Το πρώτο οκτάμηνο του 2011 αυτοί που άλλαξαν κατοικία αυξήθηκαν κατά 15% – 20%
Όπου φύγει-φύγει οι Ελληνες. Η οικονομική κρίση τους ωθεί στη μετανάστευση εντός Ελλάδος αλλά και στο εξωτερικό. Κάποιοι εγκαταλείπουν τα μεγάλα αστικά κέντρα και επιστρέφουν στα χωριά τους. Αλλοι εκκενώνουν τα ακριβά προάστια και γυρίζουν στην παλιά φτωχογειτονιά και στη μαμά. Αν η κρίση δεν τους έχει χτυπήσει για τα καλά, παραμένουν στις… πολυτελείς περιοχές, αλλά μετακομίζουν σε φθηνότερο σπίτι. Αλλωστε η προσφορά πλέον είναι τεράστια. Υπάρχουν ωστόσο και εκείνοι που γίνονται μετανάστες για δεύτερη φορά στα γεράματα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το πρώτο οκτάμηνο του 2011 ο αριθμός των μετακομίσεων αυξήθηκε κατά 15% – 20%.
Εφυγε το ’50 για την Αυστραλία. Εκεί έζησε και δούλεψε ως τα μέσα της περασμένης δεκαετίας. Συνταξιούχος πια, επέστρεψε στα πάτρια εδάφη για να ζήσει το υπόλοιπο της ζωής του.
«Είχαμε κάνει τη μετακόμισή του πριν από χρόνια, όταν επέστρεψε στην Ελλάδα. Πρόσφατα μεταφέραμε και πάλι την οικοσκευή του. Αυτή τη φορά στην Αυστραλία» λέει ο κ. Ν. Φαλιέρος, υπεύθυνος μεταφορικής εταιρείας.
Μάλιστα, ο εξ Αυστραλίας ομογενής αυτή τη φορά έριξε… μαύρη πέτρα πίσω του, διότι πούλησε μια όμορφη μονοκατοικία στον Μαραθώνα όπου διέμενε και τα κτήματά του.
«Οπως μου είπε, έπαιρνε σύνταξη περίπου 2.000 δολάρια Αυστραλίας και δεν του έφταναν για να πληρώνει τους φόρους. Σε λίγο θα του φορολογούσαν και τη σύνταξη» επισημαίνει ο κ. Φαλιέρος.
Παλιννοστούντες οι οποίοι έχουν ακόμη οικογένεια στο εξωτερικό «φεύγουν για Γερμανία, Καναδά, ΗΠΑ και αλλού» προσθέτει ο κ. Φαλιέρος.
Οι μετακομίσεις, σύμφωνα με τον κ. Φαλιέρο, έχουν αυξηθεί σημαντικά. «Ως και το περασμένο καλοκαίρι υπολογίζω ότι η αύξηση έφτανε το 15% – 20% σε σύγκριση με τις προηγούμενες χρονιές» αναφέρει. Η διαφορά είναι ότι το 2006 και το 2007 – χρυσή περίοδος των μετακομίσεων – «τους πηγαίναμε στις μεζονέτες των ακριβών προαστίων, ενώ τώρα τους γυρίζουμε στην Κυψέλη και στα Πατήσια» σημειώνει ο ίδιος.
Φυγή με… αγροτικό
Τους τελευταίους μήνες ωστόσο, αν και οι μετακομίσεις εξακολουθούν να είναι πολλές, οι περισσότεροι προτιμούν να τις κάνουν μόνοι τους.
«Το πολύ να ζητήσουν από εμάς ένα μηχάνημα ανύψωσης ή έναν εργάτη. Δεν έχουν χρήματα ούτε για τη μετακόμιση» τονίζει ο κ. Φαλιέρος και βρίσκει σύμφωνο και τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας των Νομαρχιακών Φορτηγών Δημοσίας Χρήσεως κ. Θ. Πουλόπουλο. «Ζητάμε 300 ευρώ για να μετακομίσουμε ένα τριάρι με τέσσερις εργάτες και πάλι προτιμούν να το κάνουν οι ίδιοι με αγροτικά ή με ό,τι άλλο μέσο βρουν» υποστηρίζει ο κ. Πουλόπουλος, επισημαίνοντας ότι το 2012 η αγορά πάγωσε.
«Τελευταία ακόμη και οι μεταφορείς φεύγουν για επαρχία. Πολλοί συνάδελφοί μου επέστρεψαν στα χωριά τους διότι δεν υπάρχει δουλειά» σημειώνει.
Οσοι δεν έχουν χωριό προσπαθούν να «χωρέσουν» τη ζωή τους σε μικρότερα και φθηνότερα σπίτια, σε γκαρσονιέρες ή και σε υπόγεια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αποθηκευτικός χώρος 1.500 τετραγωνικών μέτρων που διαθέτει μεταφορική εταιρεία της Αθήνας έχει πλέον γεμίσει. Οπως λέει ο υπεύθυνος, η αποθήκη του χωράει περίπου 200 οικοσκευές. «Πολλές οικογένειες πια μετακομίζουν από τριάρια σε γκαρσονιέρες. Οπότε η οικοσκευή δεν χωράει και την αποθηκεύουν στους χώρους μας. Αλλά ούτε τα 100 ευρώ τον μήνα που κοστίζει το ενοίκιο για την οικοσκευή ενός τριαριού δεν μπορούν να καταβάλουν» σημειώνει.
Αρκετοί ωστόσο αφήνουν την οικοσκευή τους σε αποθήκη διότι φεύγουν για να αναζητήσουν εργασία σε άλλες χώρες. «Οταν κάποιος έχει ανθρώπους για να τον βοηθήσουν να βρει δουλειά στο εξωτερικό φεύγει. Οπως και όσοι δουλεύουν σε πολυεθνικές και μπορούν να μετατεθούν. Είχα πρόσφατα έναν πελάτη που έφυγε για Ντουμπάι» σημειώνει ο κ. Φαλιέρος.
Επιστροφή στα πάτρια
Η αναλογία των μετακομίσεων από Αθήνα προς επαρχία και το αντίστροφο έχει αλλάξει. Οπως λέει ο κ. Πουλόπουλος: «Αν το 2010 από τις 100 μετακομίσεις οι 80 ήταν προς την Αθήνα, το 2011 οι 80 ήταν προς την επαρχία».
Χαρακτηριστικό το παράδειγμα ενός 40χρονου οικογενειάρχη ο οποίος στο τέλος της περασμένης άνοιξης απολύθηκε. Λίγες ημέρες μετά έχασε τη δουλειά της και η σύζυγός του.
Κυνηγημένοι από τα χρέη, χωρίς δεύτερη σκέψη – άλλωστε δεν είχαν κι άλλη επιλογή – φεύγουν από την Αθήνα για το Αγρίνιο όπου είχαν ένα σπίτι-γκρέμισμα για να ξαναρχίσουν τη ζωή τους.
«Οταν φτάσαμε εκεί και είδα το σπίτι – χωρίς πόρτες και θέρμανση – τρελάθηκα, τον ρώτησα: “Πώς θα μείνεις εδώ με δύο μωρά;”. “Θα προσπαθήσω να το… μπαλώσω. Ως τον χειμώνα θα είναι κατοικήσιμο” μου είπε. Πάντως τα λεφτά για τη μετακόμιση ακόμη δεν κατάφερε να μου τα δώσει» λέει ο κ. Πουλόπουλος.
Από τα τεσσάρια στα δυάρια
Την τελευταία τριετία, όπως υποστηρίζει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μεσιτών Αστικών Συμβάσεων κ. Ι. Ρεβύθης, άλλαξαν σε ποσοστό περίπου 15% τα οικονομικά μεγέθη στέγασης των ελλήνων πολιτών, είτε πρόκειται για πώληση είτε για μίσθωση. «Συνυπολογίζω στο ποσοστό αυτό εκείνους που ή πούλησαν το ακίνητό τους και πήγαν σε μικρότερα ή έφυγαν από ακριβό ενοίκιο και πήγαν σε φθηνότερη μίσθωση ή όσους πέτυχαν μείωση του ενοικίου τους» αναφέρει ο κ. Ρεβύθης.
Η 45χρονη Τίνα πάντως επέλεξε να επιστρέψει στο ιδιόκτητο δυάρι όπου διέμενε ως φοιτήτρια, παρ’ ότι εξακολουθεί να εργάζεται ως λογίστρια σε ιδιωτικό σχολείο και ο σύζυγός της να διατηρεί ένα μικρό δικηγορικό γραφείο.
Μπορεί και οι δύο να διατηρούν ακόμη την εργασία τους, ωστόσο τα έσοδά τους έχουν περιοριστεί σημαντικά. Ο μισθός στο εκπαιδευτήριο μειώθηκε κατά 25%, ενώ οι υποθέσεις του γραφείου είναι ελάχιστες. «Νοικιάζαμε ένα τριαράκι 70 τετραγωνικών μέτρων ενώ είχαμε ένα δικό μας δυάρι – ούτε 50 τετραγωνικά – το οποίο είχαμε παραχωρήσει στην αδελφή μου. Παρ’ ότι έχω κι ένα παιδί στο Γυμνάσιο, πήραμε την απόφαση να πάμε στο δυάρι» λέει η Τίνα. Η αδελφή της μετακόμισε στη μητέρα της και η τριμελής οικογένεια βολεύτηκε στο δυάρι. «Ο γιος μου μένει στο ένα και μοναδικό δωμάτιο και εμείς στον καναπέ-κρεβάτι του σαλονιού. Ευτυχώς έχει μεγάλη βεράντα, την οποία κλείσαμε και την κάναμε αποθήκη. Δεν μπορούσαμε να αντέξουμε δύο ενοίκια – σπιτιού και γραφείου» σημειώνει η 45χρονη.
Και αυτό τη στιγμή που, σύμφωνα με τον κ. Ρεβύθη, τα τελευταία τρία χρόνια οι τιμές πώλησης και ενοικίασης ακινήτων έπεσαν περίπου κατά 30% (7% το 2009, 8% το 2010 και 12% το 2011).
Παρ’ όλα αυτά, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) κ. Στράτος Παραδιάς, στον χώρο των γραφείων «τα ξενοίκιαστα έχουν ξεπεράσει σε αριθμό τα νοικιασμένα. Την ίδια στιγμή, ανακοινώνουν αύξηση των αντικειμενικών αξιών…».
Το ίδιο υποστηρίζει και ο κ. Φαλιέρος. «Ρεκόρ μετακομίσεων παρατηρείται στις εταιρείες. Οταν από τα 50 άτομα μένουν οι μισοί, μετά τις απολύσεις αναζητούν μικρότερα και φθηνότερα γραφεία. Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στα άδεια κτίρια της Συγγρού ή της λεωφόρου Κηφισιάς» λέει ο ίδιος.
Γενικότερα, σύμφωνα με έρευνα της Kάπα Research η οποία παρουσιάστηκε στο 29ο Πανελλήνιο Συνέδριο της ΠΟΜΙΔΑ, τα εισοδήματα των ιδιοκτητών (94%) την τελευταία διετία μειώθηκαν είτε επειδή έμειναν κενά τα ακίνητα που μίσθωναν είτε γιατί έκαναν μειώσεις ενοικίων, οι οποίες στην πλειονότητα των περιπτώσεων (άνω του 60%) κυμαίνονται μεταξύ 20% και 30%.
Στα σπίτια οι μειώσεις ενοικίων ξεκινούν από 10% (για το 29% των περιπτώσεων), στο 63% των περιπτώσεων το ποσοστό μείωσης ενοικίου κυμαίνεται μεταξύ 20% και 30%, ενώ υπάρχουν ακίνητα όπου η μείωση στο μίσθωμα φθάνει και στο 50%.
Στα καταστήματα, αντιστοίχως, μειώσεις ενοικίων από 20% ως 30% έγιναν στο 62% των περιπτώσεων.
Η κρίση τρώει… τετραγωνικά
Μετακόμιση στο πατρικό ή στο σπίτι των παιδιών, συγκατοικήσεις, επαγγελματικοί χώροι που αν δεν κλείνουν τελείως μεταφέρονται σε τόπους κατοικίας. Την ίδια στιγμή διαμερίσματα και καταστήματα παραμένουν ξενοίκιαστα, ενώ όσοι ιδιοκτήτες έχουν ακόμη νοικάρηδες, είναι έτοιμοι να δεχθούν γενναίες εκπτώσεις προκειμένου να τους διατηρήσουν. «Το Βήμα της Κυριακής» μίλησε με δύο ανθρώπους που εξαιτίας της κρίσης αναγκάστηκαν να κάνουν… real estate αλλαγές στη ζωή τους.
ΑΝΝΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΔΟΥ
«Προσφέρω δωρεάν τις υπηρεσίες μου»
Η κυρία Αννα Ευαγγελίδου, επιχειρηματίας, αποφάσισε πριν από περίπου έναν μήνα να μεταφέρει την επαγγελματική στέγη της στο σπίτι της. «Είχα το μειονέκτημα ότι ξεκίνησα την επιχειρηματική επαγγελματική μου δραστηριότητα εν μέσω της κρίσης. Οταν πριν από δύο χρόνια είχα πει στον ιδιοκτήτη του σπιτιού όπου κατοικώ να χρησιμοποιώ τον χώρο και ως γραφείο, εκείνος ζήτησε αύξηση στο νοίκι. Αποφάσισα να νοικιάσω μια γκαρσονιέρα για να δέχομαι τους πελάτες μου.
Το νοίκι κόστιζε 350 ευρώ, τα λειτουργικά έξοδα υπολογίζονταν στα 150 ευρώ μηνιαίως, χρήματα που δεν μπορούσα να διαθέσω πλέον. Ετσι αποφάσισα να μεταφέρω την επαγγελματική στέγη στο σπίτι μου. Αυτή τη φορά ο ιδιοκτήτης όχι μόνο δεν ζήτησε αύξηση, αλλά όταν τον προειδοποίησα ότι θα φύγω μου μείωσε το νοίκι κατά 100 ευρώ» περιγράφει την ιστορία της η κυρία Ευαγγελίδου, ενδεικτική της περιόδου που διανύουμε. «Ο καθένας προσπαθεί πάση θυσία να περιορίσει τα πάγια έξοδά του και το νοίκι είναι το πιο σημαντικό από αυτά. Προσωπικά, εν μέσω της κρίσης επιλέγω ακόμη και να προσφέρω δωρεάν τις υπηρεσίες μου σε όσους έχουν ανάγκη, ελπίζοντας να διατηρήσω την πελατεία μου και περιμένοντας να βελτιωθεί η κατάσταση».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΚΟΤΤΑΚΗ
«Δεν έχουμε δει την τελευταία πράξη του δράματος»
Η κυρία Σταυρούλα Κοττάκη δεν μετακόμισε η ίδια εξαιτίας της οικονομικής συγκυρίας. «Η μητέρα μου έμενε σε ιδιόκτητο σπίτι. Το νοίκιασε και μετακόμισε μαζί μας. Ενας από τους λόγους της απόφασης ήταν και ο οικονομικός» τονίζει. «Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το εισόδημά μας παρουσίασε αύξηση, το αντίθετο μάλιστα. Μέσα στη χρονιά ήρθαν η αύξηση της φορολογίας και όλες οι άλλες επιβαρύνσεις, όπως το τέλος ακινήτων, με αποτέλεσμα το όποιο έξτρα εισόδημα από νοίκι να εξανεμιστεί» παρατηρεί. Εργάζεται ως διευθύντρια στην Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου Ηλιούπολης, μια υπηρεσία που λόγω της συγκυρίας παρουσιάζει αυξημένο αριθμό επισκέψεων. «Τα περιστατικά όπως η ενδοοικογενειακή βία παρουσιάζουν έξαρση, κάτι που πρέπει να συνδέεται με την κρίση. Επίσης είναι δεδομένο ότι τα γηροκομεία παρουσιάζουν μείωση του αριθμού των τροφίμων τους. Και αυτό γιατί όχι και λίγες οικογένειες επιλέγουν να ξαναπάρουν τους ηλικιωμένους σπίτι, προκειμένου να έχουν το έξτρα εισόδημα της σύνταξης. Πάντως ακόμη δεν έχουμε δει την τελευταία πράξη του δράματος. Τα πράγματα θα χειροτερεύσουν».
