Τα περισσότερα κυβερνητικά στελέχη κρύβονται, ενώ ελάχιστα υποστηρίζουν δηµοσίως τη συνολική προσπάθεια
Η επίσκεψη της γερµανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ την Τετάρτη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνοδεύτηκε από γεύµα εργασίας µε το Κολέγιο των Επιτρόπων σε µια ατµόσφαιρα που δεν διευκόλυνε την πέψη. Οι περισσότεροι συνδαιτυµόνες αγωνιούσαν για τη θωράκιση των τραπεζών τους απέναντι σε πιθανή µόλυνση. «Η υπόθεση της Ελλάδας δεν πάει καλά, δεν έχει τα αναµενόµενα αποτελέσµατα. Η Γερµανία θέλει να κρατήσει την Ελλάδα στο ευρώ αλλά αυτό είναι κυρίως θέµα των ίδιων των Ελλήνων» υπογράµµισε η κυρία Μέρκελ. Επιπλέον αποκάλυψε ότι το χρέος της χώρας µας δεν µπορεί να καταστεί βιώσιµο, παρά ταµέτρα που λαµβάνονται, και ότι δέχεται εισηγήσεις για µεγαλύτερη αναδιάρθρωση. Αυτό όµως που προκάλεσε ρίγη πανικού στην κυβέρνηση δεν ήταν οι θέσεις της καγκελαρίου για το «κούρεµα» αλλά οι νύξεις της στη συνέντευξη Τύπου µε τον κ. Ζοζέ-Μανουέλ Μπαρόζο ότι δεν είναι κατανοητό γιατί να µην αλλάξουν οι συνθήκες που διέπουν τις αρχές της ΕΕ αν κάποια χώρα δεν µπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της ευρωζώνης. Παρ’ ότι η χώρα µας δεν κατονοµάστηκε, είναι η πρώτη φορά που τίθεται δηµοσίως θέµα αναθεώρησης των ευρωπαϊκών συνθηκών.
Για µια τέτοια εξέλιξη θεσµικά απαιτούνται περίπου δύο χρόνια, ωστόσο οι γνωρίζοντες επισηµαίνουν ότι η πίεση των αγορών θα µπορούσε να προκαλέσει συντοµότερα εξελίξεις για ένα κράτος-µέλος. Στην περίπτωση της Ελλάδαςεκτιµάται ότι ένα µεγάλο «κούρεµα» του χρέους θα µπορούσε να πυροδοτήσει αρνητικές εξελίξεις και να βάλει τη χώρα µας στον προθάλαµο της εξόδου από το ευρώ.
Σε αβεβαιότητα βρίσκεται ολόκληρη η ευρωζώνη, αλλά το πρόβληµα µε την κυβέρνηση είναι ότι δεν δίνει την εντύπωση πως διαθέτει πυξίδα και συγκεκριµένο προορισµό. Ακόµη και κορυφαίοι υπουργοί αγνοούν αν υπάρχει κάποιος σχεδιασµός για την περίπτωση που τα πράγµατα δεν εξελιχθούν καλά για τη χώρα µας. Με το αρνητικό κλίµα που υπάρχει στην Ευρώπη για την Ελλάδα και µε την αξιοπιστία της κυβέρνησης στα τάρταρα – για το θέµα της κατάργησης του κατώτατου µισθού που έθεσε η τρόικα χρειάστηκε παρέµβαση ακόµη και από την κυρία Μαρία Δαµανάκη στο Κολέγιο των Επιτρόπων για να υπάρξει τελικώς αναδίπλωση –, πολλοί υπουργοί έχουν την αίσθηση ότι απλώς αναµένουν να τους ανακοινωθούν αποφάσεις που θα ληφθούν ερήµην τους.
Την Πέµπτη συνεδρίασε η Κυβερνητική Επιτροπή µόνο και µόνο για να διαπιστώσει ότι δεν µπορεί να λάβει καµία απόφαση εν αναµονή της συνάντησης της κυρίας Μέρκελ µε τον γάλλο πρόεδρο κ. Νικολά Σαρκοζί. Αλλωστε ο Πρωθυπουργός έθεσε τέλος στη σχετική συζήτηση προτού καν ξεκινήσει λέγοντας ότι δεν θεωρεί σκόπιµο να γίνει συζήτηση επί σεναρίων. «Δεν κατάλαβα γιατί έγινε αυτή η συνεδρίαση αφού από ό,τι φαίνεται δεν έχουµε κανέναν έλεγχο στις εξελίξεις» σχολίαζε αργότερα κορυφαίος υπουργός. Πάντως τις προηγούµενες ηµέρες ο Πρωθυπουργός βρισκόταν σε ανοιχτή γραµµή µε τους δύο ισχυρούς ηγέτες της ΕΕ επιχειρώντας να κάνει σαφείς τις ελληνικές θέσεις και να παρέµβει όσο ήταν δυνατόν στις εξελίξεις.
