Περιορισμένες εξόδους διαφυγής από τα τεκμήρια έχουν φέτος οι φορολογούμενοι, οι οποίοι θα επιβαρυνθούν τα μέγιστα τόσο λόγω τεκμηρίων όσο και του μειωμένου αφορολόγητου, από 12.000 σε 5.000 ευρώ. Μόνον από την εφαρμογή των νέων τεκμηρίων, η επιβάρυνση στους φορολογούμενους φτάνει συνολικά στο ποσό των 900 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ η επιβάρυνση από τη μείωση του αφορολόγητου ορίου σε 5.000 ευρώ, κοστίζει επιπλέον 700 ευρώ για όσους δηλώσουν εισοδήματα 12.000 ευρώ και πάνω.
Ακόμη, το μειωμένο αφορολόγητο και τα τεκμήρια θα επιβαρύνουν με φόρο, περίπου 3.000.000 φορολογουμένους οι οποίοι δεν πλήρωναν φόρο μέχρι και πέρυσι, όπως οι συνταξιούχοι αγρότες και γενικά όσοι αμείβονται με 360 ευρώ μηνιαίως.
Κεντρικοί στόχοι των νέων τεκμηρίων είναι οι ελεύθεροι επαγγελματίες, που το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι δεν δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα, αλλά και οι χαμηλόμισθοι και χαμηλοσυνταξιούχοι.
Οι φορολογούμενοι που δεν θα μπορέσουν να δικαιολογήσουν τα τεκμήρια διαβίωσης θα φορολογηθούν όχι για τα πραγματικά τους εισοδήματα, αλλά για τα τεκμαρτά που προκύπτουν βάσει των αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης. Δηλαδή αν το εισόδημά τους είναι χαμηλότερο από το άθροισμα της τεκμαρτής δαπάνης, θα φορολογείται με βάση την τεκμαρτή δαπάνη.
Παραδείγματα
Εκτός της αυξημένης τεκμαρτής δαπάνης, υπάρχουν και παγίδες.
Παράδειγμα 1: Αν το τεκμαρτό εισόδημα είναι υψηλότερο από το πραγματικό, τότε οι απαιτούμενες αποδείξεις υπολογίζονται με βάση το τεκμαρτό. Έστω φορολογούμενος με εισόδημα 8.000 ευρώ και τεκμαρτό εισόδημα 10.000 ευρώ. Οι αποδείξεις που θα πρέπει να υποβάλει είναι 2.500 ευρώ (το 25% του τεκμαρτού) και όχι 2.000 ευρώ (το 25% του δηλωθέντος). Αν δηλώσει αποδείξεις 2.000 ευρώ αντί για 2.500 θα πληρώσει φόρο 50 ευρώ. Επίσης, η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη είναι 3.000 ευρώ προκειμένου για άγαμο και 5.000 ευρώ για συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.
Κοντολογίς αυτό σημαίνει ότι οι φορολογούμενοι οφείλουν να δηλώσουν το μέγιστο ποσό των αποδείξεων που έχουν, ανεξάρτητα από το δηλωθέν εισόδημά τους, ώστε να είναι βέβαιοι ότι τουλάχιστον δεν θα πληρώσουν επιπλέον φόρο λόγω των αποδείξεων.
Παράδειγμα 2: Αν το δηλωθέν εισόδημα είναι κάτω των 12.000 ευρώ, απαλλάσσεται από την εισφορά «αλληλεγγύης» 1% – 4% επί του εισοδήματος. Αν το τεκμαρτό εισόδημα είναι υψηλότερο των 12.000 ευρώ, ο φορολογούμενος θα κληθεί να πληρώσει και εισφορά πέραν του αυξημένου φόρου.
Ποιοι γλιτώνουν
Το ετήσιο συνολικό ποσό της αντικειμενικής δαπάνης, που προκύπτει, μπορεί να αμφισβητηθεί από τον φορολογούμενο όταν αυτό είναι μεγαλύτερο από την πραγματική δαπάνη του φορολογουμένου και των μελών που τον βαρύνουν, εφόσον αυτό αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία.
