Ο χαρισματικός αρχηγός της Εθνικής Βραζιλίας του ’82 και ’86

Ένας από τους πιο χαρισματικούς ποδοσφαιριστές που πέρασαν από τα γήπεδα του κόσμου, ένας επαναστάτης, ένας διανοούμενος, ένας πραγματικός δημοκράτης, δεν είναι πια στη ζωή. Ο Σόκρατες άφησε την τελευταία του πνοή στα 57 του χρόνια, στο νοσοκομείο «Άλμπερτ Άινσταϊν» του Σάο Πάουλο, από γαστρική αιμορραγία.

Μέσα στο γήπεδο υπήρξε εμβληματική φυσιογνωμία. Με ύψος 1.93μ θα ήταν πιο ορθόδοξο να παίζει τερματοφύλακας, στόπερ, ή έστω επιθετικός, αλλά όχι. Ήταν το πιο μοντέρνο «οκτάρι» της εποχής του. Με άριστη τεχνική κατάρτιση, σπάνιες οργανωτικές δυνατότητες, φαντασία και πληθώρα τρόπων που μπορούσε να στείλει την μπάλα στα δίχτυα, ξεχώριζε μέσα στο γήπεδο. Το σήμα κατατεθέν του ήταν οι «τυφλές» του πάσες που έκαναν τους αντίπαλους αμυντικούς να ψάχνονται.

Ανατρεπτικός και στο λουκ του. Τα μακριά μαλλιά του, το μούσι που παρέπεμπε στον… συνονόματό του αρχαίο φιλόσοφο και η κορδέλα στο κεφάλι, έδειχναν ότι ήταν αντισυμβατικός σε όλους τους τομείς της ζωής του. Αυτό που τον ξεχώριζε όμως ήταν η ζωή του εκτός γηπέδων. Όταν ήταν παιδί, στο δωμάτιό του δεν υπήρχαν αφίσες του Πελέ, του Γκαρίντσα, του Ριβελίνο ή του Τοστάο. Αντίθετα, πάνω από το κρεβάτι του είχε κρεμάσει ένα πορτρέτο του Φιντέλ Κάστρο, στο γραφείο του δέσποζε μία σημαία της Κούβας με το πρόσωπο του Τσε Γκεβάρα και το πικ απ έπαιζε συνεχώς δίσκους του Τζον Λένον.

Ο Σόκρατες Μπραζιλέιρο Σαμπάιο ντε Σόουζα Βιέιρα ντε Ολιβέιρα, ξεκίνησε την καριέρα του σε μεγάλη ηλικία. Μέχρι τα 22 του έπαιζε μόνο σε αλάνες και δεν ήθελε να υπογράψει σε ομάδα. Γιατί; Μα για να αφοσιωθεί στις σπουδές του στην ιατρική. Αφού λοιπόν πήρε το πτυχίο, ο γιατρός Σόκρατες φόρεσε τη φανέλα της Μποταφόγκο. Το όνομά του όμως συνδέθηκε με την Κορίνθιανς. Έπαιξε στην “Τιμάο” από το 1978 μέχρι το 1984 και όπως είχε δηλώσει ο ίδιος: “η σχέση μου με τους οπαδούς ήταν σχεδόν ερωτική”. Στα τελειώματα της καριέρας του πέρασε από τη Φιορεντίνα, την Φλαμένγκο, τη Σάντος και την Μποταφόγκο.

Κατέκτησε τρία Πρωταθλήματα Παουλίστα (της επαρχίας Σάο Πάουλο) με την Κορίνθιανς, ενώ με τη φανέλα της Φλαμένγκο στέφθηκε μία φορά Πρωταθλητής Καριόκα (της επαρχίας του Ρίο) και μία Κυπελλούχος Βραζιλίας. Ήταν αρχηγός της Εθνικής Βραζιλίας στο Μουντιάλ του 1982, ενώ το 1986 το περιβραχιόνιο πήρε ο Ζίκο. Πάντως, ήταν ακόμα και έτσι ο ηγέτης της ομάδας, η οποία με τεράστιους παίκτες στη σύνθεσή της δεν κατάφερε να κατακτήσει την κορυφή. Mιλάμε για την πληρέστερη γραμμή χαφ της ιστορίας. Σόκρατες, Ζίκο, Φαλκάο και Σερέζο, έχοντας μπροστά τους ως φορ τον Καρέκα, έφτιαχναν μία από τις απολαυστικές ομάδες που πάτησαν το χορτάρι των γηπέδων. Στη δεύτερη συμμετοχή του σε Μουντιάλ μάλιστα, πάλευε μόνος του στα προημιτελικά με τους Ιταλούς, πέτυχε ένα από τα πιο όμορφα γκολ της καριέρας του, όμως η παρέα του Πάολο Ρόσι βρήκε τον τρόπο να νικήσει.

