Αβεβαιότητα για την επαναγορά ομολόγων, «παράθυρο» για νέο «κούρεμα» το 2016

Γκρίζες ζώνες και αδιευκρίνιστα σημεία περιλαμβάνει η σημαντική πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Eurogroup τα ξημερώματα της Τρίτης. Από την ταχεία εφαρμογή της εξαρτάται η εκταμίευση του ποσού των 43,7 δισ. ευρώ σε τέσσερις δόσεις και η αποφυγή νέων δυσάρεστων εξελίξεων για την Ελλάδα.

Ο υπουργός Οικονομικών κ. Γιάννης Στουρνάρας θα δώσει συνέντευξη Τύπου στις 15.00 το απόγευμα της Τετάρτης, και αναμένεται να φωτίσει τα σημεία που δεν έχουν ακόμη διευκρινιστεί.

Ελληνες και ξένοι εστιάζουν από το απόγευμα της Τρίτης στα εξής:

–Επαναγορά ομολόγων. Πριν συνεδριάσει το Eurogroup, το αργότερο στις 13 Δεκεμβρίου, ώστε να εγκρίνει και τυπικά την εκταμίευση της δόσης των 43,7 δισ. ευρώ (με πρώτη τη δόση των 34,4 δισ. ευρώ το Δεκέμβριο), πρέπει να έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς το πρόγραμμα επαναγοράς ομολόγων από τον ελληνικό Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ) με χρήση 10 δισ. ευρώ (9,6 δισ. ευρώ σύμφωνα με κάποιες πηγές) και στόχο την καθαρή μείωση του χρέους κατά 20 δισ. ευρώ. Το πώς ακριβώς θα προκύψει το ποσό αυτό παραμένει άγνωστο.

Σύμφωνα με ένα από τα σενάρια η Ελλάδα θα μπορούσε να έχει στη διάθεσή της 10 δισ. ευρώ, π.χ. από την έκδοση εντόκων γραμματίων, για να αγοράσει στη δευτερογενή αγορά χρέος στο 33,3% της ονομαστικής του αξίας. Ετσι με 10 δισ. ευρώ θα αγοράσει τίτλους ονομαστικής αξίας 30 δισ. ευρώ. Επομένως αντί να οφείλει 30 δισ. ευρώ, μετά την ανταλλαγή θα οφείλει 10 δισ. ευρώ, εξοικονομώντας 20 δισ. ευρώ.

Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι αν δεν πετύχει αυτή η διαδικασία ενδέχεται να υπάρξει πρόβλημα για ολόκληρη τη συμφωνία καθώς το Διοικητικό Συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου θα συνεδριάσει μόνο αν ολοκληρωθεί με επιτυχία η επαναγορά. Πάντως κυβερνητικές πηγές στην Αθήνα επέμεναν το απόγευμα της Τρίτης ότι η έγκριση της δόσης από την πλευρά της Ευρώπης δεν συναρτάται με την επιτυχία της ανταλλαγής των ομολόγων.

Σημαντικό  ερώτημα είναι επίσης τι θα συμβεί με τα ομόλογα των ασφαλιστικών ταμείων που ήδη «κουρεύτηκαν» την άνοιξη του 2012 με το PSI καθώς επίσης και με τα ομόλογα που κατέχουν οι ελληνικές τράπεζες. Με δεδομένο ότι τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα κατέχουν ομόλογα ονομαστικής αξίας περίπου 14 δισ. ευρώ από τα 61 δισ. ευρώ που κυκλοφορούν στην αγορά, η συμμετοχή τους κρίνεται απαραίτητη για την επιτυχία του εγχειρήματος ωστόσο ερωτηματικό παραμένει το πώς θα κινηθούν οι ελληνικές τράπεζες.

–Βιωσιμότητα χρέους. Δημοσίευμα της ηλεκτρονικής σελίδας της Wall Street Journal κάνει λόγο για διαφορά ανάμεσα στη διατύπωση της ανακοίνωσης του Eurogroup για μείωση του χρέους στο 124% του ΑΕΠ το 2020 και «αρκετά χαμηλότερα» από το 110% του ΑΕΠ το 2022 και στα στοιχεία εγγράφου της τρόικας που διέρρευσε και σύμφωνα με την εφημερίδα αναφέρει ότι το χρέος θα υποχωρήσει στο 126,6% του ΑΕΠ το 2020 και στο 115% το 2022.

Οι διαφορές ανάμεσα στις προβλέψεις εξηγούνται σύμφωνα με κάποιους αναλυτές με τα εξής: Πρώτον από την αναφορά «σε περαιτέρω μέτρα και βοήθεια» για τη μείωση του χρέους στην ανακοίνωση του Eurogroup. Δεύτερον, από τις  δηλώσεις που έκανε την Τρίτη ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας κ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και στις οποίες  παραδέχθηκε ότι υπάρχει ακόμη ένα μικρό «κενό» στη χρηματοδότηση του προγράμματος μέχρι το 2016 τονίζοντας ότι η συμφωνία επιτρέπει επιπλέον μέτρα για την ελάφρυνση του βάρους του χρέους όταν η χώρα φτάσει τον στόχο πρωτογενούς πλεονάσματος 4,5% του ΑΕΠ, όπως προβλέπεται στο πρόγραμμα για το 2016.

Πολλοί αναλυτές είδαν να ανοίγει «παράθυρο» για επίσημο κούρεμα του χρέους μετά το 2016 σε συνδυασμό μάλιστα με τις πληροφορίες ότι αν η Ελλάδα πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα δεν θα υπάρχει νομικό κώλυμα στη Γερμανία που θα εμποδίζει ρητά αυτή την ενέργεια. Πάντως ο κ. Σόιμπλε τάχθηκε προσώρας κατά του «κουρέματος».

–Νέα μέτρα. Ανησυχία προκαλεί σε πολιτικό επίπεδο το ενδεχόμενο επιβολής νέων περικοπών αν ενεργοποιηθούν οι ρήτρες αυτόματης διόρθωσης αποκλίσεων που περιλαμβάνονται στη συμφωνία. To Eurogroup εκφράζει ικανοποίηση για την υιοθέτηση νέων εργαλείων για την εφαρμογή του προγράμματος από την πλευρά της Ελλάδας. Αναφέρεται στους «μηχανισμούς διόρθωσης» αποκλίσεων στα δημοσιονομικά και στην υλοποίηση των αποκρατικοποιήσεων.

Σύμφωνα με τα προσχέδια του μνημονίου που έχουν δει το φως της δημοσιότητας πρόκειται για ρήτρα περικοπών στον Προϋπολογισμό αν καθυστερήσουν για 2 τρίμηνα τα συμφωνημένα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις. Οι «αυτόματες» περικοπές δαπανών θα είναι το 50% του ποσού που δεν εισπράχθηκε από ιδιωτικοποιήσεις. Το ζήτημα αυτό δεν έχει ξεκαθαριστεί πλήρως.

Αλλο θέμα που απαιτεί διευκρίνιση είναι η αναφορά στην «ενίσχυση του Ειδικού Λογαριασμού για την εξυπηρέτηση του χρέους». Στην ανακοίνωση του Eurogroup σημειώνεται ότι η Ελλάδα θα εισφέρει σε αυτόν όλα τα έσοδα των ιδιωτικοποιήσεων, τα πρωτογενή πλεονάσματα, και το 30% τυχόν επιπλέον πλεονασμάτων με σκοπό την εξυπηρέτηση του χρέους.