Το υπουργείο Γεωργίας τρίβει τα χέρια του από τη δυναμική στροφή των αγροτών στη σπορά βιολογικών ψυχανθών
Με έναν σμπάρο δυο τρυγόνια επιχειρεί να πετύχει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Ο αναπάντεχα αυξημένος αριθμός αιτήσεων για επιδότηση νέων καλλιεργειών βιολογικού τριφυλλιού μπορεί να εκπληρώσει δύο από τους βασικούς στόχους που έχει θέσει η πολιτική ηγεσία του. Αφενός να στηρίξει την ελληνική κτηνοτροφία υποκαθιστώντας τις ακριβές εισαγόμενες ζωοτροφές με ένα εξαιρετικής ποιότητας ελληνικό σιτηρέσιο. Αφετέρου να πετύχει την εξυγίανση περιοχών οι οποίες πλήττονται από νιτρορύπανση καθώς το τριφύλλι έχει τη μοναδική ιδιότητα να… αυτολιπαίνεται. Γι’ αυτό η πολιτική ηγεσία του υπουργείου σκέφτεται να προωθήσει ακόμη περισσότερο την καλλιέργεια ψυχανθών (στα οποία ανήκει και το τριφύλλι), ειδικά σε ευαίσθητες στη νιτρορύπανση περιοχές όπως είναι σήμερα ο Θεσσαλικός Κάμπος, το Αργολικό Πεδίο, το Κωπαϊδικό Πεδίο, ο κάμπος Θεσσαλονίκης, Πέλλας, Ημαθίας κ.λπ.
Η ανέλπιστη στροφή μεγάλης μερίδας του αγροτικού κόσμου προς τις βιολογικές καλλιέργειες – οι 3.000 αιτήσεις για επιδότηση της προηγούμενης περιόδου έγιναν 14.000 – έκρυβε μια έκπληξη. Από τις καλλιέργειες που συγκέντρωσαν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, αμέσως μετά τα ελαιόδεντρα, ήταν το τριφύλλι, δηλαδή η περίφημη καλλιέργεια μηδικής.
Περίπου 4.000 νέοι καλλιεργητές στηριζόμενοι στην αυξημένη ζήτηση τριφυλλιού από κτηνοτρόφους και στην υψηλότερη τιμή της βιολογικής μηδικής έκαναν αίτηση προκειμένου να ενταχθούν στο πρόγραμμα για νέους βιοκαλλιεργητές.
Η καλλιέργεια τριφυλλιού συνδυάζει πολλά πλεονεκτήματα, όπως αναφέρει η ερευνήτρια στον Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό – ΔΗΜΗΤΡΑ (ΕΛΓΟ – Δήμητρα) κυρία Ειρήνη Τζουραμάνη. «Παίρνει την επιδότηση, έχει καλή απόδοση, δεν χάνει την απόδοσή της όταν από συμβατική μετατρέπεται σε βιολογική, πιάνει καλύτερη τιμή από τη συμβατική ή από άλλες καλλιέργειες και έχει μεγάλη ζήτηση» λέει η ερευνήτρια.
Μάλιστα, όπως προκύπτει από έρευνα για τη βιολογική μηδική του Ινστιτούτου Γεωργοοικονομικών και Κοινωνιολογικών Ερευνών με επιστημονική υπεύθυνη την κυρία Τζουραμάνη, το τριφύλλι συμβάλλει στη δομή και τη γονιμότητα του εδάφους, λόγω του ριζικού του συστήματος και της ικανότητάς του να δεσμεύει άζωτο.
Σε αυτές τις ιδιότητες του τριφυλλιού αλλά και άλλων ψυχανθών στηρίζει και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων την πρόθεσή της να προωθήσει τις συγκεκριμένες καλλιέργειες σε όλη τη χώρα και ειδικά σε περιοχές οι οποίες έχουν πληγεί από τη νιτρορύπανση, εξαιτίας της ανεξέλεγκτης χρήσης αζωτούχων λιπασμάτων, όπως στους κάμπους της Θεσσαλίας, της Θεσσαλονίκης, της Πέλλας, της Ημαθίας, στο Αργολικό Πεδίο, το Κωπαϊδικό Πεδίο κ.α.
«Οχι μόνο δεν επιβαρύνεται το κόστος της καλλιέργειας με αζωτούχες λιπάνσεις – άρα μπορεί να βοηθήσει τη βελτίωση των εδαφών με νιτρορύπανση – αλλά με το τέλος της καλλιέργειάς του το χωράφι έχει τόσο πολύ λίπασμα που ο γεωργός για ένα-δυο χρόνια δεν χρειάζεται να ρίξει λίπασμα στο στάρι ή το καλαμπόκι που θα ακολουθήσει ως αμειψισπορά. Το υπουργείο επεξεργάζεται πρόγραμμα για την προώθηση ψυχανθών σε περιοχές της χώρας. Αλλωστε με τη νέα ΚΑΠ αναμένεται τα χρήματα για απονιτροποίηση να ενισχυθούν αλλά και γενικότερα η καλλιέργεια ψυχανθών» επισημαίνει ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθηγητής Αθανάσιος Τσαυτάρης.
