Δραματικές διαστάσεις λαμβάνουν πλέον οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην ψυχολογία του ελληνικού πληθυσμού
Η έκρηξη των αυτοκτονιών που καταγράφεται τους τελευταίους μήνες έρχεται να επιβεβαιωθεί ως προς τα αίτιά της από την αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που καταφεύγουν για βοήθεια στα εξωτερικά ιατρεία των δημόσιων ψυχιατρικών κλινικών, αλλά και στα ιδιωτικά κέντρα ψυχικής στήριξης. Τις οδυνηρές συνέπειες της παρατεταμένης κρίσης περιγράφουν στη «δημοκρατία» ειδικοί της ψυχικής υγείας, που βλέπουν τους επισκέπτες στα ιατρεία τους να πολλαπλασιάζονται και τη δυσθυμία να κλιμακώνεται επικίνδυνα. Τα πρώτα στοιχεία από την επίσημη καταγραφή που διεξάγει η Ψυχιατρική Κλινική του Νοσοκομείου Ευαγγελισμός δείχνουν διπλασιασμό των περιστατικών που καταφθάνουν ζητώντας άμεση παρέμβαση των ιατρών.
Αν και η καταγραφή αναμένεται να ολοκληρωθεί σε λίγες ημέρες, τα στοιχεία είναι ενδεικτικά: Το πρώτο εξάμηνο του 2011 περιστατικά που καταφθάνουν στην ψυχιατρική κλινική του νοσοκομείου παρουσιάζουν αύξηση σε ποσοστό 52% συγκριτικά με το πρώτο εξάμηνο του 2009, όπως σημειώνει ο διευθυντής της Ψυχιατρικής Κλινικής Κωνσταντίνος Αλεξανδρόπουλος. «Μέσα στα τελευταία δύο χρόνια, ο αριθμός των ασθενών που δεχόμαστε έχει διπλασιαστεί. Πρόκειται κυρίως για ανθρώπους που ζητούν ανακούφιση από τα συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης» παραδέχεται ο κ. Αλεξανδρόπουλος και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου μιλώντας για εκρηκτική κατάσταση.
«Οπως αποδεικνύουν τα στοιχεία που επεξεργαζόμαστε, η αυξητική τάση ολοένα και κλιμακώνεται. Ολοι έχουν επηρεαστεί από την οικονομική κρίση, αλλά οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν αδιέξοδο έχουν διπλασιαστεί. Πρόκειται για άτομα που εμφανίζουν δυσθυμία, αγχώδεις καταθλίψεις, αίσθηση γενικής σωματικής καταβολής, αδυναμία να αντιμετωπίσουν τη ζωή και φυσικά διαταραχές ύπνου» εξηγεί ο κ. Αλεξανδρόπουλος και διευκρινίζει ότι όσοι φτάσουν στο σημείο να ζητήσουν βοήθεια από το νοσοκομείο βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο συναισθηματικής διαταραχής. «Δυστυχώς, δεν έρχεται κανείς εδώ για πρόληψη. Ο κόσμος έρχεται όταν ήδη υποφέρει. Η κατάθλιψη όμως είναι ένα ύπουλο χτύπημα. Το αντιλαμβάνεται κανείς όταν έχει ήδη προχωρήσει».
Την επιδείνωση της ψυχικής υγείας των Ελλήνων επιβεβαιώνει και ο ψυχίατρος στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής (Δαφνί) Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου. «Τον τελευταίο έναν χρόνο καταγράφεται έντονα αυξημένη επισκεψιμότητα στα ιατρεία μας. Ως επί το πλείστον πρόκειται για ανθρώπους χαμηλών οικονομικών στρωμάτων, που έχουν πληγεί άμεσα από την οικονομική κρίση και οι οποίοι επισκέπτονται ψυχίατρο για πρώτη φορά, με συμπτώματα άγχους και συναισθηματικής διαταραχής» αναφέρει και εξηγεί ότι αρκετοί από εκείνους που φτάνουν να ζητήσουν βοήθεια σκέφτονται ήδη την αυτοκτονία, τη συζητούν, ενώ άλλοι έχουν ήδη αποπειραθεί να δώσουν τέλος στη ζωή τους. «Είναι άντρες και γυναίκες σε παραγωγικές ηλικίες, που έχουν βρεθεί ξαφνικά άνεργοι ή που έβαλαν λουκέτο στην επιχείρησή τους και αδυνατούν πλέον να φέρουν εις πέρας τις υποχρεώσεις τους, ακόμα και να επιβιώσουν οι ίδιοι και η οικογένειά τους» υποστηρίζει ο ψυχίατρος.
