Ο νόμος Λοβέρδου, πώς ερμηνεύεται και τι αντιδράσεις έχει προκαλέσει

Ποικίλα σχόλια και δεκάδες κριτικές έχουν γραφεί τον τελευταίο καιρό για τον νόμο του Ανδρέα Λοβέρδου, αναφορικά με τη δωρεά οργάνων.

Δεν είναι λίγοι οι επικριτές του εν λόγω νομοσχεδίου, που ψηφίστηκε στη Βουλή στις 16 Ιουνίου του 2011 και θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιουνίου του 2013. Σύμφωνα με αυτό, όλοι οι Έλληνες είναι δυνάμει δωρητές και σε περίπτωση που δεν αρνηθούν πριν το θάνατο τη διαδικασία της δωρεάς, τα όργανά τους δωρίζονται σε όποιον τα έχει ανάγκη. Βασική παράμετρος του νόμου είναι ότι σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητη η συναίνεση του οικογενειακού περιβάλλοντος, γεγονός το οποίο ελάχιστα έχει γίνει γνωστό με αποτέλεσμα να υπάρξουν αντιδράσεις, παρανοήσεις και παραπληροφόρηση σε ό, τι αφορά το περιεχόμενό του.

Ο πρώτος δωρητής όλων των οργάνων σώματος στην Ελλάδα

«Ο Κώστας ήταν ο πρώτος δωρητής όλων των οργάνων στην Ελλάδα. Μέχρι το 1989, οπότε έγινε η δωρεά είχαν δοθεί νεφρά ή κερατοειδείς, ποτέ όμως καρδιά μέχρι τότε. Είχε ένα ατύχημα και έμεινε εγκεφαλικά νεκρός. Κάναμε όλες τις απαραίτητες εξετάσεις και ένας φίλος οδοντίατρος μας πρότεινε τη δωρεά οργάνων. Όταν φεύγει ένα νέο παιδί λες ότι δεν πρόλαβε να δώσει πράγματα. Ο γιος μου έφυγε σε ηλικία 13μισι ετών. Φεύγοντας, δεν υπάρχει κάτι που θα μπορούσε να τον αναπληρώσει. Συνεχίζει να ζει στην καρδιά μας και όχι μέσω κάποιου άλλου που δέχτηκε τα όργανά του. Η μεταμόσχευση δίνει απλά την ευκαιρία σε κάποιον να παρατείνει τη ζωή του και να βελτιώσει την ποιότητά της».

Αυτά είναι τα λόγια της Νίτσας Μεσογίτη. Ο γιος της έφυγε από τη ζωή μετά από τροχαίο και αποφάσισε να δωρήσει τα ζωτικά του όργανα σε ανθρώπους που τα είχαν ανάγκη. Ο Κώστας Μεσογίτης ήταν η πρώτη περίπτωση δότη, που η οικογένειά του δώρισε όλα τα ζωτικά του όργανα. Στη μνήμη του ίδρυσε το σύνδεσμο αιμοδοτών δωρητών οργάνων σώματος, «Κωστάκης Μεσογίτης», ο οποίος αναλαμβάνει την προώθηση της ιδέας της δωρεάς οργάνων.

Όλοι εν δυνάμει δότες με το νόμο Λοβέρδου

Σχολιάζοντας στο news.gr το νόμο του πρώην υπουργού Υγείας, Ανδρέα Λοβέρδου για την «εικαζόμενη συναίνεση» στη δωρεά οργάνων, αναφέρει ότι θα μπορούσε να παραμείνει ως είχε ο παλαιότερος νόμος του 1999 για τις μεταμοσχεύσεις.

«Το ζητούμενο δεν ήταν να αλλάξει ο νόμος, αλλά να επανδρώσει το υπουργείο υγείας Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και να ενημερώσει τους πολίτες», προσθέτει η κυρία Μεσογίτη. Επισημαίνει ότι ο νόμος αυτός είχε ως μόνο στόχο να δημιουργήσει ντόρο και συζητήσεις, πράγμα που τελικά συνέβη. «Είναι αντίθετος με την κουλτούρα του Έλληνα. Ο νεκρός θεωρείται ο άνθρωπός μας στην Ελλάδα. Δεν έχει κανείς το δικαίωμα να τον αγγίξει», τονίζει.

«Ελάχιστοι γνωρίζουν πραγματικά τι γίνεται με τη διαδικασία δωρεάς οργάνων»

Το πρόβλημα σύμφωνα με την κυρία Μεσογίτη δεν είναι ο νόμος, αλλά η έλλειψη ενημέρωσης των πολιτών για τη δωρεά οργάνων. «Ελάχιστοι γνωρίζουν πραγματικά τι γίνεται. Στην πραγματικότητα όμως, η αφαίρεση των οργάνων του θανόντα γίνεται με απόλυτο σεβασμό στο νεκρό και χωρίς κακοποίηση της σωρού του όπως πολλοί νομίζουν», συνεχίζει.

«Ο κόσμος πρέπει να πειστεί και να μην έχει καμία ανησυχία. Η εικαζόμενη συναίνεση δεν σημαίνει υποχρεωτική λήψη οργάνων. Εφαρμόζοντας το νόμο θεωρούμαστε δυνάμει δότες. Όποιος δεν επιθυμεί να δωρήσει τα όργανά του κάνει αρνητική υπεύθυνση δήλωση. Αν δεν έχει αρνηθεί, θεωρούμε ότι δυνητικά θα ήθελε και τότε ερωτάται η οικογένεια. Η βούληση της οικογενείας είναι ανώτερη από τη βούληση του δωρητή γιατί ο ίδιος δεν είναι εν ζωή» τονίζει ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, Αναστάσιος Χατζής.

