Θεαματικά αυξάνεται η εμφάνιση καρκίνου του προστάτη μεταξύ των ανδρών του δυτικού κόσμου κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια, γεγονός που αποδίδεται στο μεγαλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης, στον σύγχρονο τρόπο διατροφής (με πολλά λίπη και κρέας), στην «έκρηξη» της παχυσαρκίας, αλλά και στην… καλύτερη διάγνωση. Γι’ αυτό, οι ανεπτυγμένες χώρες έχουν σχεδόν 10 φορές μεγαλύτερη συχνότητα αυτού του καρκίνου σε σχέση με τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Παρά τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των ανδρών για τον καρκίνο αυτό σήμερα, πολλοί μύθοι εξακολουθούν να επικρατούν, εμποδίζοντας την έγκαιρη διάγνωση και τη σωτήρια θεραπεία. Οπως μας ενημερώνουν οι επιστήμονες της Αμερικανικής και της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, οι μύθοι αυτοί είναι οι εξής:

ΜΥΘΟΣ. Ο καρκίνος προστάτη προσβάλλει μόνο ηλικιωμένους άνδρες.

ΑΛΗΘΕΙΑ. Αν και είναι αλήθεια ότι ο καρκίνος αυτός είναι πιο συχνός στις μεγάλες ηλικίες, οι άνδρες σχεδόν όλων των ηλικιών πρέπει να επαγρυπνούν για τους προσωπικούς τους παράγοντες κινδύνου και να συζητούν με τους γιατρούς τους για την ανάγκη εξέτασης για τη νόσο. Πρόκειται για έναν καρκίνο με μεγάλη χρονικά φυσική εξέλιξη και μακρά προκαρκινική περίοδο. Γι’ αυτό, η Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία (AUA) συνιστά οι άνδρες από την ηλικία των 40 ετών να συζητούν με τον γιατρό τους για έναν έλεγχο του ειδικού προστατικού αντιγόνου (PSA) και μια απλή κλινική εξέταση. «Είναι εγκληματικό να υπάρχει άνδρας πάνω από τα 50 που να μην έχει κάνει μία φορά εξέταση PSA», τονίζει ο πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, διευθυντής του Ουρολογικού Τμήματος στο Νοσοκομείο «Αμαλία Φλέμινγκ», Νίκος Αντωνίου.

ΜΥΘΟΣ. Εάν έχετε υψηλή τιμή του PSA, έχετε καρκίνο προστάτη.

ΑΛΗΘΕΙΑ. Το ειδικό προστατικό αντιγόνο είναι μια ουσία που παράγεται από τον προστατικό αδένα. Με μια φλεγμονή ή ένα τραύμα στον προστάτη, μεγαλύτερες ποσότητες PSA εισάγονται στην κυκλοφορία του αίματος. Το αυξημένο PSA έχει γίνει ένας σημαντικός δείκτης για πολλές ασθένειες του προστάτη, μεταξύ των οποίων της αρχόμενης καλοήθους υπερτροφίας, της προστατίτιδας (μιας μόλυνσης του προστάτη) και του καρκίνου του προστάτη. Ενα αυξημένο PSA δεν σημαίνει πάντα καρκίνο.

ΜΥΘΟΣ. Είμαι πάνω από τα 70, άρα δεν χρειάζεται να εξετάζομαι για καρκίνο προστάτη.

ΑΛΗΘΕΙΑ. Η απόφαση για εξέταση για καρκίνο προστάτη βασίζεται σήμερα στο προσδόκιμο ζωής και όχι στην ηλικία. Κάθε άνδρας που έχει προσδόκιμο επιβίωσης τουλάχιστον 10 χρόνια, θα πρέπει να εξετάζεται τακτικά για καρκίνο προστάτη.

ΜΥΘΟΣ. Δεν έχω συμπτώματα, άρα δεν χρειάζεται να εξεταστώ για καρκίνο προστάτη.

ΑΛΗΘΕΙΑ. Η συμπτωματολογία δεν καθορίζει την ύπαρξη καρκίνου του προστάτη. Αρκετές φορές, το πρώτο σύμπτωμα είναι ο πόνος στα οστά, ένδειξη ήδη μεταστάσεως.

ΜΥΘΟΣ. Ο καρκίνος προστάτη είναι συχνός, αλλά λίγοι άνδρες πεθαίνουν τελικά από αυτόν.

ΑΛΗΘΕΙΑ. Σύμφωνα με αμερικανικά στοιχεία (γιατί δεν υπάρχουν ελληνικά αξιόπιστα), ο καρκίνος προστάτη είναι ο πιο συχνός καρκίνος (εκτός του καρκίνου του δέρματος) στους άνδρες και είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο στους άνδρες. Διακόσιες χιλιάδες περίπου άνδρες τον χρόνο στις ΗΠΑ εμφανίζουν καρκίνο προστάτη και περίπου 30.000 πεθαίνουν από αυτόν. Γενικά, ένας περίπου στους 35 άνδρες θα πεθάνει από καρκίνο προστάτη. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, φαίνεται ότι ο καρκίνος του προστάτη είναι δεύτερος σε συχνότητα μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Είναι, πάντως, γεγονός ότι τα ποσοστά επιβίωσης από τον καρκίνο του προστάτη βελτιώνονται διαχρονικά σε πολλές δυτικές χώρες, χάρη στην πιο έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση.

