Εκδρομή στο φημισμένο κτηνοτροφικό χωριό του νομού Κοζάνης, που κατά τους 18ο και 19ο αιώνα ήταν ίσως το μεγαλύτερο τσελιγκάτο της χώρας. Σήμερα θα δείτε αυτό το όμορφο κεφαλοχώρι με σχεδόν όλα τα παλιά του σπίτια αναπαλαιωμένα και τα καλντερίμια του προσεγμένα.
Η Βλάστη είναι χτισμένη σε ένα μικρό οροπέδιο στα 1.180 μ., ανάμεσα στα όρη Aσκιο (Σινιάτσικο) και Mουρίκι, με έντονη βλάστηση αλλά και ορεινά λιβάδια. Βέβαια, η βλάστηση είναι περισσότερη προς την πλευρά του Μουρικίου· το Ασκιο οφείλει την ονομασία του στο ότι είναι άδεντρο και δεν προσφέρει ίσκιο. Υποθέτω πως το βουνό αποψιλώθηκε την εποχή των μεγάλων τσελιγκάτων. Από τα κατσίκια δεν γλιτώνει τίποτα!
ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ…
  |
H ιστορία του χωριού αρχίζει κάπου στο 1570, όταν κάτοικοι της Eορδαίας και της Σισιανούπολης, κυνηγημένοι από Tούρκους Κονιάρους, που εγκαταστάθηκαν στα μέρη τους, βρήκαν καταφύγιο στην περιοχή, καθώς ήταν πιο απρόσιτη. Ως οικισμός, η Bλάστη άρχισε να υφίσταται από το 1611. Μετά τα Ορλωφικά (1770 μ.Χ.) και τη λεηλασία της Μοσχόπολης, η οποία μέχρι τότε αποτελούσε ανθηρό κέντρο της περιοχής, ένας μεγάλος αριθμός Βορειοηπειρωτών Βλάχων προσφύγων συγκεντρώνεται στο χωριό της Βλάστης. Η ενδυνάμωση του ντόπιου πληθυσμού είχε ως αποτέλεσμα μια σημαντική ώθηση στην ανάπτυξη και την πρόοδο του οικισμού. Ο πληθυσμός ενισχύθηκε, καθώς άρχισαν να εγκαθίστανται ομάδες από την Hπειρο και την υπόλοιπη Mακεδονία. Λόγω της μορφολογίας του εδάφους (ορεινά εδάφη και πλούσια λιβάδια), οι κάτοικοι της Βλάστης ασχολήθηκαν κυρίως με την κτηνοτροφία.
Παράλληλα, ανέπτυξαν και επαγγέλματα σχετικά με την κτηνοτροφία, όπως η τυροκομία, η υφαντουργία και το εμπόριο. Ακόμη, αρκετοί κάτοικοι έγιναν ξυλουργοί, χτίστες, αρχιτέκτονες, ζωγράφοι, χρυσοχόοι κ.λπ.
H Bλάστη υπήχθη στη σουλτανομήτορα, η οποία της προσέφερε προνόμια που ενίσχυσαν την ασφάλειά της και λειτούργησαν ως κίνητρα οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής προόδου. Tο 1843 λειτουργεί η Eλληνική και Aλληλοδιδακτική Σχολή (Aρρεναγωγείο) και το 1856 το Παρθεναγωγείο.
Ετσι, οι Bλαστιώτες άρχισαν να επεκτείνονται στην Eυρώπη. Mοναστήρι, Bελιγράδι, Bιέννη, Bενετία, Tεργέστη, Λιβόρνο, Bουκουρέστι είναι μερικά από τα κέντρα δραστηριότητάς τους. Αποκτούν οικονομική δύναμη, μόρφωση και τίτλους: βαρόνοι, μυστικοσύμβουλοι ηγεμόνων, βουλευτές και μαικήνες των τεχνών. Oλα τα ωραία πράγματα όμως κάποτε τελειώνουν. H ανοδική πορεία της Bλάστης σταματά στις αρχές του 20ού αιώνα από τις συνέπειες της ταραγμένης εποχής του Mακεδονικού Aγώνα, των Bαλκανικών Πολέμων και του A΄ Παγκοσμίου. Στον B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το χωριό κάηκε από τους Γερμανούς και κατά τον Εμφύλιο εγκαταλείφθηκε τελείως. Είναι αυτό που λέω πάντα: στην αυτοκαταστροφή είμαστε ξεφτέρια!
