Λίγα πράγματα ξεχώριζαν τον Sattar Beheshti, που ζούσε σε ένα εργατικό προάστιο της Τεχεράνης, που ονομάζεται Karim Robat. Όπως πολλοί από τους συμμαθητές του, ο 35χρονος εργάτης ήταν ευσεβής και ζούσε στο σπίτι με τη μητέρα του. Αλλά η ζωή του άλλαξε πέρυσι, όταν ξεκίνησε ένα blog που ονομάζεται «My Life for Iran» (Η ζωή μου για το Ιράν).
Οι καταχωρήσεις του συχνά επικεντρώνονταν στους αγώνες της εργατικής τάξης, καθώς και των πολιτικών περιορισμών στο Ιράν και μερικές φορές αναμειγνύονταν με προσωπικές ιστορίες από την καθημερινή ζωή του Beheshti.
Καθώς οι μήνες περνούσαν, ο τόνος του blog έγινε πιο έντονος και πιο πολιτικός, κριτικάροντας το καθεστώς και τον Ανώτατο Ηγέτη. Σε ένα πρόσφατο post, ο Beheshti επέκρινε την ομιλία του ηγέτη, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, σε μια συνεδρίαση του Κινήματος των Αδεσμεύτων στην Τεχεράνη, βάζοντας τίτλο «Παρουσίασες ένα μάτσο ψέματα αντί για ομιλία» επάνω στην εικόνα του κληρικού.
Άλλα posts επέκριναν την ακλόνητη υποστήριξη του Ιράν στην Χεζμπολάχ στο Λίβανο ή τόνιζαν τη δυσχερή θέση των ακτιβιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Τα αντίποινα δεν άργησαν να έρθουν. «Χθες κάποιος με απείλησε και μου είπε ότι ‘η μητέρα σου σύντομα θα φοράει μαύρα’» έγραψε ο Beheshti στις 29 Οκτωβρίου.
Την επόμενη μέρα η αστυνομία του κυβερνοχώρου στο Ιράν, γνωστή με το ακρωνύμιο FATA, τον συνέλαβε. Το σώμα του παραδόθηκε στην οικογένειά του μελανιασμένο και κακοποιημένο μια εβδομάδα αργότερα και ο θάνατός του επήλθε από βασανιστήρια, σύμφωνα με λαθραία επιστολή που έστειλαν συγκρατούμενοί του.
Η αντίδραση ήταν άμεση και οργισμένη, ειδικά από άλλους bloggers, ακόμα και φιλοκυβερνητικούς, που ενοχλήθηκα για την τύχη ενός ευσεβή νεαρού άνδρα χωρίς γνωστό ιστορικό πολιτικού ακτιβισμού. Η πιο αιχμηρή κριτική τους στρεφόταν κατά της αστυνομίας στον κυβερνοχώρο και την εκστρατεία τους για να σταματήσουν κάθε προσπάθεια μιας «βελούδινης επανάστασης» στην Ισλαμική Δημοκρατία μέσω του Διαδικτύου.
Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι δεν έχουν αρνηθεί την κακοποίηση. «Αυτό το άτομο χτυπήθηκε αλλά όχι έτσι ώστε να πεθάνει» δήλωσε ο Γενικός Εισαγγελέας Gholam Hossein Mohseni-Ejehi σε συνέντευξη Τύπου στις 3 Δεκεμβρίου.
Μέσα σε ένα μήνα από το θάνατο του Beheshti, επτά αστυνομικοί συνελήφθησαν και ο επικεφαλής της αστυνομίας του κυβερνοχώρου καθαιρέθηκε, καθώς τα γεγονότα πήραν δραματική τροπή και το σκάνδαλο έχει συγκλονίσει το Ιράν. Καθώς η διεθνής πίεση εντείνεται πάνω στο επίμαχο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και τις σκληρές οικονομικές κυρώσεις, η ηγεσία είναι δύσπιστη όσον αφορά την εγχώρια αναταραχή, ειδικά με τις επερχόμενες, πολυτάραχες πιθανότατα εκλογές του Ιουνίου.
Η επίδραση του Internet
Ο θάνατος του Beheshti εξέθεσε τις πολιτικές ρωγμές του Ιράν, καθώς κάποιοι νομοθέτες πίεσαν την κυβέρνηση του προέδρου Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ και του δικαστικού συστήματος να διατάξει έρευνα. Αλλά το πιο αποτελεσματικό εργαλείο στη δημοσιοποίηση του ασυνήθιστου θανάτου του Beheshti ήταν αυτό που είχε ο ίδιος επιλέξει: το Διαδίκτυο.
«Πραγματικά πιστεύω ότι αυτό είναι ένα από τα μεγάλα παραδείγματα των επιπτώσεων του Διαδικτύου στο Ιράν» σχολιάζει ο Mahmood Enayat, διευθυντής του προγράμματος Media του Ιράν στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και ιδρυτής της Small Media, μιας μη κερδοσκοπικής ομάδας που επικεντρώνεται στη βελτίωση της ροής των πληροφοριών σε κλειστές κοινωνίες. Το Διαδίκτυο έχει γίνει ένας φύλακας, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να αντιδράσει σε οτιδήποτε συγκεντρώνει αρκετή προσοχή, υποστηρίζει.
Παρά το γεγονός ότι πολλές από τις λεπτομέρειες της κράτησης και του θανάτου του Beheshti παραμένουν σκοτεινές, κάποια δεν είναι πλέον υπό αμφισβήτηση. Την νύχτα της 30 Οκτωβρίου, συνελήφθη στο σπίτι του στο Robat Karim και μεταφέρθηκε στο τμήμα 350 της διαβόητης φυλακή Evin της Τεχεράνης. Οι συγκρατούμενοί του εκεί είπαν ότι ήταν κρεμασμένος από την οροφή, όπου τον χτυπούσαν. Στη συνέχεια έδεσαν τα χέρια και τα πόδια του σε μια καρέκλα και τον χτύπησαν ξανά. Ανά διαστήματα, οι ανακριτές τον πετούσαν στο έδαφος και τον κλωτσούσαν στο κεφάλι και το λαιμό.
Μια ομάδα πολιτικών κρατουμένων μίλησε στον Beheshti ενώ ήταν υπό κράτηση, και κατάφερε να περάσει προς τα έξω μια επιστολή με τις παρατηρήσεις τους. «Όταν έφεραν τον Sattar στο τμήμα 350, τα σημάδια των βασανιστηρίων ήταν ορατά σε όλα τα μέρη του σώματός του», έγραφε η επιστολή που υπογράφουν 41 κρατούμενοι και δημοσιεύθηκε σε ιστοσελίδες της αντιπολίτευσης. Παρά τους τραυματισμούς του, ο Beheshti υπέβαλε καταγγελία για την κακομεταχείρισή του σε αξιωματούχους των φυλακών. Λίγο πριν μεταφερθεί σε άλλο χώρο κράτησης, ο Beheshti είπε στους συγκρατούμενούς του ότι οι απαγωγείς του προτίθενται να τον σκοτώσουν. Τέσσερις ημέρες αργότερα, οι αρχές ενημέρωσαν την οικογένειά του ότι ήταν νεκρός.
Μετά το θάνατο του Beheshti, οι δυνάμεις ασφαλείας προειδοποίησαν την οικογένειά του να μην μιλήσει στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και πράκτορες της ασφάλειας απείλησαν να συλλάβουν την αδελφή του, αν η οικογένεια δεν υπέγραφε ένα έντυπο συγκατάθεσης σχετικά με τις συνθήκες του θανάτου του, είπε η μητέρα του σε συνέντευξη που παραχώρησε στο γερμανικό ραδιόφωνο Deutsche Welle, στην Περσία.
Αιματοβαμμένο σάβανο
Στην οικογένεια πρόσφεραν επίσης χρήματα για να σιωπήσει, αλλά η μητέρα του Gohar Eshqi, αρνήθηκε. Όταν η οικογένεια είδε το σώμα του Beheshti, παρατήρησαν ότι το αίμα από το γόνατό του και το κεφάλι είχαν βάψει το σάβανο. Στις 13 Δεκεμβρίου, λίγοι γείτονες και φίλοι συγκεντρώθηκαν για να τιμήσουν την τεσσαρακοστή ημέρα μετά το θάνατο του Beheshti, στο μνήμα του. Τις προηγούμενες ημέρες οι πράκτορες ασφαλείας έσκισαν τις ανακοινώσεις για την τελετή στη γειτονιά, είπε η αδελφή του Beheshti Sahar στο Kalame, μια ιστοσελίδα της αντιπολίτευσης.
Το βίντεο της εκδήλωσης που δημοσιεύτηκε στο διαδίκτυο δείχνει την Eshqi, μητέρα του Beheshti, να κρατά την εικόνα του και να φωνάζει: «Είμαι περήφανη για το γιο μου» και «οι δολοφόνοι του γιου μου πρέπει να εκτελεστούν». Η αστυνομία επιτέθηκε αργότερα το πλήθος και χτύπησε την Eshqi. Το Kalame δημοσίευσε φωτογραφίες του τραυματισμού της.
