Καθώς εντείνονται οι συζητήσεις σχετικά με τα μέτρα λιτότητας και τις περικοπές των κοινωνικών δαπανών, μια νέα έκθεση αποκαλύπτει την έκταση της παιδικής φτώχειας και των παιδιών που ζουν με στερήσεις στις προηγμένες οικονομίες του κόσμου.

Περίπου 13 εκατομμύρια παιδιά στην Ευρωπαϊκή Ένωση (συν Νορβηγία και Ισλανδία) στερούνται βασικά αγαθά απαραίτητα για την ανάπτυξή τους. Ταυτόχρονα, 30 εκατομμύρια παιδιά, σε ένα σύνολο 35 χωρών με αναπτυγμένες οικονομίες – ζουν σε συνθήκες φτώχειας.

Η έκθεση, που συντάχθηκε από το Κέντρο Ερευνών Innocenti της UNICEF, εξετάζει την παιδική φτώχεια και τις στερήσεις των παιδιών σε όλο τον βιομηχανικό κόσμο, συγκρίνοντας και κατατάσσοντας τις επιδόσεις των χωρών. Αυτή η σύγκριση σε διεθνές επίπεδο, αναφέρει η έκθεση, αποδεικνύει ότι η παιδική φτώχεια στις χώρες αυτές δεν είναι αναπόφευκτη, αλλά εξαρτάται από τις πολιτικές – και ότι ορισμένες χώρες τα πάνε πολύ καλύτερα από άλλες στην προστασία των περισσότερο ευάλωτων παιδιών τους.

«Τα στοιχεία υποστηρίζουν το ότι πάρα πολλά παιδιά εξακολουθούν να ζουν χωρίς βασικά πράγματα σε χώρες που έχουν τα μέσα να τα παρέχουν», δήλωσε ο Gordon Alexander, Διευθυντής του Γραφείου Ερευνών της UNICEF. «Η έκθεση δείχνει επίσης ότι ορισμένες χώρες είχαν καλές επιδόσεις – όταν κοιτάμε κυρίως τα δεδομένα προ της κρίσης – λόγω των συστημάτων κοινωνικής προστασίας που ήταν θεσμοθετημένα. Ο κίνδυνος είναι ότι στην τρέχουσα κρίση δεν θα δούμε τις συνέπειες κακών αποφάσεων παρά πολύ αργότερα.»

Η έκθεση εξετάζει την παιδική φτώχεια και τις στερήσεις των παιδιών με δύο εντελώς διαφορετικούς τρόπους. Εξετάζοντας τους δύο αυτούς διαφορετικούς τύπους της παιδικής φτώχειας, η έκθεση συγκεντρώνει τα πλέον επίκαιρα διαθέσιμα στοιχεία για την παιδική φτώχεια και τις στερήσεις των παιδιών σε όλες τις προηγμένες βιομηχανικά οικονομίες του κόσμου.

Ο πρώτος τρόπος είναι ο Δείκτης Παιδικής Αποστέρησης, που λαμβάνεται από δεδομένα των Στατιστικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Εισόδημα και τις Συνθήκες Διαβίωσης από 29 Ευρωπαϊκές χώρες που περιλαμβάνουν για πρώτη φορά ένα τομέα για παιδιά. Η έκθεση ορίζει ένα παιδί ως “αποστερημένο” όταν του λείπουν δύο ή περισσότερα αγαθά από ένα κατάλογο 14 βασικών πραγμάτων, όπως τρία γεύματα την ημέρα, ένα ήσυχο μέρος για τη σχολική του εργασία, εκπαιδευτικά βιβλία στο σπίτι ή μια σύνδεση στο Internet. Τα υψηλότερα ποσοστά αποστέρησης παρουσιάζονται σε χώρες όπως Ρουμανία, Βουλγαρία και Πορτογαλία (με ποσοστά πάνω από 70%, 50% και 27% αντίστοιχα) αν και μερικές πλουσιότερες χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, έχουν ποσοστά αποστέρησης άνω του 10%. Οι Σκανδιναβικές χώρες εμφανίζουν τη χαμηλότερη παιδική αποστέρηση, όλες με ποσοστά κάτω του 3%.
Πιο συγκεκριμένα, στις τρεις καλύτερες θέσεις της κατάταξης των χωρών σύμφωνα με αυτό τον τρόπο μέτρησης βρίσκονται, η Ισλανδία (0,9%), Σουηδία (1,3%) και Νορβηγία (1,9%) ενώ στις χαμηλότερες, η Ρουμανία (72,6%), Βουλγαρία (56,6%) και Ουγγαρία (31,9%). Η Ελλάδα βρίσκεται στην 21η θέση με 17,2% αμέσως μετά την Ιταλία (13,3%) και πριν τη Σλοβακία (19,2%).

Ο δεύτερος τρόπος διερεύνησης της έκθεσης ασχολείται με τη σχετική φτώχεια, εξετάζοντας το ποσοστό των παιδιών που ζουν κάτω από το εθνικό τους «όριο φτώχειας» – που ορίζεται ως το 50% του μέσου διαθέσιμου οικογενειακού εισοδήματος.

