Το πιστόλι στον κρόταφο της Ελλάδας έχουν βάλει Ε.Ε., ΕΚΤ και ΔΝΤ, προκειμένου να καμφθούν οι αντιστάσεις και να θυσιαστούν για άλλη μία φορά μισθοί, συντάξεις, κοινωνικά και προνοιακά επιδόματα, εφάπαξ και άλλες κοινωνικές παροχές στο βωμό της συνέχισης της δανειακής στήριξης της χώρας.

Οι ασφυκτικές παρασκηνιακές πιέσεις και οι δημόσιες δηλώσεις με χαρακτήρα τελεσιγράφου -ιδίως από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο- κορυφώθηκαν την τελευταία εβδομάδα, εν όψει της οριστικοποίησης του πακέτου περικοπών ύψους 11,5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2013-2014. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, επισκέφθηκε την περασμένη Πέμπτη την Αθήνα για να συναντηθεί με τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και να στείλει το μήνυμα ότι «δεν αρκούν πλέον τα λόγια, οι πράξεις είναι σημαντικές». Για τον κ. Μπαρόζο και τους υπόλοιπους Ευρωπαίους αξιωματούχους, όπως και για τα στελέχη του ΔΝΤ, «πράξεις» σημαίνει άμεση εφαρμογή των μέτρων που έχει δεσμευθεί να υλοποιήσει η ελληνική πλευρά.

Ο κλοιός των πιέσεων εντείνεται και μέσω διαρροών, όπως αυτή που είδε το φως της δημοσιότητας προχθές το απόγευμα από τη «Wall Street Journal». Σύμφωνα με την εφημερίδα, αξιωματούχοι που εμπλέκονται στο ελληνικό πρόγραμμα προσαρμογής δήλωσαν ανωνύμως ότι το χρέος της χώρας μας το 2020 θα είναι κατά 30 δισ. ευρώ μεγαλύτερο απ’ ό,τι είχε προβλεφθεί τον Μάρτιο (290,8 δισ. ευρώ). Στην περίπτωση αυτή, το χρέος θα εκτοξευόταν από το 116,5% στο 128% του ΑΕΠ στο τέλος της δεκαετίας, με συνέπεια να τίθεται ζήτημα βιωσιμότητάς του.

Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης παρουσίασε την περασμένη Πέμπτη στους επικεφαλής της Τρόικας, Πόουλ Τόμσεν, Ματίας Μορς και Κλάους Μαζούχ, τους βασικούς άξονες των παρεμβάσεων που έχει επεξεργαστεί για να πετύχει περιστολή δαπανών 11,5 δισ. ευρώ την προσεχή διετία αλλά και για να πιάσει τους στόχους του τρέχοντος έτους.

Η αναλυτική παρουσίαση των προτάσεων προς τους εκπροσώπους των δανειστών μας θα γίνει μόλις διαμορφωθεί η τελική μορφή τους από τους τρεις πολιτικούς αρχηγούς που στηρίζουν την κυβέρνηση και οι οποίοι συναντώνται εκ νέου αύριο για το σκοπό αυτό. Μέχρι τότε, το «γράψε-σβήσε» στον κατάλογο των μέτρων συνεχίζεται, με στόχο να αποφευχθούν τα πιο σκληρά σενάρια που έχουν πέσει στο τραπέζι και το τελικό πακέτο παρεμβάσεων να διέπεται, στο μέτρο του δυνατού, από κοινωνική δικαιοσύνη. Ωστόσο, είναι σαφές πως πρόκειται για ένα εξαιρετικά δύσκολο «στοίχημα».

Παρότι εκκρεμεί η διευθέτηση πολλών κρίσιμων σημείων του νέου πακέτου μέτρων, είναι βέβαιο πως: (α) οι συντάξεις θα οδηγηθούν ξανά στην «πρέσα», αλλά θα δοθεί μάχη για να μη θιγούν οι χαμηλοσυνταξιούχοι, (β) ορισμένες από τις περικοπές θα επιβληθούν αναδρομικά και (γ) μέτρα όπως οι μειώσεις στα εφάπαξ θα εφαρμοστούν νωρίτερα απ’ ό,τι είχε αρχικά σχεδιαστεί – πιθανότατα από τη φετινή χρονιά.

Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες , τα κυριότερα μέτρα που φαίνεται να οδεύουν προς υλοποίηση είναι τα εξής:

1. Επιβολή ανώτατου ορίου στις συντάξεις. Οπως ανέφερε προχθές ο «Ε.Τ.», το πιθανότερο σενάριο είναι το πλαφόν να αγγίζει τα 2.100 ευρώ (μικτά) για τις κύριες συντάξεις. Το δημοσιονομικό όφελος μόνο από τη μείωση αυτή υπολογίζεται στα 1,735 δισ. ευρώ. Θα καταβληθούν προσπάθειες ώστε η «οροφή» να ανεβεί υψηλότερα, αλλά κάτι τέτοιο θεωρείται ότι δύσκολα θα απέφερε τα απαιτούμενα δημοσιονομικά αποτελέσματα. Για τις επικουρικές συντάξεις αναμένεται να οριστεί ότι δεν θα ξεπερνούν ένα ποσοστό της κύριας σύνταξης (πιθανότατα 20%).
2. Επιβολή κλιμακωτών μειώσεων από 5% έως 15% στις κύριες συντάξεις από τα 1.400 ευρώ και άνω. Δεν αποκλείεται, όμως, ο πήχυς να πέσει εν τέλει χαμηλότερα και οι μειώσεις να αρχίσουν από τα 1.000 ευρώ, όπως έχει προτείνει στην έκθεσή του το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ).
3. Κατάργηση της 13^ης και της 14^ης επικουρικής σύνταξης. Η επικρατέστερη εκδοχή είναι ότι το μέτρο θα υιοθετηθεί, ούτως ώστε να περικοπούν κονδύλια 506,1 εκατ. ευρώ.
4. Αμεση περικοπή του εφάπαξ των δημοσίων υπαλλήλων κατά 22% αλλά και περικοπή του εφάπαξ όλων ανεξαιρέτως των Ταμείων. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι μειώσεις μπορεί να φθάσουν ακόμα και το 40%. Το τελικό ύψος του εφάπαξ που θα χορηγείται στο εξής θα εξαρτηθεί από τις αναλογιστικές μελέτες για το κάθε Ταμείο, όπως αναφέρει στη συνέντευξη που παραχωρεί σήμερα στον «ΤτΚ» ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης. Το μέτρο αναμένεται να έχει αναδρομική ισχύ, συνεπώς θα θιγούν ακόμα και όσοι έχουν υποβάλει αιτήσεις καταβολής εφάπαξ και η ικανοποίηση της αίτησής τους εκκρεμεί.
5. Αναδρομική επιβολή του ενιαίου μισθολογίου σε όλες τις ΔΕΚΟ και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
6. Περιορισμός των 89 κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων κατά 15%-20%, μέσω της καθιέρωσης εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων. Το ύψος των κριτηρίων αυτών αποτελεί αντικείμενο διαβούλευσης μεταξύ των τριών κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση. Μία από τις πιθανότητες είναι να συνεχιστεί η χορήγηση των επιδομάτων αυτών μόνο για όσους βρίσκονται στο όριο της φτώχειας (περίπου 7.000 ευρώ ατομικού εισοδήματος ή 15.000 ευρώ οικογενειακού). Πάντως, θα εξαιρεθούν το ΕΚΑΣ και το επίδομα ανεργίας.
7. «Μαχαίρι» στις φοροαπαλλαγές μέσω του νέου φορολογικού συστήματος, το οποίο θα θέτει και για αυτές εισοδηματικά κριτήρια. Για ατομικά εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ και οικογενειακά άνω των 24.000 ευρώ ο κίνδυνος κατάργησης των φοροαπαλλαγών είναι παραπάνω από ορατός.
8. Περικοπές 600 εκατ. ευρώ στον κλάδο της Υγείας (οι μισές το 2013 και οι υπόλοιπες το 2014). Το ΚΕΠΕ είχε διαγνώσει περιθώρια μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης των νοσοκομείων και της δαπάνης συνταγογράφησης κατά περίπου 475 εκατ. ευρώ, μέσω της χρήσης γενοσήμων.
9. «Ψαλίδισμα» των αμοιβών των στελεχών της δημόσιας διοίκησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Δρομολογήθηκε ήδη από τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα.
10. «Πάγωμα» των μισθολογικών ωριμάνσεων
11. Επιβολή διδάκτρων στους «αιώνιους» φοιτητές (το ΚΕΠΕ έχει προτείνει 200 έως 2.000 ευρώ ετησίως).

