Ο εφιάλτης της διάσπασης της ευρωζώνης
Υπάρχει όλο και αυξανόμενη φημολογία για το ενδεχόμενο διάσπασης της ευρωζώνης ή για έξοδο μίας ή περισσότερων χωρών από το ευρώ ή για πλήρη εγκατάλειψη του ενιαίου νομίσματος από τις χώρες της ευρωζώνης και επιστροφή στα εθνικά νομίσματα.
Εκτενές άρθρο του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel εκτιμά τις παραπάνω πιθανότητες, τα νομικά κωλύματα, αλλά και τις συνέπειες για την Ευρωζώνη, αλλά και την ίδια τη Γερμανία, της κατάρρευσης του ευρώ και ουσιαστικά καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αν γινόταν κάτι τέτοιο θα επρόκειτο για την «απόλυτη καταστροφή».
Όπως επισημαίνει το Der Spiegel, τα σημάδια αυξάνονται: Χρηματοοικονομικοί όμιλοι στη Βρετανία πραγματοποιούν ασκήσεις επί χάρτου για το ενδεχόμενο διάσπασης της ευρωζώνης. Ο Πολωνός υπουργός Οικονομίας απηύθυνε έκκληση να αντιμετωπιστεί η κρίση χρέους. Οι επενδυτές αποσύρουν κεφάλαια από τα κρατικά ομόλογα. Για πρώτη φορά, οι Ευρωπαίοι θεωρούν την κατάρρευση του ενιαίου νομίσματος ως μία πιθανότητα.
Είναι δυνατό να συμβεί κάτι τέτοιο;
Όπως τονίζει το Der Spiegel, τα σενάρια κατάρρευσης του ευρώ είναι παλαιότερα από το ευρώ το ίδιο. Στα τέλη του 1998, ο καθηγητής Νομικής του Harvard, Hal Scott, δημοσίευσε μία εργασία με τίτλο «Όταν το ευρώ καταρρεύσει» και ανέβαζε τις πιθανότητες του να συμβεί κάτι τέτοιο στο 10% ήδη!
Σήμερα ο Nouriel Roubini, γνωστός και ως «Dr. Doom» ανεβάζει τις πιθανότητες στο 45%.
Είναι δυνατή η αποχώρηση από το ευρώ;
Η διάσπαση της ευρωζώνης είναι δυνατή, καθώς, όπως είχε επισημάνει στην έκθεση του ο καθηγητής του Harvard θεωρητικά υπάρχουν κάποιοι λόγοι που θα επέτρεπαν να συμβεί κάτι τέτοιο. Η ευρωζώνη:
– έφτιαξε νομίσματα με τα εθνικά σύμβολα
– διατήρησε τα εθνικά συστήματα πληρωμών, τις εθνικές Κεντρικές Τράπεζες και τις πωλήσεις εθνικών κρατικών ομολόγων
– συγχώνευσε μόνο τα συναλλαγματικά αποθέματα και, μάλιστα, σε περιορισμένη έκταση
Από την άλλη, όμως, το να επιστρέψει η Γερμανία στο μάρκο ή η Ελλάδα στη δραχμή δεν είναι τόσο απλό όσο νομίζουν οι ευρωσκεπτικιστές. Οι Ευρωπαϊκές συνθήκες δεν προβλέπουν έξοδο από την Ευρωζώνη χωρίς παράλληλη έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η έξοδος αυτή θα χρειαζόταν πολύ χρόνο για να ολοκληρωθεί και θα είχε ολέθριες συνέπειες στην οικονομία μίας χώρας.
Επίσης είναι ασαφές το πώς θα γινόταν η μετατροπή του εθνικού χρέους μίας χώρας σε διαφορετικό νόμισμα και υπό ποιο νομικό καθεστώς – το εθνικό, το διεθνές κ.ο.κ. Καθοριστικός παράγοντας θα ήταν οι απίστευτες νομικές διενέξεις που θα προέκυπταν κατά τη διαδικασία της μετατροπής των ομολόγων από ευρώ σε εθνικά νομίσματα.