Ο αντιπρόεδρος και υπουργός Οικονοµικών κ. Ευ. Βενιζέλος ενηµέρωσε τους υπουργούς και τους βουλευτές ότι είναι ορατό το ενδεχόµενο αλλαγής της 21ης Ιουλίου, χωρίς επιπλέον λεπτοµέρειες. Ο κ. Παπανδρέου δεν ανοίγει τα χαρτιά του ούτε στην Κυβερνητική Επιτροπή καθώς φοβάται τις διαρροές και τις διαστρεβλώσεις όσων ειπωθούν . Ηταν νωπό ακόµη το δηµοσίευµα των «Financial Times» της Γερµανίας που έφερε τον έλληνα πρωθυπουργό να σκέφτεται την πιθανότητα παραίτησης και το οποίο αντιµετωπίστηκε µε οργή από το Μέγαρο Μαξίµου. Σε δύο διαδοχικές συνεδριάσεις οι κκ.Κ. Σκανδαλίδης και Α. Λοβέρδος ζήτησαν από τον Πρωθυπουργό να πραγµατοποιήσει κατ’ ιδίαν συναντήσεις µε τους υπουργούς, αλλά εκείνος απέφυγε να αποδεχθεί την πρόταση λέγοντας «θα το δω». Σύµφωνα µε πληροφορίες, ο κ. Παπανδρέου επεξεργάζεται ήδη κάποια σενάρια µε έναν πολύ κλειστό και έµπιστο κύκλο προσώπων, µεταξύ των οποίων ο κ. Βενιζέλος και τρεις-τέσσερις κορυφαίοι υπουργοί.
Το ερώτηµα που απασχολεί όλα τα µέλη της κυβέρνησης είναι ένα: «Αν τελικώς γίνει µεγάλο “κούρεµα” στο χρέος, ποιος θα διαχειριστεί τις συνέπειες;». Ο κ. Βενιζέλος βεβαίως µιλάει για µια λύση «θεσµικά και νοµικά ασφαλή», αλλά όλοι γνωρίζουν ότι άλλοι θα αποφασίσουν για εµάς. Μια σηµαντική περικοπή του χρέους συνεπάγεται και σηµαντικές επιπτώσεις στα ασφαλιστικά ταµεία και στο τραπεζικό σύστηµα. «Θα αντιµετωπίσουµε µόνοι µας τη µεγάλη φτώχεια και τη µεγάλη οργή;» ρωτούν κυβερνητικοί παράγοντες. «Ο Παπανδρέου», σύµφωνα µε τακτικούς συνοµιλητές του, «δεν θα κάνει ό,τι έκανε ο Καραµανλής, να εγκαταλείψει στη µέση µια προσπάθεια αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στη χώρα. Αν πέσει, θα πέσει µαχόµενος». Αν όµως αλλάξουν οι συνθήκες και προκύψει µια συµφωνία ευνοϊκή για την Ελλάδα, τότε όλα τα ενδεχόµενα θεωρούνται ανοιχτά.