Λίγοι Ιρανοί θα μπορούσαν να προβλέψουν ότι ο θάνατος του Beheshti θα δημιουργούσε τόση αίσθηση. Αλλά ο θόρυβος στο Διαδίκτυο αυξανόταν συνεχώς. Ιστοσελίδες που συνδέονται με το Πράσινο Κίνημα της αντιπολίτευσης δημοσίευσαν τις λεπτομέρειες της κράτησής του και της σωματικής κακοποίησης. Αυτό οδήγησε ακόμη και τους συντηρητικούς bloggers να μιλήσουν, εκφράζοντας την ανησυχία ότι η υπόθεση θα βλάψει την εικόνα της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Η αστυνομία του κυβερνοχώρου, τμήμα της ιρανικής αστυνομίας, δημιουργήθηκε τον Ιανουάριο του 2011. Παρότι οι Φρουροί της Επανάστασης και το Υπουργείο Πληροφοριών κάνουν τη δική τους έρευνα στο Διαδίκτυο, η αστυνομία του κυβερνοχώρου είναι κυρίως υπεύθυνη για τον εντοπισμό των αντιφρονούντων. Επίσης, μπλοκάρει ιστοσελίδες με αμφισβητήσιμο περιεχόμενο. Πριν από λίγους μήνες υποχρέωσε όλους τους ιδιοκτήτες Internet καφέ να βάλουν κάμερες για να μαγνητοσκοπούν τους πελάτες.
Οργή στο Ιράν και στο εξωτερικό
Η υπόθεση έχει επιστήσει την διεθνή προσοχή, με τα Ηνωμένα Έθνη, τις Ηνωμένες Πολιτείες και πολλές άλλες χώρες να ζητούν μια αμερόληπτη έρευνα για τον θάνατο του Beheshti. Στο Ιράν, οι πολιτικοί εχθροί του Αχμαντινετζάντ μυρίστηκαν ένα άνοιγμα. «Οι ξένες κυβερνήσεις έχουν δημιουργήσει σάλο γύρω από αυτό το θέμα. Γιατί το υπουργείο Εξωτερικών και το δικαστικό σώμα δεν δίνουν εξηγήσεις;» δήλωσε στις 11 Νοεμβρίου ο Ahmad Tavakoli, ένας βουλευτής από την Τεχεράνη και ένας από τους σημαντικότερους αντιπάλους του Αχμαντινετζάντ.
Η κατακραυγή για τον θάνατο του στο ιρανικό κοινοβούλιο μπορεί να συνδέεται εν μέρει με τις προεδρικές εκλογές του επόμενου έτους. Οι επίμαχες εκλογές του 2009, στις οποίες ο Αχμαντινετζάντ ανακηρύχθηκε νικητής, οδήγησαν σε γενικευμένη βία και στην απώλεια της πίστης στο πολιτικό σύστημα από κάποιους ψηφοφόρους. Η διαλεύκανση της υπόθεσης Beheshti είναι μια ευκαιρία για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στο σύστημα και να καθησυχάσουν οι Ιρανοί.
Ο Hadi Ghaemi, διευθυντής της Διεθνούς Εκστρατείας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Ιράν, δήλωσε ότι οι αρχές είναι ευαίσθητες για την εγχώρια εικόνα τους. «Θέλουν να πουν: ‘ναι, έχουμε ένα λειτουργικό σύστημα. Κάποιος διέπραξε ένα έγκλημα και θέλουμε να βεβαιωθείτε ότι όποιος είναι υπεύθυνος θα πληρώσει’».
Στις 12 Νοεμβρίου, η επιτροπή για την εθνική ασφάλεια και την εξωτερική πολιτική πραγματοποίησε ακρόαση για το θάνατο του Beheshti με παρόντα μέλη της εθνικής αστυνομίας. Στο τέλος της συνεδρίασης, ο επικεφαλής της επιτροπής, Alaeddin Borujerdi, δήλωσε ότι δεν υπήρχαν αποδείξεις για σημάδια κακοποίησης ή βασανισμού στο σώμα του Beheshti.
Μόλις λίγες ώρες αργότερα, την ίδια ημέρα, ο Mohseni-Ejehi, Γενικός Εισαγγελέας, ανακοίνωσε ότι η επίσημη ιατροδικαστική έρευνα διαπίστωσε μώλωπες σε πέντε σημεία στο σώμα του Beheshti. Μετά την απόλυση του επικεφαλής της αστυνομίας του κυβερνοχώρου, Mohammad Hassan Shokrian, την 1η Δεκεμβρίου, πολλοί σκληροπυρηνικοί παραπονέθηκαν ότι το καθεστώς υπέκυψε στις πιέσεις από τα μέσα ενημέρωσης και τους ξένους.
Ο Ghaemi είπε ότι συνηθισμένοι Ιρανοί που έπεσαν θύματα των υπηρεσιών ασφαλείας κινδύνευαν πολύ περισσότερο από την κακομεταχείριση σε σχέση με τα αναγνωρίσιμα άτομα, αλλά ότι η υπόθεση του Beheshti αποτέλεσε ορόσημο.
«Αυτό δείχνει ότι η κουλτούρα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εδραιώνεται πραγματικά στο Ιράν, ότι δεν μπορούν να το καλύψουν και να ξεφύγουν όπως έκαναν πριν» σχολιάζει.
Αntinews.gr από το reuters.com
