Μία σπάνια «βουτιά» στην ιστορία της ΔΕΘ μέσα από το βιβλίο «75 χρόνια επί 15 ημέρες» του γενικού διευθυντή της ΔΕΘ ΑΕ

Μία σπάνια «βουτιά» στην ιστορία της ΔΕΘ και ένα ταξίδι μέσα στο χρόνο, που αποκωδικοποιεί την πορεία της ελληνικής οικονομίας και της πολιτικής προσφέρει στον αναγνώστη το βιβλίο «75 χρόνια επί 15 ημέρες» του γενικού διευθυντή της ΔΕΘ ΑΕ, κ. Κυρ. Ποζρικίδη.

Ο κ. Ποζρικίδης πραγματοποίησε ενδελεχή έρευνα μέσα στα αρχεία της δημόσιας επιχείρησης, αλλά και σε άλλες πηγές, ταξινομώντας και παρουσιάζοντας τις σπουδαιότερες στιγμές, αλλά και άγνωστα γεγονότα κάθε Γενικής Έκθεσης από το 1926, όταν και διοργανώθηκε η 1η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης έως την 75η ΔΕΘ του 2010.

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, που εκδίδεται από την ΔΕΘ ΑΕ, ο συγγραφέας ανοίγει το ιστορικό χρονοντούλαπο, οδηγώντας τον αμύητο αναγνώστη μέσα στην καρδιά και τον σκληρό πυρήνα της Διεθνούς Εκθέσεως, που δεν είναι άλλος από την βιομηχανία, τη μεταποίηση, το εμπόριο, την αγροτική οικονομία, τη διεθνή οικονομική συνεργασία των λαών και, φυσικά, τη Θεσσαλονίκη.

Μάλιστα, το ξεφύλλισμα του βιβλίου πιάνει το ιστορικό νήμα της ελληνικής επιχειρηματικότητας, μέσα από τα εκθεσιακά γεγονότα της ΔΕΘ, η οποία αποτέλεσε και το καλύτερο παράδειγμα Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικόυ Τομέα (ΣΔΙΤ) στην έως τότε ιστορία του Μεσοπολέμου.

«Στο περίπτερο του ΦΙΞ η μπίρα κόστιζε 1 δραχμή το ποτήρι» γράφει για την 1η ΔΕΘ του 1926, που διοργάνωσε με πείσμα ο αείμνηστος Νικόλαος Γερμανός, ενώ στη 2η ΔΕΘ της επόμενης χρονιάς, σημειώνει, κυριαρχεί το περίπτερο 12 όπου συμμετείχε η περίφημη επιπλοποιία «Δ. Αθηναίου & Θ. Βαράγκη».

Στην 3η ΔΕΘ ξεχωρίζουν τα περίπτερα της «ΑΒΕΖ» του «Ελευθερουδάκη» και της «Μίσκο», αλλά κυριαρχεί η πρώτη έλευση πρωθυπουργού στην έκθεση. «Ο Ελευθέριος Βενιζέλος διερχόμενος από τον σταθμό του τρένου έφθασε στο Πεδίον του Άρεως με αυτοκίνητο, ενώ σε όλη τη διαδρομή κόσμος με πολύ ενθουσιασμό τον επευφημούσε» σημειώνει ο συγγραφέας.

Στην 4η ΔΕΘ οι επιχειρηματικές πράξεις θα ξεπεράσουν τα 40 εκατ. δρχ. Την πρώτη διάκριση παίρνει ο «Λουμίδης», η συμμετοχή των Ελληνικών μπισκότων «Παπαδοπούλου» θεωρείται λίαν αξιέπιανη, ενώ τις εντυπώσεις κερδίζει η πρώτη έκθεση Ελληνικού Τύπου με εφημερίδες και περιοδικά που κυκλοφόρησαν μετά την επανάσταση του 1821! «Παρών» στην έκθεση δίνουν ο αρχηγός των «Λαϊκών» Π. Τσαλδάρης και ο αρμόδιος υπουργός Εθνικής Οικονομίας Π. Βουρλούμης, παππούς του πρώην διοικητή του ΟΤΕ!

