Η Ελλάδα κινδυνεύει με κατάρρευση
Σε εκλογική αναμέτρηση οριακής κρισιμότητας, με φόντο το σκηνικό κατάρρευσης της χώρας σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, οδηγείται η Ελλάδα την επόμενη Κυριακή 17 Ιουνίου. Καθώς τα περιστατικά βίας στο κοινωνικό και στο πολιτικό πεδίο προστίθενται στο σκηνικό της έντασης, τα οικονομικά στοιχεία σχηματίζουν ένα ασφυκτικό πλαίσιο, στο οποίο θα κληθεί να λειτουργήσει η όποια κυβέρνηση αναδειχθεί από τις κάλπες.
Η χώρα τελεί πλέον ουσιαστικά σε καθεστώς διεθνούς οικονομικής απομόνωσης, καθώς μεγάλοι ασφαλιστικοί οίκοι (Corface, Euler-Hermes) έχουν πάψει να ασφαλίζουν τις εισαγωγές προς την Ελλάδα, ενώ οι επιχειρήσεις ασφυκτιούν καθώς καλούνται να πληρώσουν μετρητοίς τις όποιες εισαγωγές τους.
Ο κίνδυνος έλλειψης πρώτων υλών, φαρμάκων, ακόμη και τροφίμων είναι ήδη αισθητός και επιβάλλει άμεσες ενέργειες για την αντιμετώπιση του προβλήματος, ενώ εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κλάδου μιλούν ήδη για έναν «εφιάλτη που θα θυμίζει την Αλβανία του Χότζα» αν δεν βρεθεί λύση. Οι ελληνικές βιομηχανίες αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα έλλειψης πρώτων υλών, στον βαθμό που η παραγωγή τους εξαρτάται από τις εισαγωγές και στο ενεργειακό πεδίο η χώρα βρίσκεται σε οριακό σημείο, καθώς κλείνουν οι γραμμές πιστώσεων και η Ελλάδα σύντομα κινδυνεύει να μην έχει πρόσβαση ούτε καν στην αγορά του Ιράν, λόγω του διεθνούς εμπάργκο που έχει επιβληθεί στην Τεχεράνη.
Την ίδια στιγμή, διεθνείς οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες θεωρούν αυξημένες τις πιθανότητες εξόδου της χώρας από τη ζώνη του ευρώ, ενώ η απομόνωση εκδηλώνεται και στις ματαιώσεις συναλλαγών και συμφωνιών στους κλάδους του τουρισμού, του εμπορίου και των μεταφορών. Παράλληλα οι πολυεθνικές εταιρείες που διατηρούν δραστηριότητα στη χώρα λαμβάνουν τα μέτρα τους και διατηρούν ελάχιστα μετρητά διαθέσιμα.
Ψήφος φόβου
Σε αυτό το περιβάλλον, και καθώς το σκηνικό της έντασης στο κοινωνικό και στο πολιτικό πεδίο είναι πλέον προφανές, έπειτα και από τα περιστατικά βίας μεταξύ πολιτικών εκπροσώπων που μεταδόθηκαν σε ζωντανή τηλεοπτική σύνδεση την προηγούμενη Πέμπτη και το κρούσμα αυτοδικίας στην Παιανία, πολιτικοί αναλυτές και δημοσκόποι τείνουν στο να είναι κατηγορηματικοί: στις εκλογές της ερχόμενης Κυριακής θα κυριαρχήσει η «ψήφος του φόβου» και θα περιοριστεί η «ψήφος της οργής», λένε.
Οι περισσότεροι ερευνητές έχουν ήδη στη διάθεσή τους στοιχεία για τις τάσεις που τείνουν να διαμορφωθούν στο εκλογικό σώμα εν όψει της αναμέτρησης της 17ης Ιουνίου, με βάση την εικόνα που καταγράφηκε από τις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας, διατηρούν όμως τις επιφυλάξεις τους για το κατά πόσο η επίθεση του στελέχους της Χρυσής Αυγής κατά της κυρίας Λιάνας Κανέλλη θα έχει καταλυτική επίδραση στο αποτέλεσμα.