Επίσης, εφιαλτικές θα ήταν οι συνέπειες από την κοινωνική αναταραχή που θα προκαλούσε η έξοδος μία χώρας από την ΕΕ ή η διάσπαση του ευρώ σε πανευρωπαϊκό επίπεδο: Οι λαοί της Ευρώπης θα εξεγείρονταν.
Πόσα θα στοίχιζε η διάσπαση του ευρώ;
Όπως τονίζει το Der Spiegel, παρά το γεγονός ότι οι Γερμανοί είναι ευρωσκεπτικιστές, γεγονός είναι ότι η χώρα τους έχει ωφεληθεί περισσότερο απ’όλες από την είσοδο του ενιαίου νομίσματος.
Οι γερμανικές εταιρείες – χωρίς το φόβο της εναλλαγής ισοτιμιών – πραγματοποιούν το 40% των εξαγωγών τους προς την ΕΕ.
Αυτή τη στιγμή οι γερμανικές εξαγωγές οδεύουν προς το επίπεδο-ρεκόρ του 1 τρισ. ευρώ.
Ενδεχόμενη έξοδος της Γερμανίας από το ευρώ θα είχε πολύ αρνητικές συνέπειες στις εξαγωγές, καθώς θα έπρεπε να πουλάει τα προϊόντα της με το «ακριβό» μάρκο.
Αν βγει η Ελλάδα από το ευρώ;
Εξίσου αρνητικές θα ήταν οι συνέπειες και σε αυτήν την περίπτωση, καθώς η υποτιμημένη δραχμή θα κόστιζε ακριβά στις γερμανικές τράπεζες που κατέχουν ελληνικά ομόλογα.
Το συνολικό κόστος σε βάθος χρόνου αγγίζει, σύμφωνα με αναλυτές, τα 250 με 340 δισ. ευρώ ήτοι 10%-14% του γερμανικού ΑΕΠ.
Η UBS το ανεβάζει στο 20% με 25% του ΑΕΠ σε περίπτωση που η Γερμανία έβγαινε από το ευρώ. αυτό μεταφράζεται σε 6.000 με 8.000 ευρώ ανά κάτοικο τον πρώτο χρόνο και 3.500 με 4.500 ευρώ τα επόμενα χρόνια. Δυσβάσταχτο!
Ολέθριες συνέπειες και για το χρηματοοικονομικό τομέα
Η κρίση του 2008 έχει αφήσει νωπές μνήμες στο χρηματοοικονομικό τομέα, οπότε οποιαδήποτε έξοδος από το ευρώ θα ήταν μοιραία, εκτιμά το Der Spiegel.
Ακόμη και σε περίπτωση εξόδου μίας αδύναμης χώρας όπως η Ελλάδα, ο πανικός των πολιτών και η μαζική απόσυρση καταθέσεων θα αποτελείωνε τις ήδη αποδυναμωμένες τράπεζες.
Ακόμη και μία ισχυρή χώρα, όπως η Γερμανία, θα υπέφερε. Σε περίπτωση που γινόταν εισροή κεφαλαίων, η χώρα θα βρισκόταν, αν μη τι άλλο, αντιμέτωπη με έντονες πληθωριστικές πιέσεις.
Σύμφωνα με οικονομικό αναλυτή, οι χώρες έχουν ύο επιλογές για να αποφύγουν τα προβλήματα:
Να δράσουν ταχύτατα οπότε να εκπλήξουν τις αγορές σε περίπτωση εξόδου χώρας από το ευρώ.
Είτε, εκτός των άλλων, να εισάγουν άμεσα ελέγχους σε κεφάλαια ώστε να ελέγξουν τι μπαίνει και το βγαίνει.
Όμως κάτι τέτοιο φαντάζει αδύνατο να γίνει στην Ευρώπη, καθώς λόγω της γεωγραφικής θέσης των χωρών και των κοντινών συνόρων, θα αποτελούσε μία λύση ολίγων μόνο ημερών.
Επίσης, οι έλεγχοι κεφαλαίου έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις ευρωπαϊκές συνθήκες για κοινή αγορά, οπότε, εν πολλοίς, θα απειλούνταν η Ευρωπαϊκή Ένωση αυτή καθεαυτή.