Με βάση τη νομοθεσία μπορούν να απαλλαγούν από τα τεκμήρια όσοι:
1. υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ενοπλες Δυνάμεις,
2. είναι φυλακισμένοι,
3. νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική,
4. είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθημα ανεργίας,
5. συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, λόγω αποδεδειγμένης συμβολής στις δαπάνες αυτές των συγγενών τους με την προϋπόθεση ότι οι τελευταίοι αυτοί έχουν εισόδημα από εμφανείς πηγές,
6. είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους και
7. προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανώτερης βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.
Τι μειώνει τα τεκμήρια
Οσοι δεν εμπίπτουν στις ανωτέρω κατηγορίες, μπορούν να επικαλεστούν, εφόσον έχουν αποδεικτικά στοιχεία, τους παρακάτω λόγους, προκειμένου να περιορίσουν την επιβάρυνση από τα τεκμήρια.
1. H διάθεση περιουσιακών στοιχείων. Το τίμημα που εισπράχθηκε από την πώληση μέσα στο 2011 από πωλήσεις IX, ακινήτων, σκαφών αναψυχής κ.λπ. Αναγράφονται στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6.
2. Τα κέρδη από μετοχές και αμοιβαία κεφάλαια, δηλαδή η υπεραξία από την πώλησή τους σε τιμή υψηλότερη από την τιμή κτήσης. Αναγράφονται στους κωδικούς 659-660 του πίνακα 6 της δήλωσης.
3. Οι τόκοι από ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, που εισπράχθηκαν το 2011. θα αναγραφούν στυς κωδικούς 659-660 του πίνακα 6.
4. 4. Οι τόκοι από repos, έντοκα γραμμάτια και καταθέσεις. Τα ποσά των τόκων που τυχόν αποκτήθηκαν το 2011 και θα αναγραφούν στους κωδικούς 659-660.
5. H εισαγωγή χρηματικών κεφαλαίων ή συναλλάγματος. Θα αναγραφούν στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6 της δήλωσης.
6. Τα δάνεια από τράπεζες-συγγενείς. H σύναψη δανείου αποδεικνύεται από συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο που έχει χαρτοσημανθεί και έχει βέβαιη ημερομηνία για τη συνομολόγηση του δανείου. Τα ποσά των δανείων θα αναγραφούν στους κωδικούς 781-782.
7. Οι δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών. Τα ποσά που εισπράξατε το 2011 είτε από δωρεές είτε από γονικές παροχές καλύπτουν τα τεκμήρια. Οι δωρεές ή οι γονικές παροχές χρηματικών ποσών πρέπει να δηλωθούν στους κωδικούς 781-782, ενώ σημειώνεται πως αποτελούν τεκμήριο για τους δωρητές.
8. Τα ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα, όπως η αποζημίωση για ατύχημα, το εφάπαξ ασφαλιστικού οργανισμού, που δηλώνονται στους κωδικούς 781-782.
9. Τα κέρδη από λαχεία, ΠPOΠO, ΛOTTO, TZΟKEP, Στοίχημα, που αναγράφονται στους κωδικούς 781-782.
10. Η ανάλωση κεφαλαίου από προηγούμενα έτη, που δηλώνονται στους κωδικούς 787-788 του πίνακα 6.
11. Επαναπατρισθέντα κεφάλαια. Πρόκειται για τα ποσά που επανεισήχθησαν στην Ελλάδα και φορολογήθηκαν με συντελεστή 5%, στο πλαίσιο των κινήτρων για επαναπατρισμό των κεφαλαίων και αναγράφονται στους νέους κωδικούς 783 και 784.
Διευκρινίσεις
– Προκειμένου για αντικειμενικές δαπάνες των τέκνων, η διαφορά αντικειμενικής δαπάνης καταλογίζεται σε εκείνον το γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα.
– Η αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση το αυτοκίνητο ΙΧ αναπήρου με την προϋπόθεση ότι αυτό απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας, εξαιρείται.
– Οι ετήσιες αντικειμενικές δαπάνες, προκειμένου για συνταξιούχους που έχουν υπερβεί το 65ο της ηλικίας τους εφαρμόζονται μειωμένες κατά 30%.