Δεν αποκλείουν πάντως τα περιστατικά της προηγούμενης Πέμπτης ή όσα παρόμοια ενδεχομένως ακολουθήσουν να αποτελέσουν «πινελιές» για τη διαμόρφωση της τελικής εικόνας.
Αναλυτής που συνεργάζεται με ένα από τα πάλαι ποτέ μεγάλα κυβερνητικά κόμματα σημειώνει ότι ένα από τα κύρια και ήδη καταγεγραμμένα χαρακτηριστικά της εκλογικής αναμέτρησης της επόμενης Κυριακής είναι η αλλαγή των χαρακτηριστικών της ψήφου.
«Οι εκλογές της 6ης Μαΐου ήταν εκλογές της οργής. Οι επικείμενες της 17ης Ιουνίου θα είναι οι εκλογές του φόβου» σημειώνει χαρακτηριστικά.
Υπό την έννοια αυτή εκτιμά πως θα υπάρξει μια ενίσχυση της λεγόμενης συστημικής ψήφου, με μια παράλληλη συρρίκνωση της αντίστοιχης αντισυστημικής. Σε μια προσπάθεια πρώτης ανάλυσης της επίπτωσης που ενδέχεται να έχει ένα περιστατικό όπως αυτό της χειροδικίας σε βάρος της βουλευτού του ΚΚΕ, η εκτίμηση που διατυπώνει ο ίδιος αναλυτής συνδυάζει δύο χαρακτηριστικά που απομένει να επιβεβαιωθούν.
Το ένα αφορά τη στροφή κάποιων ψηφοφόρων που «αφελώς» ψήφισαν Χρυσή Αυγή σε πιο συμβατικές επιλογές, είτε αυτές είναι θεωρητικώς συντηρητικές είτε κινηθούν στη λογική της αντιμνημονιακής αντίδρασης και καταλήξουν για παράδειγμα στον ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα εκτιμά ότι είναι πιθανόν να αποτραπούν περαιτέρω διαρροές από το ΚΚΕ προς τον ΣΥΡΙΖΑ.
Το άλλο χαρακτηριστικό αφορά την πιθανότητα περιορισμού της αντισυστημικής ψήφου στις μετακινήσεις ψηφοφόρων μεταξύ Χρυσής Αυγής και Ανεξάρτητων Ελλήνων – και κυρίως στις ομάδες ψηφοφόρων που δεν πρόκειται επ’ ουδενί να ψηφίσουν αριστερά ή κεντροαριστερά σχήματα. Την ίδια στιγμή, επικεφαλής μίας από τις μεγαλύτερες εταιρείες δημοσκοπήσεων εκφράζει σοβαρές επιφυλάξεις για το κατά πόσο τα περιστατικά της προηγούμενης εβδομάδας θα είναι καταλυτικά. Οπως αναφέρει, η Χρυσή Αυγή ήδη σημείωνε κάμψη στα ποσοστά της σε σχέση με το (σχεδόν) 7% που κατέγραψε την 6η Μαΐου και ότι με αυτό ως δεδομένο η μοναδική καταλυτική επίπτωση θα μπορούσε να αφορά μόνο το αν ο νεοφασιστικός σχηματισμός θα διατηρήσει τη θέση του στη Βουλή ή θα έχει τέτοιες διαρροές που θα τον αφήσουν εκτός.
Η κυρίαρχη εκτίμηση των πολιτικών αναλυτών και ερευνητών της κοινής γνώμης είναι πως την ερχόμενη Κυριακή θα πρέπει να αναμένεται μια συσπείρωση σε υψηλότερα ποσοστά των πιο «συμβατικών πολιτικών δυνάμεων», στις οποίες συγκαταλέγουν και τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος αποτελεί πλέον τμήμα του πολιτικού διπόλου που εκ των συνθηκών διαμορφώνεται στη χώρα.
