Για την αντιστροφή του αρνητικού κλίματος η μοναδική διέξοδος βρίσκεται στις επενδύσεις
Φόρους ύψους 57 δισ. ευρώ και εισφορές στην εργασία που θα ανέλθουν στα 19 δισ. ευρώ θα αναζητήσει η κυβέρνηση το 2012 από τη χειμαζόμενη ελληνική οικονομία προκειμένου να καταβάλει μισθούς, συντάξεις, επιδόματα ανεργίας και να καλύψει τις λειτουργικές ανάγκες του δημόσιου τομέα που μέρα με τη μέρα συρρικνώνεται.
Η επίτευξη του στόχου αυτού που αποτυπώνεται στον προϋπολογισμό του 2012 μοιάζει με «θαύμα» καθώς εφέτος τα έσοδα του δημοσίου – παρά τις 28 επιβαρύνσεις (αυξήσεις άμεσων και έμμεσων φόρων, του ΦΠΑ, τεκμήρια, έκτακτη φορολογία στα εισοδήματα, τα ακίνητα και τα κέρδη) μόλις και μετά βίας θα φτάσουν τα 50 δισ. ευρώ. Στο δεκάμηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου ήταν μόλις 39 δισ. ευρώ(!).
Τους τόκους ύψους 17,9 δισ. ευρώ για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους που θα αυξηθεί τον επόμενο χρόνο στα 372 δισ. ευρώ θα καλύψουν οι δανειστές μας (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΚΤ και ΔΝΤ) στο βαθμό που θα εγκριθεί η νέα δανειακή σύμβαση και το νέο μνημόνιο που θα μας συνοδεύσει ως και το 2015. Προσδοκίες για την ελάφρυνση του τεράστιου αυτού βάρους δημιουργεί μόνο το «κούρεμα» του χρέους, διαδικασία που έχει δρομολογηθεί αλλά απαιτεί χρόνο προκειμένου να ολοκληρωθεί και να αποτυπωθούν τα αποτελέσματα της.
Αυτή είναι η αλήθεια των αριθμών όπως αποτυπώνεται στον προϋπολογισμό του 2012 που αναμένεται να καταθέσει το πρωί της Παρασκευής ο αντιπρόεδρος της νέας κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών κ. Ευ. Βενιζέλος προκειμένου ο πρωθυπουργός κ. Λ. Παπαδήμος να έχει, ταξιδεύοντας τη Δευτέρα προς τις Βρυξέλλες, στα χέρια του το βασικό πλαίσιο άσκησης οικονομικής πολιτικής στη χώρα μας που θα κληθούν να ψηφίσουν και τα τρία κόμματα που στηρίζουν την κυβέρνηση του.
Ο προϋπολογισμός και οι στόχοι του τελούν πάντα υπό την αβεβαιότητα της απόδοσης της κρατικής μηχανής (ειδικά ως προς το σκέλος των εσόδων και αντιμετώπισης της φοροδιαφυγής) αλλά κυρίως από το βάθος της ύφεσης που επηρεάζει όλα τα οικονομικά μεγέθη οδηγώντας πρωτίστως την ανεργία στα ύψη.
Η υπόθεση στην οποία στηρίχθηκε το υπουργείο Οικονομικών προκειμένου να συντάξει τον προϋπολογισμό είναι ότι το 2012 η οικονομία θα συρρικνωθεί σε ποσοστό μεγαλύτερο του 2,8% και η ανεργία θα υπερβεί το 18% (!).
Το γεγονός αυτό πολλαπλασιάζει τα προβλήματα και τις χρηματοδοτικές ανάγκες των ασφαλιστικών ταμείων (κυρίως του ΙΚΑ και του ΟΑΕΕ) και του ΟΑΕΔ. Σύμφωνα με τις προβλέψεις το 2012 τα ταμεία θα χρειασθούν επιχορηγήσεις ύψους 12,5 δισ. ευρώ προκειμένου να είναι σε θέση να καταβάλουν συντάξεις και να καλύπτουν ιατροφαρμακευτικά τις ανάγκες των ασφαλισμένων τους. Αν δεν κινηθούν εντός των στόχων τότε θα προχωρήσουν σε νέες περικοπές.
Κλειδί οι επενδύσεις
Για την αντιστροφή του αρνητικού κλίματος η μοναδική διέξοδος βρίσκεται στις επενδύσεις και ειδικότερα στην απορρόφηση των πόρων του ΕΣΠΑ που έχουν παγώσει. Προς αυτή την κατεύθυνση η αύξηση του ποσοστού χρηματοδότησης των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ από τα ευρωπαϊκά ταμεία στο 95% θα διευκολύνει την κυβέρνηση να ξεκινήσουν και πάλι κάποια από τα έργα που διακόπηκαν λόγω έλλειψης πόρων.