Η νίκη δεν ήταν το παν για τον Σόκρατες. Ήταν ένας από τους πιο σκληρούς επικριτές της εθνικής Βραζιλίας του 1994 που κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο παίζοντας αμυντικό ποδόσφαιρο. “Αυτή η ομάδα παίζει αντι-βραζιλιάνικα”, έλεγε. Πάντα ήταν λάτρης του θεαματικού και γοητευτικού ποδοσφαίρου. Για να επιστρέψει η μαγεία στο αγαπημένο του σπορ, είχε προτείνει να μειωθεί ο αριθμός των παικτών από 11 σε 9, παρουσιάζοντας μάλιστα πανεπιστημιακές έρευνες που αποδείκνυαν ότι έτσι θα ανοίξει το γήπεδο και οι ποδοσφαιριστές θα αναγκαστούν να επιστρέψουν στο “jogo bonito”, το “όμορφο παιχνίδι” των Βραζιλιάνων, τον βραζιλιάνικο τρόπο ζωής.

Αυτό όμως που πραγματικά τον έκανε θρύλο ήταν η “Κορινθιακή Δημοκρατία”. Μαζί με τον καλό του φίλο, Βλατζιμίρ, αποφάσισαν να συσπειρώσουν τους παίκτες της Κορίνθιανς και σε μία στρατιωτοκρατούμενη Βραζιλία να φτιάξουν ένα σοσιαλιστικό πυρήνα μέσα στην ομάδα. Αποφάσιζαν τα πάντα από κοινού, από τα πιο απλά (τι ώρα θα σερβιριστεί το μεσημεριανό) μέχρι τα πιο σύνθετα (σε πoιο ξενοδοχείο θα καταλύσει η ομάδα, ή ποιος θα είναι ο νέος φυσιοθεραπευτής).

Το 2002, στο βιβλίο Futebol του Άλεξ Μπέλος δημοσιεύθηκε μία εκτενής συνέντευξη του Σόκρατες. Για την “Κορινθιακή Δημοκρατία” είχε πει: “Λίγο πριν τις εκλογές της 15ης Νοεμβρίου 1982, η Κορινθιακή Δημοκρατία ψήφισε να τυπωθεί στη φανέλα η προτροπή ‘Στις 15 ψηφίστε’. Οι εκλογές για ομοσπονδιακούς βουλευτές, γερουσιαστές, κυβερνήτες και δημάρχους ήταν τα πρώτα βήματα για την κατάλυση της δικτατορίας. […] Το 1982 κερδίσαμε το πολιτειακό πρωτάθλημα, με φανέλες που έγραφαν στην πλάτη “δημοκρατία”. Ήταν η τελειότερη στιγμή της ζωής μου”.

Αφού έβαλε τέλος στην καριέρα του, αφοσιώθηκε στις άλλες του αγάπες: την ιατρική και τη φιλοσοφία. Ως γιατρός αγαπήθηκε σχεδόν όσο και ως ποδοσφαιριστής, ενώ για χρόνια αρθρογραφούσε σε εφημερίδες, τόσο για ποδοσφαιρικά ζητήματα, όσο και αναλύοντας τον αγαπημένο του φιλόσοφο, Τόμας Χομπς.

Ο παιδίατρος δρ.Σόκρατες, με μεταπτυχιακό στην αθλητιατρική και διδακτορικό στη… φιλοσοφία, παρέμεινε ανατρεπτικός ως το τέλος. Το 2004, σε ηλικία 50 ετών, υπέγραψε συμβόλαιο ενός μήνα με την αγγλική Γκάρφορντ Τάουν, ομάδα 9ης κατηγορίας, ως παίκτης-προπονητής. Έπαιξε σε ένα παιχνίδι και ο τυχερός Κάλουμ Ουόρντ της Τάντκαστερ, που αντάλλαξε φανέλες με τον μεγάλο Βραζιλιάνο, την έχει ως εικόνισμα στον τοίχο του σπιτιού του.

Ο Γιατρός δεν έκρυψε ποτέ το πάθος του για το αλκοόλ και το τσιγάρο. Όπως ο Σωκράτης έφυγε από τη ζωή πίνοντας κώνειο, έτσι ο φιλόσοφος του ποδοσφαίρου προδόθηκε από το ποτό. Πριν από περίπου δέκα χρόνια είχε δηλώσει: “Είμαι αυτός που είμαι. Καπνίζω από τα 13 μου. Μόνο ένα φιλοσοφικό θέμα υπάρχει για εμένα. Γιατί να υποκριθώ ότι είμαι κάτι που δεν είμαι; Ναι καπνίζω. Θα πεθάνω από καρκίνο του πνεύμονα ή από εμφύσημα. Δεν μπορώ να το κόψω”.