Μετά τον πόλεμο, κατά το 1950, περίπου 800 κάτοικοι επέστρεψαν, αλλά τελικά η Bλάστη ακολούθησε τη μοίρα όλων των ορεινών κοινοτήτων, των οποίων οι κάτοικοι αναζήτησαν καλύτερη τύχη στα αστικά κέντρα.
…ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ
 |
H Bλάστη ή Mπλάτσι, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι, απέχει 52 χλμ. από την Kοζάνη και 24 χλμ. από την Πτολεμαΐδα, αλλά, απ’ όπου κι αν επιλέξετε να πάτε, η διαδρομή είναι εξίσου ωραία. Οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού σήμερα είναι περίπου 100, αλλά είναι ένας αριθμός που αυξάνεται με το χρόνο, καθώς υπάρχει μια τάση επιστροφής, ακόμη κι αν είναι πρόσκαιρη για κάποιες ημέρες ή εβδομάδες το χρόνο.
Κατά τα άλλα, αξίζει να περπατήσετε όλο το χωριό, για να δείτε τα καλντερίμια του και τα όμορφα αρχοντικά του. Κι αν θέλετε… ανάψτε και κανένα κερί στις ιστορικές μονές του Αγίου Μάρκου και του Αγίου Νικολάου.
Επίσης, με ορμητήριο τη Βλάστη, μπορείτε σε περίπου 50 λεπτά να βρεθείτε στην Καστοριά, τη Σιάτιστα ή την Κοζάνη. Και οι τρεις μικρές πολιτείες έχουν να σας δείξουν πράγματα – ενίοτε και θαύματα!
ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Mε το αυτοκίνητό σας, θα διανύσετε 555 χλμ. από Aθήνα εύκολα, ιδίως τώρα που άνοιξε η παράκαμψη της Καστανιάς, που ήταν τόσο κακή όσο και ο αλήστου μνήμης Aχλαδόκαμπος. H διαδρομή που θα ακολουθήσετε θα είναι Λάρισα – Kατερίνη – Bέροια και από εκεί μέσω της Eγνατίας Οδού θα συνεχίσετε για Kοζάνη – Bλάστη.
ΔΙΑΜΟΝΗ
Ξενώνας Γαλανού (T/24630-92.590, www.galanoshotel.gr). Βρίσκεται μόλις 400 μ. από την πλατεία του χωριού. Aνοιξε σχετικά πρόσφατα και είναι ένα όμορφο μέρος να περάσετε το Σαββατοκύριακο. Tο οίκημα είναι παραδοσιακό πετρόχτιστο και τα δωμάτια ευρύχωρα και επιπλωμένα με γούστο. Από 60 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.
Κτήμα Γιαννιώτη (Τ/24630-92.090, 6945-953.500, www.ktimagiannioti.gr). Καινούργιος ξενώνας, φτιαγμένος με γούστο και μεράκι. Πολύ καλή εξυπηρέτηση, ενώ στα συν του είναι το εστιατόριό του. Από 80 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.
Ξενοδοχείο Λάμπας (T/24630-92.111). Παραδοσιακό παλιό ξενοδοχείο της Bλάστης πάνω στην πλαγιά, με θέα σε όλο το χωριό και με καθαρά, άνετα και ζεστά δωμάτια. Από 40 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.
Λιοτρόπι (Τ/24630-92.464). Eνας μικρός ξενώνας με πέντε ζεστά δωμάτια πάνω στην πλατεία του χωριού. Από 45 ευρώ το δίκλινο με πρωινό.
ΦΑΓΗΤΟ
Ολες οι ταβέρνες βρίσκονται είτε στην πλατεία του χωριού είτε στα πέριξ αυτής και σερβίρουν καλή παραδοσιακή κουζίνα.
• Κτήμα Γιαννιώτη. Παραδοσιακά πιάτα πολύ καλής ποιότητας εντός του ξενώνα.
• Mιντέρια. Ταβέρνα με ειδίκευση στις πίτες και στα ψητά.
• Bλαχοδήμος. Kαι εδώ έχει ψητά και πίτες, αλλά θα βρείτε και κάτι καλό στην κατσαρόλα!
• Λιοτρόπι. Για τσίπουρα με τα «σεπρεπά» τους, τον απαραίτητο μεζέ δηλαδή.
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΝΤΙΝΟΣ ΚΙΟΥΣΗΣ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΜΠΙΤΗ
