγκαλύψουν τη συμμετοχή τους σε ένα άγριο και εξοντωτικά δαπανηρό «πάρτι» που στήθηκε εις βάρος των καταθετών και των μετόχων των δύο μεγάλων κυπριακών τραπεζών.

Στην κυπριακή κυβέρνηση, στον Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και στον κυπριακό λαό τίθενται πολλά διλήμματα. Μερικά από αυτά έσπευσαν να τα θέσουν και εξωγενείς παράγοντες. Η Τουρκία και ο Α. Νταβούτογλου.

Πιθανότατα ο Τούρκος υπουργός έλπιζε ότι με την πρότασή του για τετραμερή διάσκεψη ή για πάγωμα των ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ όσο διαρκούν οι διαπραγματεύσεις και με την απειλή της διχοτόμησης να κρέμεται πάνω από τους Κυπρίους θα έκανε την κίνηση «ματ» ώστε να ξεπεράσει το μεγάλο εμπόδιο του Κυπριακού.

Αυτό όμως δεν πρόκειται να συμβεί πριν από τη λύση του Κυπριακού ή την επισημοποίηση της διχοτόμησης.

Το αδιέξοδο στο όποιο οδηγήθηκαν οι συνομιλίες με τη Ρωσία δεν ήταν άσχετο με το γενικότερο κλίμα ισορροπίας Βρυξελλών-Μόσχας, που δεν αποδείχθηκε ευνοϊκό για την Κύπρο. Οπως αποκαλύπτει σήμερα το «Εθνος της Κυριακής», από μήνες και σίγουρα τουλάχιστον από τον Δεκέμβριο ήταν γνωστή η απροθυμία της Μόσχας να βοηθήσει την Κύπρο να ξεφύγει από τη μέγκενη της τρόικας.

Η Ρωσία φαίνεται ότι μέτρησε τα συμφέροντά της και πιο πολύ βάρυναν οι σχέσεις με τις Βρυξέλλες από μια χώρα που ο Πρόεδρός της δεν ήταν αξιόπιστος συνομιλητής, αλλά απλώς ένας γραφικός νοσταλγός του σοβιετικού συστήματος.

Σε αυτό το κλίμα πάντως, η Λευκωσία δεν μπορεί να μείνει αδιάφορη απέναντι σε όλα τα σενάρια που όλο και πιο πυκνά εμφανίζονται τις τελευταίες ημέρες στον διεθνή Τύπο και ωθούν στη λογική της συνεκμετάλλευσης των φυσικών πόρων του νησιού με το ψευδοκράτος και στην εξαγωγή του φυσικού αερίου μέσω της Τουρκίας.

Το επιχείρημα των συνηγόρων της Αγκυρας είναι ότι αυτή αποτελεί την πιο φθηνή λύση, η οποία στο βάθος των χρόνων που θα διαρκέσει η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων από την Κύπρο θα επιφέρει εξοικονόμηση σχεδόν 15 δισ. δολαρίων για όλες τις πλευρές.

«Πάρτι»
Ο αντίλογος όμως είναι ότι έτσι θα ακυρωθεί ο στρατηγικός ρόλος που θα προσδώσει στη Λευκωσία η εύρεση φυσικού αερίου και η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, στις απειλές της Αγκυρας, Λευκωσία και Αθήνα πρέπει να παραμείνουν ψύχραιμες, καθώς η απειλή για διχοτόμηση τελικά στρέφεται εναντίον της Τουρκίας, που θα απολέσει κάθε έλεγχο στους φυσικούς πόρους της κυπριακής ΑΟΖ (έλεγχο που θα εξασφάλιζε μέσω των Τουρκοκυπρίων σε περίπτωση λύσης).

Παρά το αντιευρωπαϊκό κλίμα που δημιουργείται στο νησί, λόγω και της στάσης των Γερμανών έναντι της κρίσης, ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης θεώρησε υποχρέωσή του να τοποθετηθεί δημοσίως την Παρασκευή ότι η Κύπρος θα παραμείνει στο ευρώ.

Γιατί η Ευρωζώνη, παρά το κόστος που συνεπάγεται για τον κυπριακό λαό πλέον, φαίνεται να αποτελεί τη μοναδική ασπίδα απέναντι σε μια ισχυρή Τουρκία. Που γίνεται όλο και πιο αλαζονική όσο η Κύπρος βρίσκεται πιο κοντά στην εκμετάλλευση του φυσικού αερίου της.

Α. Νταβούτογλου
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών προσπαθώντας να εκμεταλλευτεί την κρίση πρότεινε τετραμερή διάσκεψη ή πάγωμα των ερευνών στην κυπριακή ΑΟΖ.

Ν. Αναστασιάδης
Παρά το αντιευρωπαϊκό κλίμα, ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης θεώρησε υποχρέωσή του να τοποθετηθεί δημοσίως την Παρασκευή ότι η Κύπρος θα παραμείνει στο ευρώ. Στο βιβλιάριο είναι «περασμένοι» οι κόποι μιας ζωής, στο βλέμμα της διαγράφεται η αβεβαιότητα για το μέλλον.

ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ- ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΑ – ΜΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟY