Τρία περιζήτητα είδη μανιταριών για την υψηλή διατροφική τους αξία προσφέρονται για μια πρωτότυπη καλλιέργεια στο σπίτι με ελάχιστο οικονομικό κόστος και σημαντικό περιθώριο κέρδους. Τα νοικοκυριά μπορούν να έχουν έξτρα ετήσιο εισόδημα από 2.000 έως 6.500 ευρώ.
Πρόκειται για μια καλλιεργητική μέθοδο που χωρίς αμφιβολία ξεφεύγει από τα όρια του συμβατού, δίνοντας τη δυνατότητα επαγγελματικής ενασχόλησης με την παραγωγή μανιταριών χωρίς τη χρήση γης.
Μια ιδέα που μπορεί εύκολα και με μικρό κόστος να υλοποιηθεί ακόμα και στο σπίτι σε περιοχές όμως που είναι εκτός πόλης και να συμπληρώσει το οικογενειακό εισόδημα.
H καλλιέργεια του μανιταριού πλευρώτους είναι ευκολότερη, συγκρινόμενη με αυτήν του λευκού μανιταριού και είναι απλούστερη η διαδικασία παρασκευής του υποστρώματος
Ο λόγος για τα μανιτάρια λεντινούλα (σιιτάκε), πλευρώτους και γκριφόλα (μαϊτάκε), προϊόντα με πολύ υψηλή διατροφική αξία και με βιονεργές ουσίες που ενεργούν θετικά στην υγεία μας.
Με την απλή τροποποίηση του χώρου σας, που μπορεί να είναι σε ένα δωμάτιο το οποίο να μπορεί να καθαρίζεται εύκολα και να έχει τις αναγκαίες συνθήκες υγιεινής και με μοναδικό κόστος την αγορά υποστρωμάτων, πάνω στα οποία αναπτύσσονται τα μανιτάρια, μπορεί κάποιος να στήσει τη δική του μικρή μονάδα παραγωγής μανιταριών με σκοπό τη διάθεσή τους στο εμπόριο, ή ακόμα και απευθείας επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, ταβέρνες, ξενοδοχεία κ.ά.
Ξεκινώντας με μικρά βήματα, υποστρώματα παραδείγματος χάριν για έναν χώρο όχι μεγαλύτερο από 10 τετραγωνικά μέτρα, φτάνουν να παράγουν μέσα σε διάστημα 10-12 εβδομάδων 125 κιλά πλευρώτους και 70-80 κιλά λεντινούλα, σύμφωνα με εξειδικευμένους γεωπόνους πάνω στο αντικείμενο αυτό.
Υποστρώματα για έναν χώρο όχι μεγαλύτερο από 10 τετραγωνικά μέτρα, φτάνουν να παράγουν μέσα σε διάστημα 10-12 εβδομάδων 125 κιλά πλευρώτους και 70-80 κιλά λεντινούλα
Μια συμφέρουσα λοιπόν ενασχόληση που εκτός από την ιδιωτική παραγωγή κατ΄ οίκον για παραγωγή τροφής υψηλής διαιτητικής αξίας μπορεί να προσφέρει κάλλιστα ένα πρόσθετο εισόδημα σε αγροτικές οικογένειες και όχι μόνο σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας.
Εάν σκεφτεί κανείς ότι με κόστος 2-2,5 ευρώ ανά κιλό παράγει ένα προϊόν με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες (πάνω από 27% επί ξηρού βάρους) και αμινοξέα πολύ κοντά σε αυτά του κρέατος, τότε τα μανιτάρια είναι ένα άριστο μέσο διατροφής με χαμηλό κόστος.
Οι μορφές που μπορεί να διαθέσει κάποιος την παραγωγή του εκτός από τη νωπή είναι και η ξερή. Ετσι όλο και περισσότερος κόσμος ανακαλύπτει την ποικιλία των προϊόντων που μπορεί να κάνει με τα μανιτάρια, αφού η ξερή μορφή συντηρείται στο ντουλάπι μας πάνω από 3 χρόνια και μπορεί να προστεθεί ανά πάσα στιγμή σε όλα μας τα φαγητά.
ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ
Σε 7 έως 14 ημέρες η πρώτη σοδειά…
Το υπόστρωμα κυκλοφορεί σε τρεις τύπους. Οι δύο πρώτοι τύποι αφορούν το πλευρώτους, ενώ ο τρίτος τύπος αφορά τη λεντινούλα και την γκριφόλα (μαϊτάκε).
Ο ένας τύπος είναι το «σπαρμένο υπόστρωμα» και αφορά το υπόστρωμα εκείνο που είναι ο σπόρος του μανιταριού απλά ενσωματωμένος στο εσωτερικό του και ο άλλος τύπος εκείνος όπου ο σπόρος έχει αναπτυχθεί στο υπόστρωμα, έχει διανύσει δηλαδή την περίοδο της επώασης και λέγεται «επωασμένο».
Ο τρίτος τύπος είναι το υπόστρωμα Λεντινούλα 4 μηνών ωρίμανσης, το οποίο σε μόλις 4 βδομάδες δίνει απόδοση 1 κιλό μανιτάρια από 1 μπλοκ των 3,5 κιλών.
Στην περίπτωση που κάποιος προμηθευτεί το σπαρμένο υπόστρωμα, θα πρέπει πριν κάνει οτιδήποτε για να ξεκινήσει την καλλιέργεια να το «επωάσει». Να το τοποθετήσει δηλαδή σε έναν χώρο κλειστό και ζεστό για 17 ημέρες. Στη συνέχεια το υπόστρωμα είναι έτοιμο να περάσει στη φάση της καρποφορίας οπότε ακολουθούμε τους γενικούς κανόνες για την παραγωγή των μανιταριών
Το υπόστρωμα χρειάζεται ένα μέρος σκιερό, φωτεινό, δροσερό, χωρίς να φυσάει άνεμος όπως για παράδειγμα μία αποθήκη, μπαλκόνι σε προστατευμένο μέρος από τον αέρα, κάτω από μια σκάλα ή σε ένα θερμοκήπιο.
Φως: Τα πλευρώτους χρειάζονται φως. Θα πρέπει το μέρος όπου έχουμε τοποθετήσει το υπόστρωμα να είναι φωτεινό αλλά όχι απευθείας στον ήλιο. Το φως στο οποίο μπορούμε να διαβάσουμε είναι αρκετό. Κατά τη διάρκεια της νύχτας ας μένει στο σκοτάδι.
Θερμοκρασία: Ιδανική θερμοκρασία για να φυτρώσουν τα μανιτάρια είναι 6-18oC. Σε θερμοκρασίες κάτω των 6oC δεν χαλάνε αλλά καθυστερούν. Σε θερμοκρασίες πάνω από 25oC δεν φυτρώνουν.
Νερό – Υγρασία: Ο πιο εύκολος τρόπος για να δημιουργήσουμε συνθήκες υγρασίας στο περιβάλλον γύρω από το υπόστρωμα είναι μια υγρή επιφάνεια που να έχει μόνιμα νερό (αφρολέξ, πιατάκι, κ.τ.λ.).
Εάν το δάπεδο πάνω στο οποίο έχουμε τοποθετήσει το υπόστρωμα είναι χώμα ή τσιμέντο, τότε απλά το διατηρούμε υγρό βρέχοντάς το. Σε περίπτωση που το υλικό από κάτω είναι πλακάκι ή μάρμαρο, θα πρέπει να στρώσουμε μια μοκέτα, αφρολέξ ή κάτι άλλο το οποίο όταν το βρέχουμε να κρατάει υγρασία.
Κάτω από καλές συνθήκες θα ξεκινήσουν να φυτρώνουν σε 7-14 ημέρες.
Συλλογή
Η συλλογή των πλευρώτους διεξάγεται με ένα απλό τράβηγμα ολόκληρης της καρποφορίας από το σημείο που φυτρώνει.
Οταν σταματήσει να παράγει μανιτάρια, μην το πετάξετε στα σκουπίδια, αλλά ανακυκλώστε το περιεχόμενο ενσωματώνοντάς το στο χώμα για λίπασμα. Αποτελεί άριστο εδαφοβελτιωτικό και είναι ιδανικό για κηπευτικά και δενδρώδεις καλλιέργειες.
Συνήθως το υπόστρωμα σταματάει να παράγει μανιτάρια ύστερα από 3-4 μήνες, αφού έχει βγάλει τουλάχιστο 3 κύματα παραγωγής και συνολικά περί τα 7-8 κιλά.
Το κόστος των υποστρωμάτων αυτών κυμαίνεται σε διάφορες τιμές ξεκινώντας από τα 5 ευρώ, ενώ η χονδρική τιμή πώλησης των μανιταριών φθάνει τα 4 ευρώ το κιλό.
ΟΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ
Ιδανική καλλιέργεια για αρχάριους το πλευρώτους
Το κάθε είδους μανιτάρι έχει τελείως διαφορετικές απαιτήσεις τόσο στο υπόστρωμα καλλιέργειας όσο και στις συνθήκες παραγωγής. Καλό είναι κάποιος -σύμφωνα με τους εξειδικευμένους γεωπόνους- που θέλει να μάθει την καλλιέργεια των μανιταριών, να ξεκινήσει πρώτα με το πλευρώτους. H καλλιέργεια του μανιταριού πλευρώτους είναι ευκολότερη, συγκρινόμενη με αυτή του λευκού μανιταριού και είναι απλούστερη η διαδικασία παρασκευής του υποστρώματος
Το πλευρώτους αποτελεί τροφή ιδιαίτερης διαιτητικής σημασίας, αφού οι πρωτεΐνες του βρίσκονται μεταξύ των πρωτεϊνών των φυτών και των ζώων. Ακόμα, αποτελείται κύρια από νερό (89-90%), 2% λιπαρά (υψηλή περιεκτικότητα σε πολυακόρεστα οξέα), υδατάνθρακες και ίνες.
Η λέξη «pleurotus» προέρχεται από την εκλατινισμένη αρχαία ελληνική λέξη «πλευρικός ους», που σημαίνει πλευρικό αυτί. Ο όρος περιγράφει το πώς φύεται το συγκεκριμένο είδος στο φυσικό του περιβάλλον.
Στη φύση, τα μανιτάρια pleurotus φύονται πάνω σε κορμούς δέντρων πλαγίως, χωρίς να σχηματίζουν κοτσανάκι, αλλά και χωρίς να θυμίζουν μορφολογικά τα υπόλοιπα είδη που φύονται στο έδαφος. Τα πλευρώτους είναι εξαιρετικά νόστιμα, ενώ το ιδιαίτερο άρωμά τους και η γεύση τους θυμίζουν αυτήν των άγριων μανιταριών.
Τα μανιτάρια λεντινούλα και γκριφόλα κατατάσσονται από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα στα φαρμακευτικά μανιτάρια. Ο όρος «φαρμακευτικά» μανιτάρια αναφέρεται στη σύγχρονη παγκόσμια βιβλιογραφία σε μανιτάρια τα οποία έχουν από την αρχαιότητα χρησιμοποιηθεί στην παραδοσιακή Ιατρική με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Τα οφέλη στην υγεία
Σύγχρονες μελέτες επιβεβαιώνουν την παρουσία διάφορων βιοδραστικών ενώσεων στα συγκεκριμένα μανιτάρια με επιβεβαιωμένη ωφέλιμη επίδραση στην καλή υγεία του ανθρώπου. Καταναλώνοντας μανιτάρια της κατηγορίας αυτής δεν αντικαθίσταται κάποια συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή, αλλά συμπληρώνεται το διαιτολόγιο με ένα νόστιμο έδεσμα υψηλής διατροφικής αξίας, το οποίο συμβάλλει θετικά σε διάφορες λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού.
Οι κύριες ουσίες που έχουν ανιχνευθεί στην γκριφόλα ( μαϊτάκε) αυτά είναι οι β-γλουκάνες, η «grifolan» και η «grifolin ?LE». Ακόμη έχουν βρεθεί 5-νουκλεοτίδια ( 200-306mg/100gr), φωσφολιπίδια και εργοστερόλη. Σύμφωνα με εργαστηριακές μελέτες, η συχνή χρήση του μανιταριού αυτού (3-5 ημέρες / εβδομάδα) ως τροφή ή ως τσάι, μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά κατά της εκδήλωσης καρκίνου, ενώ συμβάλλει στην ενίσχυση της φυσικής άμυνας του οργανισμού.
Η λιανική τους τιμή σε φρέσκια μορφή σε χώρες της Ευρώπης μπορεί να αγγίξει και τα 15 ή 20 ευρώ/ κιλό.
ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τους μύκητες των μανιταριών
Τα μανιτάρια παράγονται στη φύση σε συγκεκριμένες εποχές του χρόνου (συνήθως φθινόπωρο και άνοιξη), όταν οι συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας είναι κατάλληλες. Οταν και εφόσον οι συνθήκες αυτές διαμορφωθούν σε κάποιον κλειστό χώρο, τότε τα μανιτάρια μπορούν να παραχθούν σχεδόν όλο τον χρόνο.
Οι μακρομύκητες αγαπούν την υγρασία και τη σκιά γι’ αυτό και συχνότερα βλέπουμε μανιτάρια κάτω από δέντρα και σε υγρές περιόδους του χρόνου. Η φήμη ότι τα μανιτάρια θέλουν σκοτάδι είναι μύθος.
Οταν δεν υπάρχουν μανιτάρια, οι μύκητες δεν παύουν να υπάρχουν, αλλά το σώμα τους παραμένει κρυμμένο. Παραμένει κρυμμένο μέσα στο υπόστρωμα. Μέσα στο υλικό δηλαδή όπου αναπτύσσονται οι μύκητες.
Στη φύση το «υπόστρωμα» μπορεί να είναι το έδαφος, ένας κορμός δένδρου, ένας σωρός με σάπια φύλλα. Στην καλλιέργεια το υπόστρωμα αποτελείται από οργανικά υλικά όπως το άχυρο σίτου.
ΣΕ ΧΩΡΟ 10 Τ.Μ.
125 κιλά παραγωγή σε τρεις μήνες
Σε έναν χώρο 10 τ.μ. με τον κατάλληλο κλιματιστικό εξομπορούν να τοποθετηθούν 25 μπλοκ πλευρώτους. Τα 25 μπλοκς θα ξεκινήσουν σε 12 ημέρες να παράγουν τα πρώτα μανιτάρια και 5-6 ημέρες μετά θα ξεκινήσει η πρώτη παραγωγή. Συνήθως η πρώτη παραγωγή είναι το 50% της συνολικής. Μετά από 10-14 ημέρες θα ξεκινήσει ο 2ος κύκλος παραγωγής κοκ. Σε διάστημα 10-12 βδομάδων θα έχουμε πάρει το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής μας και συνεπώς τότε μπορούμε να αλλάξουμε την καλλιέργεια. Ετσι λοιπόν, ο μικρός χώρος των τ.μ. θα έχει δώσει μέσα σε 3 μήνες 125 κιλά μανιτάρια. Με ένα πρόχειρο υπολογισμό και με τιμή χονδρικής τα 4 ευρώ, τα έσοδα είναι 2.000 ευρώ. Στην περίπτωση των 2 νέων μανιταριών θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι θα πρέπει να κατασκευαστούν ειδικά ράφια καλλιέργειας με μεταλλικό σκελετό ανοξείδωτα ή γαλβανιζέ για τη αποφυγή μολύνσεων.
Εάν βέβαια κάποιος θέλει να γίνει συστηματικός παραγωγός μανιταριών, για να έχει σταθερή παραγωγή σε εβδομαδιαία βάση αυτή της τάξης των 125 κιλών, θα πρέπει να δημιουργήσει 10-12 τέτοιους χώρους. Βάζοντας κάθε εβδομάδα 25 νέα μπλοκ θα έχει παραγωγή της τάξης των 125 κιλών κάθε εβδομάδα από μια έκταση 100-120 τ.μ. και ετήσιο εισόδημα 6.000 ευρώ. Στην περίπτωση που από τον πρώτο χώρο των 10μ2 θελήσει κάποιος να επεκτείνει την καλλιέργεια μανιταριών με αυτόν τον τρόπο, τότε θα πρέπει να ενημερωθεί καλύτερα μέσω των ειδικών γεωπόνων, προκειμένου τα μανιτάρια να φυτρώνουν σύμφωνα με το πλάνο που έχει τεθεί και όχι τυχαία σύμφωνα με τις δικές τους προτιμήσεις.
