Συνεχίζεται η διαμάχη που ξέσπασε μεταξύ της Στατιστικής Υπηρεσίας και των αναλυτών της Alpha Bank για την εγκυρότητα των στοιχείων σε ότι αφορά στην εξέλιξη της ανεργίας και του ΑΕΠ.

Την Παρασκευή το βράδυ εξ αφορμής των παρατηρήσεων που περιέχονται στο Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών της ALPHA BANK της Πέμπτης 17 Νοεμβρίου 2011 και αφορούν στατιστικά στοιχεία για την ανεργία και το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας μας, η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε τα εξής :

• Η ανεργία εμφανίζεται αυξημένη κατά το μήνα Αύγουστο σε σχέση με τον Ιούλιο στο σύνολο σχεδόν της Χώρας, δηλαδή στις 11 από τις 13 Περιφέρειες.

• Κατά τα τελευταία έτη η ανεργία συνήθως αυξάνεται κατά τον Αύγουστο.

• Η διαφορά στις εκτιμήσεις του αριθμού των ανέργων μεταξύ Έρευνας Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ και εγγεγραμμένης ανεργίας του ΟΑΕΔ, οφείλεται κυρίως σε σημαντικές μεθοδολογικές διαφορές στον τρόπο υπολογισμού του αριθμού των ανέργων.

Αναλυτικότερα επισημαίνουμε τα εξής:

1) Η σύγκριση των αποτελεσμάτων της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ μεταξύ Ιουλίου – Αυγούστου 2011 καταδεικνύει ότι η ανεργία εμφανίζεται μειωμένη μόνο στις περιφέρειες Ηπείρου και Στερεάς Ελλάδος. Σε απόλύτους αριθμούς, η μεγαλύτερη αύξηση ανέργων εμφανίζεται στην Αττική και τη Κεντρική Μακεδονία (Πίνακας 1).

Οι αναθεωρήσεις στατιστικών στοιχείων είναι απαραίτητες από τη φύση της στατιστικής, που παράγει αποτελέσματα σε πρώτη φάση με βάση τα πρώτα διαθέσιμα στοιχεία που λαμβάνει από τις πηγές και κατόπιν παράγει αναθεωρημένα στοιχεία όταν έχει ολοκληρωθεί η συλλογή από τις πηγές. Οπότε, οι αναθεωρήσεις είναι αναμενόμενες, και εάν δεν γίνονται τότε αυτό είναι ένδειξη προβλημάτων στην ολοκλήρωση της στατιστικής εργασίας.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, οι αναθεωρήσεις στοιχείων από το 2010 και μετά αντικατοπτρίζουν όχι μόνο τα παραπάνω αλλά, σε μεγάλο βαθμό, και τη διόρθωση και βελτίωση της στατιστικής μεθοδολογίας που χρησιμοποιείται.

Στο δελτίο της ALPHA BANK αναφέρεται ότι η μεταβολή του ΑΕΠ για το 2010 ήταν -3,5 τον Οκτώβριο του 2011, έναντι -4,5 που εκτιμήθηκε το Μάρτιο του 2011. Επίσης η ALPHA BANK αναφέρει στο δέλτιο της ότι τους λόγους για την αναθεώρηση των στοιχείων του 2010 αλλά και ολόκληρης της περιόδου 2005-2010 τους ξέρουν μόνον η ΕΛΣΤΑΤ και η Eurostat.

Όμως η ΕΛΣΤΑΤ με δελτίο τύπου που ανακοίνωσε στις 5.10.2011, στην ιστοσελίδα της έχει ενημερώσει τους χρήστες για την αναθεώρηση των στοιχείων της περιόδου 2005-2010.

Στο δελτίο τύπου παρουσιάζονται συγκριτικά οι μεταβολές όγκου για τα έτη 2006-2010 μεταξύ αποτελεσμάτων μετά και πριν την αναθεώρηση. Οι μεταβολές διαφοροποιούνται για όλα τα έτη της περιόδου και δεν περιορίζονται μόνον στο έτος 2010 για το οποίο γίνεται η αναφορά στο δελτίο της ALPHA BANK.

Επίσης, για την πληροφόρηση των χρηστών, η ΕΛΣΤΑΤ στις 14.10.2011 ανήρτησε στην ιστοσελίδας της ενημερωτικό μεθοδολογικό σημείωμα σχετικά με τα κύρια σημεία της αναθεώρησης αναλύοντας τις κυριότερες μεταβολές και βελτιώσεις στις πηγές και στις μεθόδους των εθνικών λογαριασμών που είναι:

• Εφαρμογή της νέας ταξινόμησης NACE αναθ. 2 η οποία έχει σαν αποτέλεσμα διαφορετική κλαδική διάρθρωση.