Σύμφωνα με το νόμο: «Η αφαίρεση ενός ή περισσοτέρων οργάνων από ενήλικο, θανόν πρόσωπο πραγματοποιείται εφόσον, όσο ζούσε, δεν είχε εκφράσει την αντίθεσή του σύμφωνα με την παράγραφο 3 και κατόπιν συναίνεσης της οικογένειάς του».

Όπως αναφέρει ο κύριος Χατζής, όλη η διαδικασία είναι συντονισμένη και ελεγχόμενη από τον ΕΟΜ. Οι γιατροί τριμελούς επιτροπής κάνουν δύο φορές διάγνωση εγκεφαλικού θανάτου, ενημερώνεται ο ΕΟΜ και αφού γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις αναλαμβάνει η ομάδα μεταμοσχεύσεων. Όλα αυτά υπό την προϋποθεση ότι δεν έχει αρνηθεί ο ίδιος ο νεκρός πριν το θάνατο και στη συνέχεια τα μέλη της οικογένειάς του, να συμμετάσχουν στη διαδικασία.

«Αποτελεί ενσωμάτωση κοινοτικής οδηγίας και εναρμονιζόμαστε με την ΕυρωπαΪκή Ένωση, όπου επίσης ισχύει η συναίνεση και παρακάμπτουμε την πιθανή αδράνεια κάποιου που μπορεί να είναι υπέρ αλλά δεν το έχει δηλώσει ποτέ. Δεν σημαίνει ότι παγιδεύομαι ή με παγιδεύουν» εξηγεί ο κύριος Χατζής.

Περίπου 1200 άτομα σε αναμονή στην Ελλάδα, για την εύρεση μοσχεύματος

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, οι δότες που αξιοποιήθηκαν είναι 15 ανά εκατομμύριο πληθυσμού κατά μέσο όρο στην Ευρώπη. Η Ελλάδα βρίσκεται στο 7 με 7,5 ανά εκατομμύριο ανά έτος. Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε αναμονή 1000 άνθρωποι για μεταμόσχευση νεφρού, για μεταμόσχευση ήπατος γύρω στα 100 άτομα και για την καρδιά περίπου 40 (κάποιοι βρίσκονται με μηχανική υποστήριξη καρδιάς), ενώ 30 ακόμα άτομα περιμένουν για πνεύμονες υποστηριζόμενοι με οξυγόνο και φάρμακα.

«Υπήρχε ένα άρθρο στο νόμο που μιλούσε για εικαζόμενη συναίνεση. Είχε δώσει αναστολή ο υπουργός μέχρι να ενημερωθεί ο πολίτης. Δεν πρόκειται ποτέ να ληφθεί μόσχευμα από άτομο, το οποίο έχει αποβιώσει αν δεν ληφθεί συναίνεση από την οικογένειά του», επισημαίνει από την πλευρά του ο διευθυντής του νεφρολογικού τμήματος και επιστημονικός υπεύθυνος της μονάδας μεταμοσχεύσεων του Λαϊκού, Γιάννης Μπολέτης.

«Επιθυμία της πολιτείας να προωθήσει τις μεταμοσχεύσεις»

Η μόνη διαφορά σε σχέση με τον προηγούμενο νόμο, σύμφωνα με τον κύριο Μπολέτη, είναι η επιθυμία της πολιτείας να προωθήσει τις μεταμοσχεύσεις, θεωρώντας «ιδεολογικά δυνητικό δότη» τον καθένα από εμάς. «Μπορεί να προσεγγίσει το προσωπικό που ασχολείται με τις μεταμοσχεύσεις πιο εύκολα τους συγγενείς ενημερώνοντας για το νόμο και ρωτώντας αν επιθυμούν να προβούν σε δωρεά» προσθέτει.

Η Μαίρη Παπαγγελή, είναι μέλος του σωματείου υπατομοσχευμένων. Όπως αναφέρει δεν μπορεί παρά να δει θετικά το συγκεκριμένο νόμο. Τονίζει ότι είναι ένας νόμος, ο οποίος ήδη ισχύει σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. «Τα ποσοστά των δωρητών μέχρι σήμερα ήταν πολύ χαμηλά. Το ήπαρ είναι αναντικατάστατο, σε αντίθεση με όσους χρειάζονται μεταμόσχευση καρδιάς ή νεφρού και μπορούν να παρατείνουν τη διάρκεια αναμονής σε σχέση με τους χρήζοντες μεταμόσχευση ήπατος» εξηγέι η κυρία Παπαγγελή.

Η μεταμόσχευση μπορεί να είναι για κάποιους ζήτημα λεκτικής ερμηνείας των νόμων. Το αν ο νέος νόμος Λοβέρδου αναγράφει τον όρο «εικαζόμενη συναίνεση» ή συναίνεση του οικογενειακού περιβάλλοντος, σίγουρα αφορά τους δυνάμει δότες που είμαστε όλοι εμείς. Αυτοί όμως που τους αφορά ακόμα περισσότερο όχι τόσο ο νόμος, αλλά η ουσία της διαδικασίας και η επιτάχυνση εύρεσης μοσχεύματος είναι όσοι βρίσκονται στις λίστες αναμονής του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων ή των Νοσοκομείων. Για όσους ο θάνατος και η δωρεά ενός ζωτικού οργάνου δεν είναι απλά ζήτημα ζωής, αλλά και θανάτου, γνωρίζοντας ότι κάθε καθυστέρηση μπορεί να είναι μοιραία.