Η κυβερνητική καθηµερινότητα δεν µοιάζει µε ηρωική µάχη. «Λίγοι είµαστε αυτοί που προσπαθούµε να βγάλουµε το κάρο από τη λάσπη» οµολογεί ανώτατη κυβερνητική πηγή. Οι περισσότεροι υπουργοί έχουν κλειστεί στα γραφεία τους, ελάχιστοι υποστηρίζουν δηµοσίως τη συνολική προσπάθεια. Οσο δεν γίνεται µια συγκροτηµένη συζήτηση για την πολιτική διαχείριση της κατάστασης τόσο επανέρχονται προτάσεις για συνεννόηση µε τη Ν∆, για πρόσκληση σε προσωπικότητες, πρόταση που παραπέµπει σε κυβέρνηση εθνικής ενότητας, κτλ. Είναι ενδεικτική η πρόταση της κυρίας Βάσως Παπανδρέου στον ΚΤΕ Οικονοµικών «να πάρουµε τους καλύτερους για να αντιµετωπίσουµε την κατάσταση» αλλά και της κυρίας Αννας Διαµαντοπούλου στην Κυβερνητική Επιτροπή, η οποία είπε «να καλέσουµε τους πρώην που ξέρουν τι πρέπει να γίνει», εννοώντας προφανώς τον κ.Σηµίτη. Το άρθρο του πρώην πρωθυπουργού έχει προκαλέσει µεγάλη συζήτηση στο εσωτερικό της κυβερνητικής παράταξης, όπως και η τοποθέτηση του κ. Λ. Παπαδήµουότι η Ελλάδα θα πρέπει να αντιτεθεί σε «κούρεµα» του χρέους µεγαλύτερο του 21%. Επιπλέον ο κ. Μιλτ. Παπαϊωάννου έχει προτείνει να ανοίξει άµεσα η κυβέρνηση τη συζήτηση για τον νέο εκλογικό νόµο επιζητώντας τη συνεννόηση µε τη Ν∆ ώστε να εφαρµοστεί στην επόµενη αναµέτρηση. Ο κ. Χ. Καστανίδης προανήγγειλε δηµοψήφισµα ως το τέλος του έτους, το οποίο όµως δεν γίνεται αποδεκτό από πολλούς βουλευτές ( Κ. Γείτονας, Οδ. Κωνσταντινόπουλος, Βάσω Παπανδρέου, Μιλένα Αποστολάκη , Αθ. Μερεντίτη, Τόνια Αντωνίου κ.ά.) αλλά και από υπουργούς, ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Ηλ. Μόσιαλος αρνήθηκε ότι υπάρχει απόφαση για τη διενέργεια δηµοψηφίσµατος.
Το ενδεχόµενο πρόωρων εκλογών διχάζει την κυβέρνηση: ο κ. Μιχ. Χρυσοχοΐδης τις θεωρεί καταστροφικές, ο κ. Α. Λοβέρδος εκτιµά ότι η κρίση θα οδηγήσει τις εξελίξεις, ενώ ο κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος διατηρεί ανέπαφους τους διαύλους επικοινωνίας µε τον Πρωθυπουργό, δεν πιστεύει ότι θα υπάρξουν απαραιτήτως πολιτικές εξελίξεις.
Αίσθηση προκάλεσε η απάντηση του κ. Βενιζέλου στον κ. Δ. Κουσελά, ότι δεν επιθυµεί να ασχοληθεί µε ό,τι συνέβη προτού αναλάβει ο ίδιος το υπουργείο Οικονοµικών, η οποία ερµηνεύτηκε ως προειδοποιητική βολή για την προηγούµενη ηγεσία του υπουργείου. Ο αντιπρόεδρος δεν κρύβει ότι κατά την άποψή του το µνηµόνιο και το Μεσοπρόθεσµο Πρόγραµµα, στη διαπραγµάτευση των οποίων δεν συµµετείχε, έχουν προβλήµατα στο DNA τους και δεν είναι βέβαιον ότι ο ίδιος θα τα καλύψει µέχρι τέλους. Παρά τις συζητήσεις αυτές, αλλά και τον προβληµατισµό που έχει αρχίσει να διαχέεται από την Προεδρία της ∆ηµοκρατίας, οι συνεργάτες του Πρωθυπουργού επιµένουν ότι δεν πρόκειται να αναληφθεί άµεσα καµία πρωτοβουλία προς τους πολιτικούς αρχηγούς από τον κ. Παπανδρέου. Το κλίµα όµως βαραίνει πολύ για την κυβέρνηση απειλώντας τη συνοχή της. «Εχουµε πάψει να πηγαίνουµε κάθε Σαββατοκύριακο στις εκλογικές µας περιφέρειες γιατί δεν ξέρουµε τι να πούµε στον κόσµο» οµολογούν οι βουλευτές που δεν αντέχουν άλλο να ψηφίζουν νέα µέτρα «εξαιτίας της ανικανότητας των υπουργών να εφαρµόσουν τα προηγούµενα». Τη σκέψη πολλών τόλµησε να εκφράσει ο βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης κ. Β. Γερανίδης στη συνάντηση µε τον Πρωθυπουργό. «Διάβασα το άρθρο του Σαµαρά µε τις προτάσεις του για την έξοδο από την κρίση και τον θεωρώ επικίνδυνο αλλά αυτός θα µας διαδεχθεί. Μην καταλήξουµε µετά από δύο χρόνια θητείας να παραδώσουµε την εξουσία στη ΝΔ!» παρατήρησε.