• Οι πίνακες προσφοράς και χρήσεων των προϊόντων, βάσει των οποίων υπολογίζεται το ΑΕΠ, καταρτίζονται πλέον σε υπερδιπλάσιο αριθμό προϊόντων. Αυτή η μεγαλύτερη ανάλυση επιτρέπει κατ’ αναλογία τη χρησιμοποίηση δεικτών μεταβολής σε μεγαλύτερη ανάλυση και επηρεάζει διαφορετικά τη στάθμιση του κάθε προϊόντος και κλάδου στο ΑΕΠ.

• Νέες εκτιμήσεις για τις εισαγωγές και εξαγωγές, με βάση τα τελικά στοιχεία του εξωτερικού εμπορίου της ΕΛΣΤΑΤ για το έτος 2005, καθώς και για τις εισαγωγές και εξαγωγές πλοίων, με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.

• Χρήση των αποτελεσμάτων στατιστικών ερευνών διάρθρωσης επιχειρήσεων (SBS έρευνες), οι οποίες διεξήχθησαν για πρώτη φορά.

• Αναθεωρημένα στοιχεία του τομέα της Γενικής Κυβέρνησης με βάση το επικαιροποιημένο μητρώο των φορέων της γενικής κυβέρνησης.

• Εφαρμογή νέων μεθόδων και πηγών για την εκτίμηση της δαπάνης για νέες κατοικίες.

• Νέες εκτιμήσεις για τις υπηρεσίες στέγασης με βάση νέα μέθοδο διαστρωμάτωσης.

• Αναθεώρηση της τελικής καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών βάσει των αποτελεσμάτων της έρευνας οικογενειακών προϋπολογισμών.

• Χρήση του οριστικού μητρώου επιχειρήσεων της ΕΛΣΤΑΤ για τα έτη 2005 και 2006.

• Νέες εκτιμήσεις για τα μη κερδοσκοπικά ιδρύματα που εξυπηρετούν τα νοικοκυριά (ΜΚΙΕΝ), με βάση αναθεωρημένο μητρώο.

Σημειώνεται ότι στις εκτιμήσεις του Οκτωβρίου 2011 έχουν χρησιμοποιηθεί επικαιροποιημένα στοιχεία στατιστικών πηγών σε σχέση με τις διαθέσιμες πηγές για τις εκτιμήσεις του Μαρτίου 2011 (πχ. δημοσιονομικά στοιχεία, στοιχεία εξωτερικού εμπορίου, βραχυχρόνιοι δείκτες).

Στις 15/11/2011 η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε, με βάση τα μέχρι τότε διαθέσιμα στοιχεία, ότι ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ για το 3^ο τρίμηνο του 2011, σε σταθερές τιμές 2005 είναι -5,2%. Ο ρυθμός αυτός δείχνει μια επιβράδυνση της ύφεσης σε σχέση με τα δύο προηγούμενα τρίμηνα του 2011, (-8,3 και -7,4% αντίστοιχα).

Για την παραγωγή του αποτελέσματος αυτού αξιοποιήθηκαν, όπως κάθε φορά, όλα τα διαθέσιμα στοιχεία. Μερικά από τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του τριμηνιαίου ΑΕΠ, και για τα οποία γίνεται αναφορά στο Δελτίο της ALPHA BANK, είναι: τα στοιχεία εξωτερικού εμπορίου της ΕΛΣΤΑΤ (εξαγωγές-εισαγωγές αγαθών), τα στοιχεία του Ισοζυγίου Πληρωμών της ΤτΕ (εξαγωγές-εισαγωγές υπηρεσιών), οι δείκτες όγκου λιανικών πωλήσεων και βιομηχανικής παραγωγής, κλπ. Επισημαίνεται ότι η εξέλιξη των στοιχείων – και των δεικτών αυτών επηρεάζει το τριμηνιαίο ΑΕΠ με βάση τη στάθμιση που έχει στους υπολογισμούς η συναλλαγή στην οποία εφαρμόζονται. Επίσης σημειώνεται ότι ο υπολογισμός του ΑΕΠ γίνεται αναλυτικά και ταυτόχρονα και από την πλευρά της παραγωγής και από την πλευρά της δαπάνης (σε ανάλυση 88 κλάδων της Nace αναθ. 2).

Αναφορικά με τα όσα περιέχονται στο Δελτίο της ALPHA BANK ενδεικτικά επισημαίνονται τα εξής:

• Γίνεται αναφορά ότι η σε τριμηνιαία βάση η μεταβολή στο 3^ο τρίμηνο του 2011 είναι -0,7. Το αποτέλεσμα αυτό δεν προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και είναι πιθανότατα προϊόν άλλων εκτιμήσεων.