Το 1930 οι εκθέτες φτάνουν σχεδόν τους 2.500 (!). Είχε προηγηθεί απόπειρα «τορπιλισμού» της ΔΕΘ από τους βιομηχάνους της Παλαιάς Ελλάδας, όταν ο πρόεδρος των Βιομηχάνων Αθηνών – Πειραιώς, Α. Χατζηκυριάκος εξέδωσε εμπιστευτική εγκύκλιο, προτρέποντας τα μέλη να απόσχουν από τη ΔΕΘ, λόγω ανάγκης «ανταγωνισμού δια παντός μέσου». Η ΔΕΘ ειδοποίησε τον Βουρλούμη, ο οποίος επενέβη, αποστέλλοντας προσωπικές επιστολές στους μεγαλύτερους επιχειρηματίες, θεωρώντας «την συμμετοχήν των Ελλήνων βιομηχάνων ως επιβεβλημένην εις την Έκθεσιν».

Το 1931, γράφει ο Ποζρικίδης, «η Ελληνική Εταιρία Εναερίων Συγκοινωνιών ΑΕ επ’ ευκαιρία της ΔΕΘ προγραμμάτισε αεροπορική σύνδεση δύο φορές την ημέρα από Αθήνα προς Θεσσαλονίκη», με το εισιτήριο της γραμμής να κοστίζει 667 δρχ και μετ’ επιστροφής 1.253. «Δύο διακοσμητές ήρθαν στα χέρι όταν ο ένας εξ αυτών ζήτησε από το αγροτικό περίπτερο εργασία και εξεδιώχθη από τον έτερο διακοσμητή που εργαζόταν στο περίπτερο» συνεχίζει. Μετά τον καβγά ο ένας κατέληξε στο δημοτικό νοσοκομείο και ο άλλος στο αστυνομικό τμήμα της έκθεσης!

Η ΔΕΘ δείχνει τα ρεφλέξ της το 1932, όταν η διεθνής κρίση θέριζε, θεσπίζοντας τη λαϊκή ημέρα με εισιτήριο 5 δρχ, ενώ «πατεντάρει» λαχείο στα πρότυπα του σημερινού ξυστού! Μεσούσης της έκθεσης ισχυροί σεισμοί προκαλούν τεράστιες ζημιές στη Χαλκιδική και μέρος των εσόδων διατίθενται υπέρ σεισμοπλήκτων.

Το 1933 η ΔΕΘ προβάλλει τον ελληνικό τουρισμό και το μακεδονικό βιβλίο, έρχονται ειδικές αμαξοστοιχίες με επισκέπτες από το Μοναστήρι, γεμίζουν τα περίπτερα με Βαλκάνιους επιχειρηματίες και η εταιρία υπολογίζει την κατά κεφαλήν δαπάνη του μέσου επισκέπτη της ΔΕΘ μεταξύ 150 και 200 δρχ.

Το 1934 η ΔΕΘ ξεκινά τα road shows για την προβολή της ελληνικής οικονομίας και σε συνεργασία με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Θεσσαλονίκης διοργανώνει μεταφερόμενη έκθεση στην Γιουγκοσλαβία. Στη ΔΕΘ συμμετέχουν μεταξύ άλλων η βιομηχανία «ΕΒΕΚ», η «Κολλινός» και η «ΑΒΕΖ», ενώ η εμπορική κίνηση στην πόλη ξεπερνά τα 200 εκατ. δρχ!

Η 10η ΔΕΘ του 1935 είναι η πρώτη που γίνεται χωρίς τον ιδρυτή της, καθώς ο Γερμανός είχε πεθάνει τον Ιανουάριο της ίδιας χρονιάς. Λίγες ώρες προτού «φύγει», είχε εξασφαλίσει από την κυβέρνηση νέους χώρους για την επέκταση της ΔΕΘ. Σε τηλεγράφημά του έγραφε «Ζήτημα ετελείωσε σήμερον. Αύριον παραλαμβάνω έγγραφα χείρας μου, αναχωρώ Κυριακήν. Γερμανός». Η 10η ΔΕθ θα μετρούσε περισσότερους από 300.000 επισκέπτες.

Αχιλλέας Χεκίμογλου