Στηρίξτε τις επενδύσεις όπως οι Ιταλοί – Απειλή η θύελλα στις αγορές

Η κυβέρνηση καλεί τους έλληνες επιχειρηματίες να ακολουθήσουν το παράδειγμα των Ιταλών. Αντί να «επενδύουν»σε σπίτια στο κέντρο του Λονδίνου και να γεμίζουν θυρίδες στην Ελβετία, τους ζητεί να στηρίξουν τη χειμαζόμενη από την ύφεση ελληνική οικονομία με παραγωγικές επενδύσεις. «Να έρθουν εδώ τα χρήματα» επαναλαμβάνει μονότονα ο υπουργός Οικονομικών Ευ. Βενιζέλος και καλεί σε κινητοποίηση «για λόγους συμμετοχής στην εθνική προσπάθεια» τους επιχειρηματίες, τον ναυτιλιακό κόσμο και τον απόδημο Ελληνισμό. Την ίδια στιγμή, 24 ιταλοί μεγαλοεπιχειρηματίες βγήκαν μπροστά για να βοηθήσουν τη χώρα τους, «βάζοντας τα γυαλιά» στουςέλληνες συναδέλφους τους. «Οχι, δεν θα μείνουμε αδρανείς να παρακολουθούμε την Ιταλία να μένει αδέκαρη» υπογράμμισαν σε διακήρυξή τους οι επικεφαλήςμερικών από τις ισχυρότερες εταιρείες της Ιταλίας, όπως ο Ντιέγκο Ντέλα Βάλε της Τod΄s, οι Στέφανο Λουτσίνι και Πάολο Σκαρόνι του πετρελαϊκού γίγαντα Εni, ο Φραντσέσκο Μιτσέλι και η Μισέλ Λουτσίνι της Salvatore Ferragamo, ο Μάρκο Τρονκέτι Προβέρα της Ρirelli και ο Κάρλο Πεζέντι της Ιtalcementi. «Αν η Ιταλία χρειάζεται τη βοήθειά μας, εμείς είμαστε εδώ» τονίζουν- προσθέτοντας με νόημαότι ήδη «περίπου το 50% του δημόσιου χρέους της Ιταλίας βρίσκεται σε ιταλικά χέρια». 

«Είμαστε μια ισχυρή, πλούσια χώρα, με ένα πολύ υψηλό δημόσιο χρέος, αλλά με ένα συνδυασμένο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος σημαντικά χαμηλότερο απ΄ αυτό της Βρετανίας καιαπ΄ αυτό της Γερμανίας» αναφέρεται στη διακήρυξή τους, η οποία υπογράφεται επίσης από οικονομολόγους και διευθυντές επενδυτικών κεφαλαίων.

Τι ενώνει τους ιταλούς μεγιστάνες- εκτός από τον πατριωτισμό τους; Η δέσμευσή τους για αγορά κρατικών ομολόγων συνοδεύεται από την πλήρη υποστήριξή τους στην πολιτική λιτότητας της κυβέρνησης του Σίλβιο Μπερλουσκόνι και στα νέα μέτρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και τη στήριξη της ανάπτυξης.

Τι… δεν περιλαμβάνει; Μα φυσικά αυξήσεις φόρων, και ιδιαίτερα αυξήσεις φόρων για τα υψηλά εισοδήματα. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που αρέσει τόσο στους ιταλούς πολυεκατομμυριούχους, με πρώτο κερδισμένο τον ίδιο τον κροίσο ιταλό πρωθυπουργό.

50 δισ. ευρώ έκαναν φτερά

Οταν πριν από περίπου ενάμιση χρόνο ξεσπούσε η κρίση στην Ελλάδα, οι έλληνες κροίσοι όχι μόνο δεν προθυμοποιήθηκαν να στηρίξουν τα ελληνικά ομόλογα αλλά, αντίθετα, έσπευσαν να σηκώσουν τα χρήματά τους από τις ελληνικές τράπεζες και να τα μεταφέρουν στο εξωτερικό. Χρήματα που ως επί το πλείστον είχαν «παρκάρει» στα εγχώρια χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έναν χρόνο νωρίτερα, όταν η παγκόσμια πιστωτική κρίση είχε ταρακουνήσει συθέμελα τραπεζικούς κολοσσούς, όπως η ελβετική UΒS η αμερικανική Citigroup και η βρετανική Βarclay΄s. Τότε οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες δεν είχαν ασχοληθεί με τοποθετήσεις σε στεγαστικά δάνεια subprime και άλλα «εξωτικά» επενδυτικά προϊόντα, αποτελούσαν ασφαλές καταφύγιο για τα χρήματά τους. Ωστόσο με την πρώτη αναταραχή το «έξυπνο» χρήμα αποχαιρέτησε τη χώρα. Ηταν η εποχή που οι τιμές των ακινήτων στο Μayfair και στο Chelsea του Κεντρικού Λονδίνου και στο προάστιο Ηampstead της βρετανικής πρωτεύουσας απογειώνονταν από τις αγορές των Ελλήνων, όπως έγραφε ο βρετανικός Τύπος.