• Η αναφορά στο γεγονός ότι στο 3^ο τρίμηνο του 2011 σημειώθηκε μία από τις μεγαλύτερες αυξήσεις στον εξωτερικό τουρισμό πού έχει σημειωθεί στη χώρα είναι πολύ γενική και δεν οδηγεί σε κάποιο συμπέρασμα για την εξέλιξη του κλάδου. Πράγματι με βάση τις διεθνείς αφίξεις στα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας στο 3^ο τρίμηνο του 2011 καταγράφεται μία αύξηση 10% σε ετήσια βάση. Όμως και κατά το 2^ο τρίμηνο του 2011 είχε σημειωθεί ανάλογη αύξηση (12%), αλλά ο δείκτης κύκλου εργασιών στον τουρισμό (ΕΛΣΤΑΤ) για το ίδιο διάστημα έδειξε μείωση στα έσοδα των επιχειρήσεων του κλάδου κατά 2,2% (πίνακας παρακάτω).

• Γίνεται επιλεκτική χρήση κάποιων στοιχείων, όπως για παράδειγμα η αναφορά στις εξαγωγές υπηρεσιών χωρίς ναυτιλία (χωρίς το σύνολο των μεταφορών στην ουσία) και τουρισμό (ΤτΕ), που παρουσιάζουν αύξηση το 3^ο τρίμηνο του 2011 σε ετήσια βάση 31%. Όμως η πραγματική αύξηση για το σύνολο των εξαγωγών υπηρεσιών είναι 3%.

• Τα στοιχεία των εισαγωγών – εξαγωγών αγαθών και οι αντίστοιχες μεταβολές, που χρησιμοποιήθηκαν με βάση την ακολουθούμενη μεθοδολογία για την εκτίμηση του ΑΕΠ του 3^ου

τριμήνου του 2011 και παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα, δεν είναι σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται στο Δελτίο της ALPHA BANK.

• Η αναφορά στη μείωση της πτώσης του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), -21% σε ετήσια βάση κατά το 3^ο τρίμηνο, έναντι -31,7% το 1^ο εξάμηνο του 2011, δεν αποτελεί ένδειξη της εξέλιξης των δημοσίων επενδύσεων. Τα στοιχεία αυτά είναι σε ταμειακή βάση (αφορούν εκταμιεύσεις – πληρωμές) και δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική εξέλιξη της κατασκευαστικής δραστηριότητας. Για τις τριμηνιαίες εκτιμήσεις των επενδύσεων και του ΑΕΠ χρησιμοποιείται η ετήσια μεταβολή του ΠΔΕ η οποία κατανέμεται στα τρίμηνα σε δεδουλευμένη βάση.

Ενόψει των ανωτέρω είναι φανερό ότι η ΕΛΣΤΑΤ παράγει τα στατιστικά στοιχεία εφαρμόζοντας τις βέλτιστες πρακτικές πάνω στη πρωτογενή πληροφορία που συλλέγει από τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά της Χώρας. Επίσης ανακοινώνει όχι μόνο τα στατιστικά στοιχεία που παράγει, αλλά και πάντοτε εξηγεί και την μεθοδολογία παραγωγής τους.

Συνεπώς κάθε επιμελής και καλής πίστεως χρήστης τους μπορεί να έχει πάντοτε πλήρη ενημέρωση για τις στατιστικές μεθόδους που χρησιμοποιεί. Αυτό το κάνει μέσα από τα δελτία τύπου, τα μεθοδολογικά σημειώματα και μεταδεδομένα που αναρτά στο διαδίκτυο, αλλά και τις άμεσες απαντήσεις του προσωπικού της στα τηλέφωνα και ηλεκτρονικά μηνύματα των χρηστών. Επίσης παρέχονται τα τηλέφωνα και τα e-mails του εκάστοτε αρμόδιου υπαλλήλου που απαντά στα ερωτήματα χρηστών.

Η ΕΛΣΤΑΤ θα συνεχίσει να παράγει στοιχεία με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και ποιότητα και με γνώμονα πάντοτε την αντικειμενικότητα και την αμεροληψία. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι οι προσπάθειες μας κατά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχουν συμβάλει, ώστε τα στατιστικά στοιχεία που παράγονται να επαναποκτήσουν την αξιοπιστία τους στη διεθνή κοινότητα και στις αγορές μετά από το τεράστιο έλλειμμα αξιοπιστίας πολλών ετών (βλέπε πχ. Αναφορά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Έλλειμμα και το Χρέος της Ελλάδος της 8/1/2010).

ΔΟΛ