Για τη «μητέρα των μαχών» στις Βρυξέλλες ετοιμάζεται η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς. Εκεί θα διεξαχθεί την Πέμπτη και την Παρασκευή 7 και 8 Φεβρουαρίου η κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής, η οποία στην ατζέντα της έχει τον κοινοτικό προϋπολογισμό ύψους περίπου ενός τρισ. Τα αποτελέσματα της Συνόδου θα κρίνουν επί της ουσίας την πορεία της Ευρώπης για την εξαετία 2014-2020, χρόνια που βρίσκουν τη χώρα μας στην «εντατική». Αυτός είναι και ο λόγος που η ελληνική πλευρά σχεδιάζει την επιχείρηση διάσωσης προσεκτικά με στόχο της από ναυαγός στα ταραγμένα νερά της κρίσης να βγει στην ξηρά ως διασωθείς.
Το ελληνικό ενδιαφέρον εστιάζεται στα κονδύλια για το ΕΣΠΑ και της ΚΑΠ (Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, την ώρα που οι αγρότες είναι στους δρόμους) και ο πρωθυπουργός θα επιχειρήσει να περισώσει όσο το δυνατόν περισσότερα κονδύλια, σε μια προσπάθεια να τονωθεί η ρευστότητα, να ξεκινήσουν τα έργα και να μειωθεί ο εφιάλτης της ανεργίας.
Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα ξεκινήσουν τον δεύτερο γύρο των συνομιλιών, μια και ο πρώτος, που είχε αρχίσει τον περασμένο Νοέμβριο, διεκόπη χωρίς συμφωνία, καθώς υπήρξαν αντιδράσεις από χώρες όπως η Βρετανία, που δεν επιθυμούσαν να συνεισφέρουν περαιτέρω στον κοινοτικό προϋπολογισμό.
Το στοίχημα που έχει βάλει ο πρωθυπουργός, ο οποίος δεν αποκλείεται αυτήν την εβδομάδα να έχει συζητήσεις με Ευρωπαίους ομολόγους του, είναι να «κλειδώσει» τη βοήθεια στην Ελλάδα σε μια προσπάθεια να πείσει τους ομολόγους του ότι η χώρα τηρεί τις δεσμεύσεις της, χωρίς να διστάζει να συγκρουστεί με συντεχνίες και αγκυλώσεις.
Σημειώνεται ότι ο πήχης του ΕΣΠΑ 2007-2013 είναι υψηλός, έστω κι αν «περάσαμε από κάτω λόγω χαμηλής απορροφητικότητας». Επειτα από διαπραγμάτευση το 2005 η συνεισφορά της Ε.Ε. στη χώρα ανήλθε στα 25 δισ. ευρώ, τα οποία, μάλιστα, αποτέλεσαν για την τότε κυβέρνηση Καραμανλή ισχυρό πολιτικό επιχείρημα στα χρόνια 2005-2007 απέναντι στην αντιπολίτευση. Και μπορεί αυτά τα νούμερα να μοιάζουν εξωπραγματικά πια για τη χώρα μας, αλλά ο κ. Σαμαράς πιστεύει ότι έχει καταφέρει να πείσει τους εταίρους μας ότι η παρατεταμένη ύφεση έχει οδηγήσει την Ελλάδα βίαια, με κίνδυνο ανθρωπιστικής καταστροφής, σε επίπεδο ΑΕΠ προηγούμενων δεκαετιών, οπότε η βάση του ΑΕΠ του 2009 με την οποία μας κατατάσσουν στις πλούσιες είναι άκυρη.