Κοινή εκτίμηση των ερευνητών είναι πως οι εκδηλώσεις πολιτικής αποσύνθεσης πιθανότατα θα ενισχύσουν ένα κύμα μετακινήσεων προς τα κόμματα που εμφανίζονται κυρίαρχα με βάση τα αποτελέσματα των προηγούμενων εκλογών, ενώ παράλληλα θα δημιουργήσουν ένα κύμα «ανταλλαγής ψηφοφόρων» μεταξύ μικρότερων ή λεγόμενων ακραίων κομμάτων, με πιθανολογούμενη συνέπεια τη δυσκολία κάποιων εξ αυτών να μπουν στην επόμενη Βουλή.
Οπως χαρακτηριστικά σημειώνει ένας εκ των προαναφερθέντων αναλυτών: «Ως την Πέμπτη θεωρούσαμε ότι ίσως το πιο ευάλωτο κόμμα ήταν οι Ανεξάρτητοι Ελληνες. Τώρα θα πρέπει να θεωρήσουμε εξίσου ευάλωτη και τη Χρυσή Αυγή, η ψήφος προς την οποία έχει ούτως ή άλλως λιγότερο ομοιογενή χαρακτηριστικά».
Το παράδοξο «τρίγωνο»
Ολα θα κριθούν τις τελευταίες ημέρες
Εν αναμονή της τελικής διαμόρφωσης των τάσεων που θα κρίνουν και το αποτέλεσμα των εκλογών, σχεδόν όλοι οι δημοσκόποι ομονοούν πάντως σε ένα στοιχείο: ότι το αποτέλεσμα θα κριθεί τις τελευταίες ημέρες, πιθανώς και ώρες. Υπό αυτές τις συνθήκες, πολλοί επισημαίνουν και το πρόβλημα που ενδεχομένως να παρουσιαστεί στην ασφαλή πρόβλεψή του, ακόμη στα exit polls της Κυριακής.
«Δεδομένου ότι σε αυτές οι εκλογές θα κυριαρχήσει ο φόβος, είναι εξαιρετικά πιθανό πολλοί ψηφοφόροι να υιοθετήσουν τη γνωστή στάση, σύμφωνα με την οποία δεν θα δηλώνουν την επιλογή τους ακόμα και αφότου έχουν ψηφίσει» τονίζει γνωστός ερευνητής. Συμπληρώνει δε πως δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε αν έχουμε επανάληψη του φαινομένου του 2000, όταν ο νικητής των εκλογών αναδείχθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες, ανατρέποντας με δραματικό τρόπο τα αποτελέσματα των exit polls.
Καθώς η κυρίαρχη εκτίμηση είναι πως ο φόβος για την επόμενη ημέρα οδηγεί πρωτίστως σε ψήφο ανάδειξης κυβέρνησης και λιγότερο σε εκδήλωση διαμαρτυρίας και αποδοκιμασίας, οι επικεφαλής εταιρειών δημοσκοπήσεων θεωρούν σημαντικότερη παράμετρο τις μετακινήσεις ψηφοφόρων μεταξύ του τριγώνου ΝΔ – ΠαΣοΚ – ΔΗΜΑΡ και λιγότερο την επίδραση που θα έχει η αποκάλυψη του προσώπου της Χρυσής Αυγής. Στο τρίγωνο αυτό, εκτιμούν οι αναλυτές, θα εκδηλωθεί η καταλυτική μετακίνηση ψηφοφόρων που θα κρίνει εν πολλοίς το αποτέλεσμα και πιθανόν την πρώτη θέση στις εκλογές της ερχόμενης Κυριακής.
Στις συνθήκες που διαμορφώνονται και καθώς τα οικονομικά δεδομένα πιθανολογείται πως θα καταβληθεί προσπάθεια να επανέλθουν στο τραπέζι της συζήτησης, ενδέχεται εν τέλει να αναδειχθούν νέα στοιχεία που θα καθορίσουν την ψήφο των πολιτών.