«Βρισκόμαστε στο μάτι του κυκλώνα αυτή τη στιγμή και είναι αδύνατο να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα για τα σημάδια αυτής της κρίσης στην ψυχολογία του πληθυσμού» σχολιάζει ο ανθρωπολόγος και επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Συμβουλευτικής και Αποκατάστασης «Στήριξη» Χαράλαμπος Πετράς.
Οι έντονα στρεσογόνοι και αρνητικοί παράγοντες που ισχύουν σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης, όπως αυτή που βιώνουμε, συνεισφέρουν ισχυρά στην εμφάνιση ενός προβλήματος ψυχικής υγείας, στον βαθμό που μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα στο συναίσθημα ενός ανθρώπου, όπως εξηγεί ο κ. Πετράς. «Το θέμα είναι ότι φτάνει κανείς να ζητήσει βοήθεια όταν πια νιώθει ότι δεν είναι λειτουργικός στην καθημερινότητά του.
Οταν αδυνατεί να χειριστεί τη ζωή του, δεν μπορεί να νιώσει απόλαυση για τίποτα και το αίσθημα της θλίψης παραμένει για εβδομάδες» λέει και σημειώνει το αποτύπωμα της ανεργίας στην αυτοκτονικότητα, όπως έχει αναδειχτεί μέσα από διεθνείς έρευνες: «Στο 21ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατρικής, που είχε θέμα την οικονομική κρίση, παρουσιάστηκαν ορισμένα στατιστικά ευρήματα διαπολιτισμικής έρευνας που είχε διεξαχθεί σε πολλές χώρες της Ασίας αλλά και της βορειοανατολικής Ευρώπης, χώρες που είχαν αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα στην οικονομία τους, η οποία ανέδειξε ότι για κάθε μονάδα ποσοστιαίας αύξησης της ανεργίας, καταγράφεται αντίστοιχη αύξηση στο ποσοστό της αυτοκτονικότητας. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, πόσο τραγική μπορεί να αποβεί η αύξηση της ανεργίας έστω και κατά 1%».
Οι κρίσεις άγχους, πάντως, μπορούν να εμφανιστούν και σε μέλη της οικογένειας του άμεσα πληγέντος, εφόσον η αλλαγή δεδομένων προσβάλλει την ομαλή λειτουργία της οικογενειακής ζωής. «Στο δικό μας κέντρο οι πιο συνήθεις περιπτώσεις που καλούμαστε να χειριστούμε αφορούν οικογενειακές κρίσεις που πυροδοτήθηκαν έπειτα από δραστική περικοπή εισοδήματος ή απόλυση. Κάτι τέτοιο διαταράσσει την ισορροπία της οικογένειας και τελικά δημιουργεί προβλήματα στην ποιότητα του οικογενειακού ιστού» καταλήγει ο κ. Πετράς.
Κωνσταντίνος Αλεξανδρόπουλος
Διευθυντής της Ψυχιατρικής Κλινικής του Ευαγγελισμού
«Η πρώτη επίσημη καταγραφή μετά Μνημονίου δείχνει πάνω από 50% αύξηση σε ανθρώπους που απευθύνονται στις ψυχιατρικές κλινικές των δημόσιων νοσοκομείων και ζητούν άμεσα στήριξη. Πρόκειται για άτομα που βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο συναισθηματικής διαταραχής».
Θεόδωρος Μεγαλοοικονόμου
Ψυχίατρος στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής (Δαφνί)
«Ιδιαίτερα αυξημένη είναι η επισκεψιμότητα στο Δαφνί, κυρίως από ανθρώπους χαμηλών οικονομικών στρωμάτων που έχουν πληγεί άμεσα από την οικονομική κρίση και οι οποίοι επισκέπτονται ψυχίατρο για πρώτη φορά».
Χαράλαμπος Πετράς
Επιστημονικός υπεύθυνος Κέντρου Συμβουλευτικής και Αποκατάστασης «Στήριξη»
«Οι διεθνείς έρευνες σε χώρες που αντιμετώπισαν οικονομικές κρίσεις λένε ότι για κάθε μονάδα ποσοστιαίας αύξησης της ανεργίας καταγράφεται αντίστοιχη αύξηση στο ποσοστό της αυτοκτονικότητας. Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, πόσο τραγική μπορεί να αποβεί η αύξηση της ανεργίας έστω και κατά 1%».
