Η έντονη ξηρασία το καλοκαίρι ίσως εξαφάνισε τον πολιτισμό τους

Διάφορες θεωρίες έχουν προταθεί για την κατάρρευση του πολιτισμού των Μάγια που ήκμασε από το 250 μ.Χ ως το 900 μ.Χ στην Κεντρική Αμερική – για παράδειγμα κάποιες κάνουν λόγο για κοινωνικές αναταραχές και εμφάνιση ασθενειών. Μια νέα μελέτη προσθέτει στη λίστα των θεωριών την έλλειψη βροχοπτώσεων που σύμφωνα με τους ερευνητές αποτέλεσε τον καθοριστικό παράγοντα στην πτώση του σπουδαίου πολιτισμού.

Χάθηκε η βροχή
Το Συμβούλιο Φυσικής Περιβαλλοντικής Ερευνας της Μ.Βρετανίας χρηματοδότησε μια έρευνα για τις αιτίες της κατάρρευσης του πολιτισμού των Μάγια. Την έρευνα διεξήγαγαν ειδικοί από το Μεξικό και τη Μ.Βρετανία οι οποίοι υποστηρίζουν ότι υπεύθυνη για την κατάρρευση του πολιτισμού ήταν η έλλειψη βροχοπτώσεων, ειδικά κατά τη θερινή περίοδο.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, την περίοδο από το 800 ως το 950 μ.Χ υπήρξε μια μείωση των βροχοπτώσεων της τάξης του 25-40% ετησίως. Η μείωση αυτή θεωρητικώς δεν είναι τόσο σημαντική ώστε να προκαλέσει μεγάλο πρόβλημα αλλά, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, το ζήτημα ήταν ότι η απουσία βροχοπτώσεων δεν ήταν «ομοιόμορφη» καθ’όλη τη διάρκεια του έτους αλλά εντεινόταν το καλοκαίρι.

Η σχεδόν παντελής έλλειψη νερού τα καλοκαίρια σε συνδυασμό με τις υψηλές θερμοκρασίες δημιουργούσε κάθε χρόνο συνθήκες ξηρασίας. Η καλοκαιρινή ξηρασία ήταν τόσο έντονη ώστε είχε αλυσιδωτές επιπτώσεις που οδήγησαν τελικά στην πτώση της αυτοκρατορίας των Μάγια και στην κατάρρευση του πολιτισμού τους.

Η εξήγηση
«Για περισσότερο από έναν αιώνα διερευνάται η θεωρία των κλιματικών αλλαγών και ειδικότερα της ξηρασίας ως αιτίας για την κατάρρευση του πολιτισμού των Μάγια. Αν και πολλοί ερευνητές είχαν αναπτύξει σενάρια ακραίων καιρικών συνθηκών, εντούτοις δεν είχε υπολογισθεί μέχρι σήμερα η ένταση της ξηρασίας που έπληξε τους Μάγια. Μελετώντας διάφορα δεδομένα καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα κλιματικό μοντέλο που να συνδυάζει τις κλιματικές αλλαγές με τις επιπτώσεις που είχαν στις περιοχές των Μάγια» αναφέρει ο Μάρτιν Μεντίνα Ελιζάντε, καθηγητής του Κέντρου Επιστημονικής Ερευνας του Γιουκατάν στο Μεξικό που ήταν μέλος της ερευνητικής ομάδας.

«Το καλοκαίρι ήταν η εποχή που οι Μάγια καλλιεργούσαν και αναπλήρωναν τα αποθέματα γλυκού νερού. Σε διάφορες περιοχές όπως αυτή του Γιουκατάν δεν υπάρχουν ποτάμια και η βροχή ήταν ο μόνος ‘τροφοδότης’ των αποθεμάτων. Οι συνθήκες ξηρασίας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, φαινόμενο που διήρκεσε για πολλά συνεχόμενα έτη, οδήγησαν σε δραματική έλλειψη νερού που είχε ως αποτέλεσμα να υπάρξουν σοβαρές κοινωνικές επιπτώσεις που με τη σειρά τους οδήγησαν στην εγκατάλειψη των πόλεων ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την κατάρρευση του πολιτισμού των Μάγια» αναφέρει ο Ελκο Ρόλινγκ, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον που συμμετείχε στη νέα μελέτη η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».

Η μελέτη θεωρείται σημαντική επειδή προσφέρει στοιχεία για το τι μπορεί να συμβεί αν εμφανιστούν μελλοντικά ανάλογες συνθήκες στην ίδια περιοχή. «Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στις δύο εποχές αλλά το σήμα κινδύνου είναι ξεκάθαρο. Μια έλλειψη νερού που σε πρώτη φάση φαίνεται ασήμαντη μπορεί να εξελιχθεί σε μεγάλο και διαχρονικό πρόβλημα. Σήμερα έχουμε το πλεονέκτημα της γνώσης και πρέπει να δράσουμε αναλόγως» αναφέρουν οι ερευνητές.