Οπως εξηγεί ο κ. Τσαυτάρης, το τριφύλλι ως φυτό ψυχανθές όπως και τα υπόλοιπα είδη της οικογένειας (φασόλια, φακές, βίκοι, κουκιά κ.ά.) «τρώει», δηλαδή δεσμεύει το απαραίτητο αζωτούχο λίπασμα από τον ατμοσφαιρικό αέρα, οπότε δεν χρειάζεται χημικά πρόσθετα.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον ίδιο, μπορεί η καλλιέργεια μηδικής να έχει μεγάλη απόδοση ως αρδευόμενη (τέσσερις-πέντε σοδειές κατ’ έτος) αλλά έχει σημαντική παραγωγή και ως ξερική. Αρα μπορεί να εφαρμοστεί σχεδόν σε όλη τη χώρα, ακόμη και σε περιοχές που κατά τους θερινούς μήνες αντιμετωπίζουν προβλήματα λειψυδρίας. «Ακόμη και ξερικό το τριφύλλι μπορεί να πάρει δύο ή και τρία μαχαίρια (σ.σ.: θερίσματα) τον χρόνο» τονίζει ο υπουργός.
Μάλιστα, όπως σημειώνει η κυρία Τζουραμάνη, οι ελάχιστες απαιτήσεις του τριφυλλιού σε αζωτούχο λίπανση καθώς και «η επάρκεια των ελληνικών εδαφών σε φώσφορο και κάλιο ευνοούν την εξάπλωση του βιολογικού τρόπου καλλιέργειας της μηδικής».
Τον τελευταίο χρόνο παρατηρείται αύξηση των αναγκών σε ζωοτροφές, άρα και αύξηση της ζήτησης για τριφύλλι. «Είναι θετικό το γεγονός ότι πολλοί αγρότες στράφηκαν στη βιολογική καλλιέργεια τριφυλλιού ώστε να στηριχθεί η κτηνοτροφία» λέει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ενώσεων Βιοκαλλιεργητών Ελλάδας κ. Χαράλαμπος Τσοκανής. Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο ίδιος, «δεν γνωρίζουμε ποια είναι ακριβώς η ζήτηση για βιολογικό τριφύλλι. Δεν υπάρχει μια τράπεζα πληροφοριών όπου θα καταγράφεται η ζήτηση και θα αποτυπώνεται και σε στρέμματα ώστε να γνωρίζουμε αν είμαστε ελλειμματικοί και πόσο ώστε να κατευθυνθούν οι αγρότες. Επιπλέον, οι καλλιέργειες τριφυλλιού στην Ελλάδα είναι διάσπαρτες και υπάρχει μείζον ζήτημα με τα μεταφορικά. Σε αυτά χρειάζεται η επέμβαση της πολιτείας ή ενός έγκυρου ιδιωτικού φορέα».
Η λογική των αριθμών
«Επεσαν» στο μικρό κόστος παραγωγής
Τη δική του εξήγηση για την αύξηση των αιτήσεων για παραγωγή βιολογικού τριφυλλιού δίνει ο πρόεδρος του συνεταιρισμού Αγγελοκάστρου κ. Σωτήρης Ζαρναβέλης, ο οποίος καλλιεργεί βιολογική μηδική. «Τα λιπάσματα, τα πετρέλαια και τα ενοίκια έχουν αυξηθεί. Οπότε οι καλλιεργητές έπεσαν στο τριφύλλι το οποίο έχει μικρό κόστος παραγωγής. Σπέρνεις μία φορά και η σπορά κρατάει ως και επτά χρόνια. Παράλληλα, έχει αυξηθεί και η ζήτηση ζωοτροφών. Επιπλέον, τον περυσινό χειμώνα η παραγωγή δεν ήταν μεγάλη και η τιμή του τριφυλλιού είχε αυξηθεί» τονίζει ο κ. Ζαρναβέλης.
Το αρδευόμενο στρέμμα βιολογικού τριφυλλιού βγάζει συνήθως 1.000 – 1.200 κιλά αλλά και τα ξερικά παράγουν περίπου 800 κιλά. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μέγιστη απόδοση μπορεί να φτάσει τα 2.000 κιλά ανά στρέμμα και η ελάχιστη τα 300.
Εφέτος η τιμή μηδικής για τον βιοπαραγωγό ήταν 16 λεπτά το κιλό (αν και την περασμένη άνοιξη είχε πιάσει και υψηλότερες τιμές). «Δηλαδή έβγαζε περίπου 160 – 200 ευρώ το στρέμμα. Για να έχει όμως ένας παραγωγός ένα αξιοπρεπές καθαρό κέρδος, περίπου 10.000 ευρώ, χρειάζεται τουλάχιστον 120 στρέμματα, αφαιρώντας το ενοίκιο (40-70 ευρώ το στρέμμα τα αρδευόμενα τον χρόνο), τα μηχανήματα για να το κόψει, να το δέσει κ.λπ. Από μία καλλιέργεια δεν μπορεί να ζήσει ένας αγρότης. Πρέπει παράλληλα να έχει και μια άλλη ή μια εκτροφή η οποία θα του κοστίζει λιγότερο εφόσον παράγει τη δική του ζωοτροφή» εξηγεί ο κ. Ζαρναβέλης επισημαίνοντας ότι το τριφύλλι δίνει 50-70 ευρώ το στρέμμα περισσότερο από τις καλλιέργειες καλαμποκιού ή σιταριού.
Στον κτηνοτρόφο, όπως λέει ο κ. Ζαρναβέλης, φτάνει μέσω των εμπόρων ως και 25 λεπτά το κιλό. «Αυτό είναι ένα θέμα το οποίο θα πρέπει να λύσει το υπουργείο» αναφέρει. Και καταλήγει: «Να μπορεί ο κτηνοτρόφος να το πάρει φθηνότερα απευθείας από τον παραγωγό».