Ανοιχτό είναι επίσης το ενδεχόμενο αναπροσαρμογής του ορίου ηλικίας, είτε με κατάργηση της μεταβατικής περιόδου που προβλέπει ο ισχύων νόμος για την αύξησή του στα 65 έτη μέχρι το 2015 είτε με σταδιακή αύξηση στα 66-67 έτη. Στη «διακεκαυμένη ζώνη» βρίσκονται ακόμη οι κατώτατες συντάξεις του ΟΓΑ και του ΙΚΑ, με πιθανή και εδώ τη συμπίεσή τους επί τη βάσει εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων.

Εκτός από το πακέτο των περικοπών 11,5 δισ. ευρώ για τη διετία 2013-2014, η κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί τρία «καυτά» μέτωπα που αφορούν στη φετινή χρονιά:

1. Απολύσεις στο Δημόσιο: Προτού καν φθάσουν στην Αθήνα οι επικεφαλής της Τρόικας, τα τεχνικά κλιμάκια είχαν ανακινήσει φορτικά το ζήτημα, όπως αποκάλυψε ο «Ε.Τ.» την περασμένη Πέμπτη. Οι ελεγκτές εμφανίζονται να εμμένουν σε 30.000 απολύσεις έως το τέλος του έτους. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική πλευρά θα επιχειρήσει να ικανοποιήσει την απαίτηση αυτή προχωρώντας σε απομακρύνσεις συμβασιούχων.

2. Πρόσθετα μέτρα για να καλυφθούν οι αποκλίσεις του φετινού Προϋπολογισμού: Παρότι πηγές του υπουργείου Οικονομικών διαβεβαίωναν την Πέμπτη ότι δεν τέθηκε τέτοιο θέμα από τους υψηλόβαθμους αξιωματούχους της Τριμερούς, διαφορετική είναι η εικόνα για τη χθεσινή συνάντησή τους με τον πρωθυπουργό. Σύμφωνα με πληροφορίες, Τόμσεν, Μορς και Μαζούχ επισήμαναν στον κ. Σαμαρά ότι αναμένονται σημαντικές αποκλίσεις τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και σε αυτό των δαπανών του Προϋπολογισμού. Επιπλέον, η αύξηση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης και το ειδικό τέλος ακινήτων (ΕΕΤΗΔΕ) θα αποδώσουν μέρος των εσόδων το 2013, άρα θα πρέπει να ληφθούν πρόσθετα μέτρα 1,44 δισ. ευρώ φέτος.

Ειδικά μισθολόγια: Η μάχη για να διασωθούν στο σύνολό τους από τη μείωση κατά 12% η οποία προβλέπεται στο Μνημόνιο είναι εξαιρετικά δύσκολη. Η κυβέρνηση έχει αντιπροτείνει περικοπές λειτουργικών δαπανών του Δημοσίου κατά 10%-20% με όφελος 200 εκατ. ευρώ, αλλά η Τρόικα περνά τις προτάσεις από κρησάρα και κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι θα τις εγκρίνει ως δημοσιονομικά ισοδύναμες.

Μάριος Ροζάκος στον Τύπο της Κυριακής