Με αυτόν τον τρόπο η έκθεση της UNICEF προσπαθεί να εκτιμήσει ποιο είναι το ποσοστό των παιδιών που υστερούν σημαντικά σε σχέση με αυτό που είναι φυσιολογικό για τις κοινωνίες τους.
Οι σκανδιναβικές χώρες και η Ολλανδία παρουσιάζουν τα χαμηλότερα ποσοστά σχετικής παιδικής φτώχειας, περίπου 7%. Η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Νέα Ζηλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ποσοστά μεταξύ 10% και 15%, ενώ πάνω από το 20% των παιδιών στη Ρουμανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες ζουν σε σχετική φτώχεια.

Πιο συγκεκριμένα στις τρεις καλύτερες θέσεις της κατάταξης των χωρών σύμφωνα με αυτό τον τρόπο μέτρησης βρίσκονται, η Ισλανδία (4,7%), Φινλανδία (5,3%) και Κύπρος (6,1%) ενώ τις χαμηλότερες καταλαμβάνουν, η Ρουμανία (25,5%), ΗΠΑ (23,1%) και Λετονία (18,8%). Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 30η θέση με 16,0% και πάλι αμέσως μετά την Ιταλία (15,9%) και πριν την Ισπανία (17,1%).

Μεταξύ των σημαντικών ευρημάτων της έκθεσης που αφορούν την Ελλάδα συμπεριλαμβάνονται:
• Εξετάζοντας την παιδική φτώχεια με βάση διαφορετικό «όριο φτώχειας», στο 50%, 40% και 60%, η Ελλάδα τοποθετείται σε κάθε περίπτωση μεταξύ των χωρών με τις χαμηλότερες επιδόσεις του πίνακα με ποσοστά 16% (βασική κατάταξη) – 8,1% και 23,5% αντίστοιχα.

• Εξετάζοντας τα ποσοστά παιδικής αποστέρησης των χωρών για 2, 3, 4 ή 5 και περισσότερα αγαθά, τα ποσοστά για τη χώρα μας είναι 17,2% (βασική κατάταξη) – 11,7% – 8,4% και 6,1% αντίστοιχα.
• Εξετάζοντας τα ποσοστά παιδικής αποστέρησης σε επιλεγμένες κοινωνικές ομάδες, στις μονογονεϊκές οικογένειες (από 17,2%) αυξάνουν σε 24,3%, στις οικογένειες με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο γονέων σε 50,8% και σε οικογένειες μεταναστών σε 42,2%.

• Ενώ σε όλες τις χώρες τα ποσοστά παιδικής φτώχειας μειώνονται μετά τον υπολογισμό των επιπτώσεων φόρων και παροχών στο διαθέσιμο εισόδημα, στην Ελλάδα αυξάνονται από 13% στο 16%. Για παράδειγμα στην Ιρλανδία μειώνονται από άνω του 40% στο 8,4%, στις περισσότερες άλλες χώρες μειώνονται σχεδόν στο μισό ή και περισσότερο και στις υπόλοιπες μειώνονται αισθητά, εκτός Ελβετίας, Ισπανίας, ΗΠΑ, Ιαπωνίας και Ιταλίας όπου μειώνονται λίγο.

• Στην Ελλάδα οι δημόσιες δαπάνες για τις οικογένειες (επιδόματα-φοροαπαλλαγές-υπηρεσίες) ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι στην προτελευταία θέση της κατάταξης – περίπου 1,1% – μετά τη Μάλτα (1%). Συγκριτικά, η Γαλλία είναι η πρώτη σε αντίστοιχες δαπάνες με 3,7%.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακές είναι στην έκθεση οι συγκρίσεις μεταξύ των χωρών με παρόμοιες οικονομίες, γεγονός που αποδεικνύει ότι η κυβερνητική πολιτική μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στις ζωές των παιδιών. Για παράδειγμα, η Δανία και η Σουηδία παρουσιάζουν πολύ χαμηλότερα ποσοστά παιδικής αποστέρησης από το Βέλγιο ή τη Γερμανία, παρά το ότι και οι τέσσερις χώρες έχουν περίπου τα ίδια επίπεδα οικονομικής ανάπτυξης και κατά κεφαλήν εισόδημα.

«Η έκθεση καθιστά σαφές ότι ορισμένες κυβερνήσεις τα καταφέρνουν πολύ καλύτερα στην αντιμετώπιση της παιδικής αποστέρησης από άλλες», δήλωσε ο κ. Alexander. «Αυτές με τις καλύτερες επιδόσεις, δείχνουν ότι είναι δυνατή η αντιμετώπιση της φτώχειας στις παρούσες οικονομικές συνθήκες. Από την άλλη πλευρά, η αποτυχία να προστατευθούν τα παιδιά από τη σημερινή οικονομική κρίση, είναι από τα λάθη που μια κοινωνία μπορεί να πληρώσει πολύ ακριβά.»

www.unicef.gr