Αν αυτό γίνει αποδεκτό, τότε είναι πιθανόν από τα 9,5 – 11 δισ. που μας έδιναν οι εταίροι μας να «σκαρφαλώσουμε» όσο πιο κοντά γίνεται στα 20 δισ., που είναι ο στόχος της χώρας μας. Ο κίνδυνος που σήμερα αντιμετωπίζει η Ελλάδα είναι μεγάλος και σωρευτικά προστίθεται στο πρόβλημα ρευστότητας που έχει. Κινδυνεύει να πάει από τα 20,4 δισ. ευρώ που δικαιούται στα 11,2 δισ. ευρώ μετά το 2013, συν 3 δισ. από την αγροτική ανάπτυξη. Εκεί υπάρχει μια «γραμμή άμυνας» από τον κοινοτικό κανονισμό, που απαγορεύει τα χρήματα να είναι μικρότερα από το 55% αυτών που ένα κράτος μέλος είχε λάβει με τον προηγούμενο προϋπολογισμό. Αρα, σύμφωνα με ρεαλιστικές προσεγγίσεις κοινοτικών αξιωματούχων, η κυβέρνηση παλεύει για να περιορίσει μία απώλεια που μπορεί να φτάσει από τα 6 έως τα 9,2 δισ. ευρώ.
Ατυπος σύμμαχος, οι σφοδρές αντιδράσεις της Γαλλίας στις περικοπές της ΚΑΠ και των διαρθρωτικών ταμείων, οι οποίες μπορεί να συμπαρασύρουν και την ελληνική περίπτωση και να βγούμε κερδισμένοι από σπόντα.
Οι νάρκες που θα πρέπει να αποφύγει ο πρωθυπουργός είναι πολλές, ώστε να διασφαλίσει την απρόσκοπτη ροή ζωτικών κονδυλίων για τα επόμενα χρόνια. Τέτοιες είναι:
1. Ο ορατός κίνδυνος να εξαιρεθούν οι περισσότερες περιφέρειες της χώρας από τις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις.
2. Η Ελλάδα δεν έχει απορροφήσει 14 δισ. ευρώ από το προηγούμενο ΕΣΠΑ, οπότε εύλογα οι άσπονδοι φίλοι εγείρουν ζητήματα αξιοποίησης υφιστάμενων πόρων ή εισαγωγής συγκεκριμένης ρήτρας αιρεσιμότητας.
3. Το ενδεχόμενο εισαγωγής ρήτρας ελλείμματος και στα κοινοτικά κονδύλια οδηγεί στον κίνδυνο οι δημοσιονομικά «ανοικτές» χώρες να αντιμετωπίζουν «ποινές» περικοπών. Ως αντιστάθμισμα προτείνεται σε όσους έχουν δημοσιονομική πειθαρχία να παίρνουν μπόνους από ένα αποθεματικό που θα φτάνει στο 5% του προϋπολογισμού.
4. Η σύνδεση της επιτυχίας του Μνημονίου με την αποδέσμευση κονδυλίων μπορεί να οδηγήσει σε απώλειες ή σε τμηματικές καταβολές ακόμα και του ΕΣΠΑ.
Στη μάχη με αισιοδοξία
Να σημειώσουμε ότι ο κ. Σαμαράς σε δηλώσεις που είχε κάνει τον περασμένο Νοέμβριο είχε τονίσει μεταξύ άλλων: «Η Ελλάδα αντιμετωπίστηκε, όπως και όλες οι χώρες, με στοιχεία τα οποία υπήρχαν για το 2007-2009, άρα αντιμετωπίστηκε με τα στοιχεία οικονομίας πριν από την κρίση, εθνικό εισόδημα του τότε και όχι του σήμερα. Ολα δείχνουν ότι μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά η συμμετοχή μας στα κοινοτικά κονδύλια. Μπορούμε να πάρουμε περισσότερο από 20% παραπάνω από εκείνα που μας έδιναν αρχικά». Παράλληλα πρόσθετε ότι: «Κυρίως δώσαμε τη μάχη να υπάρξει μία ειδική μεταχείριση της χώρας μας. Αυτό το επιχείρημα ακούστηκε και αντιμετωπίστηκε θετικά. Ολα δείχνουν ότι μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά η συμμετοχή μας στα σημαντικά κονδύλια. Τίποτα όμως δεν έχει τελειώσει, η μάχη συνεχίζεται». Για να δούμε τι θα βγάλει αυτή η μάχη της Πέμπτης και Παρασκευής.
