Λίγο πριν πεθάνει ο Λεωνίδας Κύρκος, έβλεπε το «πράγμα» να έρχεται. «Αλλά δεν είμαστε έτοιμοι», μου έλεγε. «Το ΚΚΕ, δεν αλλάζει. Ο ΣΥΡΙΖΑ, αιθεροβατεί. Και ο Φώτης, δεν αρκεί…».
Χαιρέτισα για τελευταία φορά τον Λεωνίδα στο Πρώτο Νεκροταφείο. Επειδή η κηδεία ήταν πολιτική, είχαν τον νεκρό στην αίθουσα δεξιώσεων. Το φέρετρο ήταν ανοιχτό και το μυτερό γενάκι του τον έκανε να μοιάζει στον Λένιν. Βέβαια, το «πράγμα» που έβλεπε να έρχεται, ήταν ήδη εδώ.
Αυτό που θα νικήσει στις εκλογές είναι προφανώς η Ιστορία, ασχέτως αν προηγηθεί ή όχι ο Σαμαράς. Και η Ιστορία είναι πράγματι «μια διαδικασία χωρίς υποκείμενο», όπως δίδασκε ο Αλτουσέρ.
Δεν θα είναι ο Τσίπρας ο νικητής αλλά η διαδικασία-Ιστορία. Δηλαδή η διαδικασία εν όψει του τελικού αποτελέσματος που είναι προφανώς η κοινωνική δικαιοσύνη. Η Ιστορία θα εγκαλέσει την Αριστερά. Θα ανταποκριθεί; Θα σπεκουλάρει; Πώς θα διαχειριστεί αυτήν την ιστορική έγκληση; Με «ιστορικό συμβιβασμό»; Με υπερεκτιμημένες αποφάσεις;
Διότι διαβάζοντας τα «προγράμματα», διαπίστωσα για άλλη μια φορά πως οι αξιολογήσεις στις οποίες προβαίνουν, υποκύπτουν στους ιδεολογικούς εθισμούς των κομμάτων. Τα «προγράμματα» αυτά τοποθετούνται σε ένα αποδεικτικό πήγαινε-έλα μεταξύ ιδεολογίας και πράξης που δεν λαμβάνει υπόψη του το ουσιώδες για τον τρόπο με τον οποίο η πραγματικότητα καταλήγει σ’ ένα κείμενο. Το ουσιώδες αυτό είναι η μεταφορά. Η μεταφορά βρίσκεται κάτω από κάθε πολιτική σκέψη. Εξ ου και το κείμενο οφείλει να είναι αποδεσμευμένο από αγκυλώσεις, ανοιχτό, παρά τον κλειστό εξ ορισμού χαρακτήρα του κομματικού λόγου. Τα κείμενα των «προγραμμάτων» της Αριστεράς πρέπει να είναι γραμμένα έτσι ώστε τα νοήματά τους να μην περιστρέφονται γύρω από τον πυρήνα της κορυφαίας καταδήλωσής της: δηλαδή της Αλήθειας, που, κατά τεκμήριο, κατέχει μόνον η Αριστερά.
Όμως, ό,τι διάβασα στο «πρόγραμμα» του ΣΥΡΙΖΑ, το βρήκα προσανατολισμένο στο «νόμο του σημαινόμενου».
Αντίθετα, στο «πρόγραμμα» της ΔΗΜΑΡ, είδα να διασφαλίζεται αυτό που αναζητώ και στην πολιτική: τη δύναμη της συνδήλωσης, όπου οι «τόποι» της συσχετίζουν το κείμενο με άλλα, εξωτερικά νοήματα.
Στο «πρόγραμμα» της ΔΗΜΑΡ αναγνώρισα ένα συνδηλωτικό κείμενο χωρίς αοριστίες. Άλλωστε συνδήλωση σημαίνει πάντα «δεύτερο νόημα», αφετηρία ενός κώδικα αποκρυπτογράφησης αυτού που πρόκειται να συμβεί.
Είμαστε, όπως έλεγε ο Μπαρτ, «υπέρ της συνδήλωσης παρ’ όλα αυτά». Είμαστε δηλαδή, όχι υπέρ μιας αοριστίας, αλλά κατά μιας κυριολεξίας που, όταν δεν είναι δογματική, αυτο-εξαπατάται.
Η Ιστορία, αν είναι μια «διαδικασία χωρίς υποκείμενο», συμβαίνει διότι την ίδια στιγμή, είναι μια διαδικασία συνδηλώσεων, χωρίς την τελικότητα ενός υποτιθέμενου δηλωμένου στόχου. Θέλω να πω πως οι συνδηλώσεις της Ιστορίας συνιστούν οιονεί έννοιες που δεν υπάρχουν στην γραμματική της γλώσσας της, αλλά στους τόπους αλληλουχίας της Ιστορίας με το γίγνεσθαι.
Στην ρητορική του ο ΣΥΡΙΖΑ περιλαμβάνει άραγε, εκτός από τη διαβεβαίωση ότι «με το μνημόνιο θα είναι χειρότερα» και την υποψία μήπως με τη μονομερή του καταγγελία δεν θα εξασφαλιστεί η μετάβαση στην Αλλαγή; Και τότε ποιές είναι οι συνδηλώσεις της Αλλαγής; Η Επανάσταση; Ο κρατισμός; Η διγλωσσία;
Αφήνω τα ερωτήματα ανοιχτά για τους σημειολόγους του «χώρου».
Και ζωή σε ελόγου μας!