Παράλληλα η κυβέρνηση θα ζητήσει τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ώστε να ανοίξουν πιστωτικές γραμμές για την ενίσχυση της μικρομεσαίων επιχειρήσεων και να χρηματοδοτηθούν υποδομές όπως οι μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι που έχουν παγώσει λόγω έλλειψης ρευστότητας.
Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων έχει κατ΄ουσίαν παγώσει. Στο δεκάμηνο οι δαπάνες του ΠΔΕ ήταν μόλις 3,7 δισ. ευρώ και προφανώς δεν θα ανέλθουν σε 7,5 δισ. ευρώ (όπως προβλεπόταν) ως το τέλος του χρόνου γιατί αφ΄ ενός δεν υπάρχουν χρήματα και αφ΄ ετέρου σ΄αυτές τις περικοπές στηρίζεται η προσπάθεια για συγκράτηση του ελλείμματος στα επίπεδα του 9% του ΑΕΠ.
Πάνε καλά οι ΔΕΚΟ
Μέσα σ΄αυτό το κλίμα ανακούφιση για το οικονομικό επιτελείο και ανάσα στον προϋπολογισμό έδωσε η μεγάλη μείωση των ελλειμμάτων στις ΔΕΚΟ.
Οι παρεμβάσεις που έγιναν από τη γενική γραμματεία των ΔΕΚΟ και τον επικεφαλής του τομέα κ. Γ. Κυριακό οδήγησαν στη μείωση των ελλειμμάτων που θα έπρεπε να καλύψει ο προϋπολογισμός κατά 800 εκατ. ευρώ εφέτος ενώ αναμένεται περαιτέρω βελτίωση κατά 400 εκατ. ευρώ το 2012.
Οπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού η βελτίωση προήλθε από τη μεγάλη μείωση (21%) των δαπανών μισθοδοσίας και τη μέση μείωση των λειτουργικών εξόδων της τάξης του 8%, αλλά κυρίως τις αναδιαρθρώσεις καταργήσεις και συγχωνεύσεις φορέων του δημοσίου.
Τι έγινε το 2011
Περιορισμός δαπανών μισθοδοσίας κατά 406 εκατ. ευρώ
Στο τομέα του περιορισμού του μισθολογικού κόστους με το Ν. 3899/2010 από 1.1.2011
α) μειώθηκαν περαιτέρω κατά 10% οι πάσης φύσεως αποδοχές, εφόσον αυτές υπερβαίνουν το ποσό των 1.800 ευρώ το μήνα (εξαιρούνται της μείωσης επιδόματα συνδεόμενα με οικογενειακή κατάσταση και το ανθυγιεινό),
β) το ανώτατο όριο μηνιαίων αποδοχών αναπροσαρμόστηκε στο ποσό των 4.000 ευρώ (δεν ισχύει για Δ/ντες Συμβούλους και Προέδρους) και
γ) καθορίστηκε ότι οι πάσης φύσεως αμοιβές για υπερωρία, υπερεργασία, εκτός έδρας μετακίνηση, οδοιπορικά και εργασία τις Κυριακές και εξαιρέσιμες ημέρες απαγορεύεται να υπερβαίνουν σε επίπεδο φορέα το 10% του συνολικού κόστους μισθοδοσίας.
Παράλληλα με το Ν. 3986/2011, καθορίστηκε για το 2011 πολιτική προσλήψεων με όριο μία πρόσληψη για κάθε δέκα αποχωρήσεις, περιορίζοντας έτσι τον αριθμό του απασχολούμενου προσωπικού.
Περιορισμός λοιπών εξόδων κατά 405,2 εκατ. ευρώ (18%)
Οι διοικήσεις των φορέων κατόπιν οδηγιών του Υπουργείου Οικονομικών κλήθηκαν να εντατικοποιήσουν την προσπάθειά τους για μείωση των λοιπών λειτουργικών τους δαπανών (εκτός μισθοδοσίας) προτείνοντας τους ένα πλαίσιο συγκεκριμένων μέτρων. Επιπρόσθετα με το Ν. 4002/2011, η μισθωτική αξία των ακινήτων που έχουν μισθωθεί από το Ελληνικό Δημόσιο και τους φορείς του δημόσιου τομέα τεκμαίρεται ότι κατά το έτος 2010 έχει μειωθεί κατά 20% και συνεπώς από τον Αύγουστο του 2011 θα πρέπει να αναπροσαρμοστούν όλες οι σχετικές μισθώσεις.