ΜΥΘΟΣ. Ολοι οι καρκίνοι προστάτη χρειάζονται θεραπεία.

ΑΛΗΘΕΙΑ. Δεν χρειάζονται όλοι οι καρκίνοι του προστάτη θεραπεία αμέσως. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο καρκίνος μεγαλώνει πολύ αργά και μπορεί να μην επηρεάσει ποτέ τη ζωή του άνδρα. Θεραπεία χρειάζονται οι πιο επιθετικοί καρκίνοι. Η επιθετικότητα καθορίζεται από το σκορ κατά Gleason (από σκορ 2 οι μη επιθετικοί καρκίνοι έως 10 οι πολύ επιθετικοί). Σε ορισμένες, λοιπόν, περιπτώσεις ήπιων καρκίνων προστάτη ο γιατρός μπορεί να συστήσει τη λεγόμενη «ενεργό παρακολούθηση», που του επιτρέπει να επέμβει εάν το θεωρήσει απαραίτητο. Ετσι, ο ασθενής δεν χρειάζεται να υποβληθεί σε θεραπείες, που έχουν παρενέργειες, όπως είναι η οστεοπόρωση και καρδιαγγειακές επιπλοκές.

ΜΥΘΟΣ. Εχω PSA μικρότερο του 4, άρα δεν κινδυνεύω από καρκίνο προστάτη.

ΑΛΗΘΕΙΑ. Αν και το φυσιολογικό ανώτατο όριο του PSA θεωρείται το 4, το 8%-10% των καρκίνων του προστάτη εμφανίζονται με επίπεδα PSA 2,5-4. Γι αυτό, εάν ένας άνδρας έχει τέτοιες τιμές, συνιστάται να εξετάζεται από τον ουρολόγο του κάθε έξι μήνες.

ΜΥΘΟΣ. Πρέπει να εφαρμόζεται πρώιμος μαζικός πληθυσμιακός έλεγχος (screening) για τον καρκίνο του προστάτη.

ΑΛΗΘΕΙΑ. Οι μεγάλες ουρολογικές εταιρείες διεθνώς δεν συνιστούν μαζικό πληθυσμιακό έλεγχο για τον καρκίνο του προστάτη. Εάν ένας άνδρας είναι πάνω από τα 40, καλό είναι να εξετασθεί τουλάχιστον μία φορά με έλεγχο PSA και ουρολογική εξέταση και κατόπιν να εξετάζεται σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού του. Εάν έχει πατέρα ή αδελφό με καρκίνο προστάτη, όμως, ο έλεγχος πρέπει να είναι πιο τακτικός και συστηματικός.

ΜΥΘΟΣ. Τα φυτικά συμπληρώματα διατροφής μπορεί να προλάβουν τον καρκίνο προστάτη.

ΑΛΗΘΕΙΑ. Εχει αποδειχθεί σε περιορισμένες μελέτες ότι το μπρόκολο (που περιέχει πολλές αντικαρκινικές ουσίες), η ντομάτα (που περιέχει λυκοπένιο) και η σόγια (που περιέχει ισοφλαβόνες) μειώνουν τον κίνδυνο για εμφάνιση του καρκίνου του προστάτη και πιθανώς στο μέλλον να αναπτυχθούν φάρμακα με αυτές τις ουσίες. Τα φυτικά συμπληρώματα διατροφής όμως δεν επιδρούν σημαντικά στην εμφάνιση του καρκίνου και δεν θα πρέπει κανείς να εφησυχάζει παίρνοντάς τα και να αμελεί τις εξετάσεις του.

ΜΥΘΟΣ. Η βαζεκτομή προκαλεί καρκίνο προστάτη.

ΑΛΗΘΕΙΑ. Υπήρξε πρόσφατα μια διχογνωμία μεταξύ των ειδικών για το εάν η βαζεκτομή αυξάνει τον κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου του προστάτη. Η Αμερικανική Ουρολογική Εταιρεία εκφράζει την πεποίθηση ότι η βαζεκτομή είναι μια ασφαλής μέθοδος χειρουργικής στείρωσης και ότι οι άνδρες δεν θα πρέπει να ανησυχούν. Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι δεν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος καρκίνου στους άνδρες που υποβλήθηκαν σε βαζεκτομή.

ΜΥΘΟΣ. Μόνο το χειρουργείο είναι αποτελεσματική θεραπεία για τον καρκίνο του προστάτη.

ΑΛΗΘΕΙΑ. Η ακτινοβολία ή η χορήγηση ανδρογονικού αποκλεισμού (ορμονοθεραπεία) έχει αποδειχθεί με μελέτες ότι έχουν πολύ καλά αποτελέσματα στον καρκίνο του προστάτη, ιδίως σε άνδρες άνω των 72 ετών. Οι ασθενείς πρέπει να ζητούν ενημέρωση για τις εναλλακτικές λύσεις.