Πίσω από κάθε πετυχημένο άνδρα βρίσκεται μια έξυπνη γυναίκα, λέει μια γνωστή ρήση, ωστόσο τις τελευταίες δεκαετίες έχει αποδειχθεί πως και πίσω από αρκετές μεγάλες επιχειρήσεις τα… νήματα του μάνατζμεντ τα κινεί το λεγόμενο «ασθενές φύλο».

Στο πλαίσιο μελέτης της Icap Group, η οποία κυκλοφόρησε φέτος για πρώτη χρονιά και αφορούσε τις 500 μεγαλύτερες εταιρείες με κριτήριο τον κύκλο εργασιών που έχουν γυναίκες επικεφαλής, και σε δείγμα 27.314 εταιρειών, προκύπτει ότι σχεδόν μία στις πέντε επιχειρήσεις διευθύνεται από γυναίκες.

Ειδικότερα, το ποσοστό των επιχειρήσεων που διευθύνονται από γυναίκες ανέρχεται σε 18,8% (5.125 εταιρείες).

Ο τζίρος των συγκεκριμένων εταιρειών ξεπέρασε και το 2011 τα 12 δισ. ευρώ (ελαφρά μειωμένος σε σχέση με το 2010), ενώ συγκριτικά καλύτερα από τις? ανδροκρατούμενες επιχειρήσεις ήταν η εικόνα που εμφάνισαν τόσο τα λειτουργικά κέρδη (στα 857 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 13,2%, έναντι αρνητικών EBITDA για το σύνολο των εταιρειών) όσο και το περιθώριο κέρδους τους (7,12% έναντι αρνητικού περιθωρίου συνολικά).

20 στις 100
Η συμμετοχή των γυναικών ως επικεφαλής είναι μεγαλύτερη στις επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών μικρότερο από 2 εκατ. ευρώ (20,5%) και με προσωπικό μικρότερο από 10 άτομα (20,2%).

Μεταξύ των Ελληνίδων επιχειρηματιών που βρίσκονται στην πρώτη δεκάδα των εταιρειών με τζίρο άνω των 100 εκατ. ευρώ περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η Ζαφειρία Μασούτη (της ομώνυμης αλυσίδας σούπερ μάρκετ), η Μαρίνα Οφλούδη – Γιαβρόγλου (Μύλοι Σόγιας), η Ευαγγελία Μυλωνά (Alumil), η Αρετή Σουβατζόγλου (Υγεία), η Ιωάννα Παπαδοπούλου (της ομώνυμης εταιρείας μπισκότων) και η Ελένη Κάτσου (Pharmathen).

Σε ό,τι αφορά τις 500 κορυφαίες εταιρείες που διευθύνονται από γυναίκες, το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών (54,8%) σημείωσε κύκλο εργασιών μεταξύ 2 εκατ. και 10 εκατ. ευρώ το 2011, ενώ ακολουθεί η κατηγορία «10 εκατ. έως 50 εκατ. ευρώ» με 40,6%.

Συνολικά, οι 5.125 επιχειρήσεις που βρίσκονται υπό τον έλεγχο γυναικών εμφάνισαν το 2011 πτώση του τζίρου κατά 2,4%, ωστόσο οι 500 μεγαλύτερες εξ αυτών σημείωσαν αύξηση της τάξης του 1,4%.

Πήγαν καλύτερα
Παράλληλα παρατηρείται ότι τα τελικά αποτελέσματα εμφανίζουν καλύτερη συγκριτικά εικόνα στις εταιρείες που διευθύνονται από γυναίκες σε σχέση με το σύνολο των εταιρειών.

Το παραπάνω γεγονός απεικονίζεται τόσο στα θετικά επίπεδα των κερδών EBITDA το 2011 (περιθώριο EBITDA 7,12% έναντι -17,3% για το σύνολο των εταιρειών), όσο και στις μικρότερες συγκριτικά ζημίες (καθαρό αποτέλεσμα) που υπέστησαν οι εν λόγω εταιρείες σε σχέση με το σύνολο των επιχειρήσεων (περιθώριο καθαρού κέρδους -4,3% έναντι -25,8% για το σύνολο).

Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι το 9% των εταιρειών (43 εταιρείες) που συμπεριλαμβάνονται στις 500 πιο κερδοφόρες στην Ελλάδα για το 2011 με βάση τα αποτελέσματα EBITDA, διοικούνται από γυναίκες.

Οι συνολικές πωλήσεις των συγκεκριμένων εταιρειών ανήλθαν σε περίπου 2,9 δισ. ευρώ το 2011 καλύπτοντας το 3,1% του συνόλου των 500 πιο κερδοφόρων εταιρειών, ενώ τα κέρδη EBITDA διαμορφώθηκαν σε περίπου 363 εκατ. το ίδιο έτος, καλύπτοντας αντίστοιχα το 4,2% του συνόλου.

Οι εν λόγω 43 πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις, απασχολούν συνολικά περισσότερα από 13.500 άτομα μόνιμου προσωπικού.

Παίζουν επιθετικά
Δουλεύουν σκληρά και… αισιοδοξούν

Η μέση γυναίκα επιχειρηματίας (ή ανώτατο στέλεχος) που συμμετείχε στην έρευνα έχει υψηλό επίπεδο μόρφωσης (μεταπτυχιακό), βρίσκεται στην ηλικία μεταξύ 40-49 ετών και έχει οικογένεια (σύζυγο και παιδιά). Σχεδόν επτά στις δέκα γυναίκες, εκτός από διοικητική (ή διευθυντική) θέση, συνδέονται και μετοχικά με την εταιρεία στην οποία εργάζονται.

Οι συγκεκριμένες γυναίκες είτε διοικούν τη δική τους οικογενειακή επιχείρηση είτε έχουν αποκτήσει συγκεκριμένο μετοχικό ποσοστό ως αποτέλεσμα του εφαρμοζόμενου συστήματος αμοιβών της εταιρείας (για λόγους βελτίωσης κινήτρων, επιβράβευσης επίτευξης στόχων κλπ.).

Προκειμένου να ανταποκριθούν στις αυξημένες υποχρεώσεις τους, αλλά και να επιτύχουν τις φιλοδοξίες τους, εργάζονται σκληρά, καθώς το 52,7% των γυναικών του δείγματος απασχολείται κατά μέσον όρο περισσότερες από 51 ώρες την εβδομάδα, ήτοι περισσότερο από 10 ώρες σε ημερήσια βάση. Ως αποτέλεσμα, περιορίζεται ο χρόνος για την οικογένειά τους. Από την άλλη πλευρά, η δημιουργία άγχους και στρες θεωρείται ένας πολύ σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας στην επαγγελματική ενασχόληση για 54 στις 100.

Τα προβλήματα
Οι γυναίκες που πήραν μέρος στην έρευνα αξιολόγησαν την «ασάφεια στις κυβερνητικές πολιτικές που αφορούν τις επιχειρήσεις» ως «το σημαντικότερο σημαντικό πρόβλημα επιχειρηματικότητας που αντιμετωπίζουν, ενώ ακολούθησαν «η υπερβολική γραφειοκρατία» (89,4%) και «το περίπλοκο φορολογικό σύστημα» (83%). Με βάση τα παραπάνω κρίνεται αναγκαία η απλοποίηση και η εξάλειψη των όποιων στρεβλώσεων στο νομοθετικό και φορολογικό σύστημα, καθώς και η ανάληψη σαφών πολιτικών από τις αρμόδιες αρχές προκειμένου να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων.

Αναφορικά με τη συνεχιζόμενη ύφεση στη χώρα μας, αυτή αναπόφευκτα έχει επηρεάσει σημαντικά και τις εταιρείες οι οποίες διοικούνται από γυναίκες, ωστόσο διαφαίνεται κάποια αισιοδοξία για αντιστροφή της εικόνας από τη φετινή χρονιά. Ειδικότερα, όσον αφορά τις εταιρείες της έρευνας, το 40,4% αυτών εκτιμούν μείωση στις συνολικές τους πωλήσεις το 2012 σε σχέση με το 2011, το 31,9% αύξηση και το υπόλοιπο 27,7% στασιμότητα. Σχετικά με το 2013, παρά τη συνεχιζόμενη ύφεση στη χώρα και τα νέα μέτρα λιτότητας, παρουσιάζονται αρκετά αισιόδοξες. Ειδικότερα 35%, προβλέπουν αύξηση πωλήσεων και μόνο μία στις πέντε αναμένουν περαιτέρω μείωση του τζίρου της εταιρείας τους.

Τέλος, σε ό,τι αφορά τους βασικούς άξονες της επιχειρηματικής στρατηγικής που θα ακολουθήσουν κατά την επόμενη τριετία προκειμένου να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα και να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των εταιρειών που διευθύνουν, αυτοί αφορούν ενέργειες για τη μείωση του λειτουργικού κόστους, τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών και την επέκταση των εταιρειών σε άλλες δραστηριότητες.

Σε κλαδικό επίπεδο ξεκινώντας από τη Βιομηχανία, οι γυναίκες μάνατζερ έχουν μεγαλύτερη παρουσία στους τομείς Υποδημάτων και Δερμάτινων Ειδών (σε ποσοστό 29%), Ενδυσης (25,2%) και Εκδόσεων (23,9%), Στο εμπόριο, μεγάλη, συγκριτικά, συμμετοχή παρατηρείται στους τομείς Νημάτων και Υφασμάτων (29,7%), Επίπλων και Φωτιστικών (29,1%) καθώς και στις Αντιπροσωπείες τις Εισαγωγές και τις Εξαγωγές (27,8%).

Τέλος, στις Υπηρεσίες, οι γυναίκες έχουν ισχυρή παρουσία σε τουριστικές επιχειρήσεις, στον ασφαλιστικό τομέα, στην εκπαίδευση, στις διαφημίσεις και στον κινηματογράφο.

63 στις 100
Ετοιμες για το άλμα

Η καριέρα βρίσκεται στην κορυφή των προτεραιοτήτων για όλες σχεδόν τις γυναίκες (σε ποσοστό 96,4% του δείγματος). Τα κίνητρα που οδηγούν τις γυναίκες να ασχοληθούν με την επιχειρηματικότητα σε ανώτατο επίπεδο, είναι κυρίως η προσωπική ικανοποίηση και ανάπτυξη, καθώς και η δυνατότητα, μέσω της θέσης τους, να λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις και να καινοτομούν (90,2% του δείγματος). Ενώ η συντριπτική πλειοψηφία αυτών (94,6%) δηλώνουν «πολύ» έως «πάρα πολύ» ικανοποιημένες από την έως τώρα επαγγελματική τους εξέλιξη. Ωστόσο, το παραπάνω γεγονός δεν τις εφησυχάζει ούτε εξαντλεί τις φιλοδοξίες και τους στόχους τους, δεδομένου ότι το 62,8% αυτών εκτιμούν ότι θα έχουν διευρύνει τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες την επόμενη πενταετία.

ΜΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ
mapostolou@pegasus.gr