Αναδιοργανώσεις, Συγχωνεύσεις, Καταργήσεις Φορέων
·Αναδιοργάνωση Συγκοινωνιακών Φορέων
Η υλοποίηση των σχεδίων αναδιάρθρωσης των συγκοινωνιακών φορέων σε συνεργασία των Υπουργείων Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων και Οικονομικών, οδήγησε σε σημαντική βελτίωση των οικονομικών μεγεθών των εταιρειών (ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, ΓΑΙΟΣΕ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ΟΣΥ, ΣΤΑΣΥ, ΟΑΣΑ) και ειδικότερα σε:
-Αύξηση των εσόδων του 2011 βάσει της πιθανής εκτέλεσης κατά 9%, τα οποία εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 1.194,9 εκατ. ευρώ έναντι 1.094,1 εκατ. ευρώ το 2010
-Μείωση των εξόδων του 2011 βάσει της πιθανής εκτέλεσης κατά 17%, τα οποία εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 2.153,3 εκατ. ευρώ έναντι 2.598,8 εκατ. ευρώ το 2010
-Περιορισμός των ζημιών χρήσεως κατά 36% οι οποίες εκτιμάται ότι θα ανέλθουν το 2011 σε 958,3 εκατ. ευρώ έναντι 1.504,7 εκατ. ευρώ το 2010.
·Αναδιοργανώσεις-Συγχώνευσεις λοιπών εταιρειών και ΝΠΙΔ.
Στο πλαίσιο της γενικότερης κυβερνητικής πολιτικής για επαναξιολόγηση όλων των φορέων του δημοσίου τομέα και βάσει του Ν. 4002/2011, προβλέπονται μεταξύ άλλων:
– η αναδιοργάνωση της ΕΡΤ,
– η συγχώνευση ή κατάργηση ή μετασχηματισμός των εταιρειών και φορέων ΚΕΔ, ΟΔΔΥ, ΕΤΑ, ΟΣΚ, ΔΕΠΑΝΟΜ, ΘΕΜΙΣ, ΕΟΜΜΕΧ, ΙΓΜΕ, ΕΙΝ
– η συγχώνευση του ΕΘΙΑΓΕ, ΟΓΕΕΚΑ-ΔΗΜΗΤΡΑ, ΟΠΕΓΕΠ και ΕΛΟΓΑΚ σε νέο φορέα με επωνυμία ΔΗΜΗΤΡΑ,
– η συγχώνευση των εταιρειών ΕΚΕΠΥ, ΕΤΑΚΕΙ με την ΕΒΕΤΑΜ,
– η συγχώνευση των εταιρειών ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ και ΗΔΙΚΑ με την Κοινωνία της Πληροφορίας,
– η εκκαθάριση της ΕΤΑΤ
Βασικά οικονομικά μεγέθη 2012
Σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού του 2012 σε σχέση με το 2011 παρατηρούνται τα εξής:
·βελτίωση του οικονομικού αποτελέσματος (μείωση των ζημιών προ επιχορηγήσεων αποσβέσεων και προβλέψεων) το 2012 κατά 43,5% ή 470 εκατ. ευρώ, το οποίο εκτιμάται σε 611,5 εκατ. ευρώ το 2012 έναντι 1.081 εκατ. ευρώ το 2011. Αν συμπεριληφθούν και οι επενδύσεις η συνολική βελτίωση εκτιμάται σε 42,8% ή 752 εκατ. ευρώ (1.005,2 εκατ. ευρώ το 2012 έναντι 1.758 εκατ. ευρώ το 2011).
·βελτίωση του οικονομικού αποτελέσματος χρήσης κατά 62% ή 901 εκατ. ευρώ το 2012. Το οικονομικό αποτέλεσμα (ζημία) χρήσης των ΔΕΚΟ και ΝΠΙΔ που υπέβαλλαν στοιχεία για το έτος 2012 προβλέπεται σε 552 εκατ. ευρώ έναντι 1.454 εκατ. ευρώ το 2011
·μείωση των συνολικών εξόδων κατά 13,9% ή 616 εκατ. ευρώ και αύξηση των συνολικών εσόδων κατά 9,6% ή 285 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι η μικρή αύξηση των λοιπών εξόδων επηρεάζεται και από την αύξηση στο κόστος ανάλωσης αποθεμάτων (ως αποτέλεσμα του στόχου αύξησης των πωλήσεων).
·μείωση των επιχορηγήσεων του τακτικού προϋπολογισμού κατά 10,6% ή 56 εκατ. ευρώ το 2012, οι οποίες εκτιμώνται σε 471,8 εκατ. ευρώ έναντι 527,5 εκατ. ευρώ το 2011. Οι συνολικές επιχορηγήσεις (Τακτικού Προϋπολογισμού, Ε.Ε. και λοιπές) εκτιμώνται σε 758 εκατ. ευρώ το 2012 έναντι 640 εκατ. ευρώ το 2011.
·περιορισμός της μισθολογικής δαπάνης κατά 21% ή 256 εκατ. ευρώ η οποία προβλέπεται το 2012 σε 924 εκατ. ευρώ έναντι 1.181 εκατ. ευρώ το 2011
·οι επενδύσεις για το έτος 2012 εκτιμώνται σε ευρώ 394 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβάνοντας τη μείωση των παγίων του ΟΣΕ) παρουσιάζοντας μείωση της τάξεως του 41,7% περίπου σε σχέση με το 2011.
