Είναι ίσως η διασημότερη φωτογραφία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τραβηγμένη από τον σπουδαίο Γιουτζίν Σμιθ. Σ’ αυτήν αποτυπώνεται η γενναιότητα και το θάρρος του ανώνυμου Αμερικάνου φαντάρου που πολέμησε για την ελευθερία. Όμως αυτός ο Αμερικανός φαντάρος ήταν ο… Έλληνας Ευάγγελος Κλωνής!
Ο Ευάγγελος Κλωνής γεννήθηκε στον Άγιο Γεώργιο της κοινότητας Πάστρας στην Κεφαλλονιά στις 28 Οκτωβρίου του 1916. Ήταν το δεύτερο παιδί μιας φτωχής οικογένειας που συνολικά θα αποκτούσε οκτώ. Παράτησε το σχολείο στην Τρίτη Δημοτικού.
Στα 14 του μετακόμισε στην Αθήνα, όπου δούλευε ο μεγαλύτερος αδερφός του. Εκεί δούλεψε σαν εισπράκτορας στο λεωφορείο ενός άλλου Κεφαλλονίτη, του Γεράσιμου Αρσένη: Φορούσε την άσπρη του στολή και έκοβε τα εισιτήρια.
Ότι έβγαζε το έστελνε στη μητέρα του, αλλά τα λεφτά ήταν λίγα. Μια μέρα, όταν ήταν 16 χρονών, το λεωφορείο είχε σταματήσει στον Πειραιά, και ο Βαγγέλης είδε κάτι ναύτες να μεταφέρουν ψώνια σ’ ένα καράβι. Πηγαίνει αμέσως στον Αρσένη, του δίνει τις εισπράξεις της ημέρας και του ανακοινώνει ότι θα φύγει για την Αμερική.
Πήγε στο κρεοπωλείο, φορτώθηκε ένα κομμάτι κρέας, μπήκε σκυφτός στο καράβι και κρύφτηκε στα αμπάρια. Μετά από αρκετές περιπέτειες και με τη βοήθεια του επίσης… Κεφαλλονίτη καπετάνιου ο Βαγγέλης κατέληξε στο Λος Άντζελες.
Εκεί έπιασε δουλειά στο ανθοπωλείο ενός άλλου Κεφαλλονίτη, του Σπύρου Στεφανάτου. Η πόλη όμως δεν του άρεσει λόγω.. πολυκοσμίας. Αποφασίζει να μετακομίσει στο Ντένβερ του Κολοράντο, όπου δούλευε σε ένα εστιατόριο. Μαζεύει μερικές οικονομίες και αγοράζει μια δικιά του καντίνα με χοτ-ντογκ και τα πουλάει στο δρόμο.
Μια ελληνοπούλα τον ερωτεύτηκε, και ήθελε να τον παντρευτεί. Αυτός όμως αρνήθηκε αφού υποστήριξε ότι ήταν μικρός ακόμα, και έπρεπε να βοηθήσει την οικογένειά του στην Ελλάδα. Αυτή τον απειλεί ότι θα τον καταδώσει στις Αρχές, καθώς εξακολουθούσε να ζει και να δουλεύει στη χώρα παράνομα.
Έτσι ο Βαγγέλης έφυγε από την πολιτεία. Μετά από μια Οδύσεια στην Αμερική επέστρεψε και πάλι στο Ντένβερ, όπου το κλίμα του άρεσε, ελπίζοντας ότι η κοπελιά θα είχε βρει κάποιον άλλο, και θα τον άφηνε ήσυχο. Έτσι έγινε, αλλά δεν έμελλε να μείνει ούτε εκεί για πολύ.
Ένας Κεφαλλονίτης φίλος του πρότεινε να πάνε στη Σάντα Φε του Νιου Μέξικο για να βρούνε κάποιους φίλους και τον ακολούθησε. Το πρόβλημα όμως παραμένει, αφού δεν έχει χαρτιά.
Τότε ξεσπά ο Β’ Παγκόσμιος και οι αμερικανικές αρχές βγάζουν διάταγμα που καλούσε τους παράνομους μετανάστες να καταταγούν, με αντάλλαγμα την αμερικανική υπηκοότητα. Έτσι ο Βαγγέλης Κλωνής αποφάσισε να πάει στον πόλεμο.
Μετά την κατάταξή του, ταξιδεύει στο Φορτ Μπλις του Τέξας όπου εκπαιδεύτηκε με το στρατό ξηράς. Χάρη στις εντυπωσιακές του επιδόσεις στην σκοποβολή αποστέλλεται στη Βιρτζίνια, στη βάση των Πεζοναυτών.
Από εκεί θα πάει στην Γιούμα της Αριζόνα όπου εκπαιδεύτηκε στην έρημο, και μετά επέστρεψε στη Βάση της Βιρτζίνια με το Στρατό. Με το τέλος της εκπαίδευσής του περιμένει να ακούσει σε ποιο μέτωπο θα πάει, υποψιαζόμενος πως θα πάει στον Ειρηνικό.
Τότε φτάνουν τα άσχημα νέα από την Ελλάδα. «Σου έχω άσχημα νέα», του είπε ένας βαθμοφόρος. «Οι Γερμανοί σκότωσαν την οικογένειά σου στην Ελλάδα. Δεν έζησε κανείς. Μπορείς, αν θέλεις, να πάρεις μια άδεια και να επιστρέψεις στο σπίτι σου στην Σαντα Φε».
Ο Βαγγέλης πεισμώνει. Δεν ήθελε να πάει στην Σάντα Φε να κλάψει τους δικούς του. Ζητά να στον στείλουν στην Ευρώπη, στους Γερμανούς.
Ο Κλωνής πολέμησε στην Αυστρία, την Πολωνία, τη Γερμανία, μπήκε στο Βερολίνο και το Παρίσι, ενώ υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι πήγε και στον Ειρηνικό. Για τίποτα από όλα αυτά δεν μιλούσε, όμως, δεμένος από όρκους και διαταγές. Υπάρχουν πολλά στοιχεία που συνηγορούν ότι δεν ήταν ένας απλός φαντάρος.
Πήρε ασυνήθιστα πολλά μετάλλια -η οικογένειά του αυτό τον καιρό προσπαθεί να εντοπίσει ακριβώς πόσα και ποια-, και δέχτηκε και μια θερμότατη ευχαριστήρια επιστολή από τον Πρόεδρο Τρούμαν με ιδιόχειρη υπογραφή.
Ο Βαγγέλης Κλωνής πέθανε στις 18 Φεβρουαρίου του 1989. Κηδεύτηκε στα Κοριάνα, και όσοι τον γνώριζαν κράτησαν τη δική τους εικόνα από τον μεγάλο ήρωα. Ωστόσο υπάρχει και άλλη μια… εικόνα, πολύ διάσημη, γνωστή στα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου την οποία κανείς δεν την είχε συνδέσει με τον Βαγγέλη μέχρι το 1991 οπότε ο γιος του Νίκος Κλώνης ανακαλύπτει το εξώφυλλο του περιοδικού Life.
Ο Αμερικανός φωτογράφος Γιουτζίν Σμιθ πήρε διάσημες φωτογραφίες από τον πόλεμο, ανάμεσα στις οποίες και δύο λήψεις του Βαγγέλη Κλωνή: Η φωτογραφία με το τσιγάρο, και η εικόνα με το παγούρι, η οποία πριν από λίγα χρόνια έγινε γραμματόσημο στις ΗΠΑ.
www.iefimerida.gr