Περισσότερα από 50 δισ. ευρώ έχουν φύγει από τις ελληνικές τράπεζες από την αρχή της κρίσης. Ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο ένα τέταρτο του ΑΕΠ. Και σίγουρα το μεγαλύτερο μέρος αυτών είναι χρήματα από παραδοσιακά και νέα επιχειρηματικά και εφοπλιστικά τζάκια της χώρας.

Βεβαίως αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Παραδοσιακά οι έλληνες επιχειρηματίες μετέφεραν στο εξωτερικό το μεγαλύτερο μέρος των κερδών τους και πάντοτε ήταν φειδωλοί στο να τα επαναεπενδύουν. Σε αντίθεση με τους ιταλούς συναδέλφους τους που έχουν δημιουργήσει επιχειρήσεις με ιστορία δεκαετιών, οι έλληνες επιχειρηματίες, κρατικοδίαιτοι στην πλειονότητά τους, έχουν μικρό χρονικό ορίζοντα. Στόχος τους, στις περισσότερες περιπτώσεις, η συσσώρευση των κερδών και η δημιουργία περιουσίας σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Βεβαίως αυτή δεν είναι η μόνη διαφορά από τους ιταλούς συναδέλφους τους. Οι βασικότερες διαφορές βρίσκονται στα μεγέθη. «Οι ιταλικές επιχειρήσεις είναι μεγάλες, με διεθνή δραστηριότητα, έχουν τεράστια κερδοφορία και επιχειρούν σε μια χώρα που δενβρίσκεται σε ύφεση» αναφέρει κορυφαίος τραπεζίτης, ο οποίος σημειώνει ότι το 2010 οι ελληνικές επιχειρήσεις είχαν συνολικές ζημιές ύψους 3 δισ. ευρώ. «Πόσες επιχειρήσεις έχουν κέρδη για να αγοράσουν ομόλογα;» προσθέτει ο ίδιος.

Αγκάθι η χρηματοδότηση

Οι έλληνες επιχειρηματίες θεωρούν ότι το πρόβλημα ρευστότητας που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία και ειδικότερα οι τράπεζες, οι οποίες έχουν κλείσει τις στρόφιγγες των χορηγήσεων, απαγορεύει στις ελληνικές επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε αγορές ελληνικών ομολόγων και να βοηθήσουν την οικονομία, όπως προθυμοποιήθηκαν να κάνουν οι μεγάλες ιταλικές επιχειρήσεις.

«Οι ιταλικές επιχειρήσεις αγοράζουν ομόλογα διότι έχουν την απόλυτη στήριξη του ιταλικού τραπεζικού συστήματος, το οποίο έχει ακόμη τη δυνατότητα να χρηματοδοτεί την οικονομία, αφού ούτε μείωση καταθέσεων είχε ούτε απομείωση ενεργητικού λόγω των κρατικών ομολόγων ούτε αποκοπή από τις διεθνείς χρηματαγορές του “επέβαλε” το Δημόσιο, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας» αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα της Κυριακής» ο κ. Ευ. Μυτιληναίος , πρόεδρος του ομώνυμου ομίλου.

Η άποψη του κ. Μυτιληναίου, αλλά και άλλων ελλήνων επιχειρηματιών που είναι από τα παλαιότερα μέλη του ΣΕΒ, είναι ότι οι ιταλοί επιχειρηματίες μπορούν να αγοράσουν ιταλικά ομόλογα διότι υποστηρίζονται από το ιταλικό τραπεζικό σύστημα. Αντίθετα, οι ελληνικές τράπεζες, παρ΄ όλο που είναι υγιείς, πληρώνουν το τίμημα των τεράστιων δημοσιονομικών προβλημάτων του Ελληνικού Δημοσίου που συνοψίζονται στο έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης και στο δημόσιο χρέος. Από την πλευρά τους πάντως, οι τραπεζίτες επισημαίνουν ότι «οι ελληνικές τράπεζες από την αρχή της κρίσης δεν έχουν πουλήσει ελληνικά ομόλογα» και ότι «στηρίζουν το Δημόσιο αγοράζοντας σε αυτή τη συγκυρία τα έντοκα γραμμάτια που εκδίδει».

«Αυτό που έχει σημασία για εμάς, στο σημείο που βρίσκονται σήμερα τα πράγματα, δεν είναι να αγοράσουν οι επιχειρήσεις ομό λογα του Δημοσίου. Σημασία έχει να γίνουν πιο εξωστρεφείς και πιο ανταγωνιστικές. Μόνο έτσι θα αρχίσουν πάλι να προσλαμβάνουν»αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα της Κυριακής» ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Μιχ. Χρυσοχοΐδης.

Την ανάγκη να προχωρήσουν οι επιχειρήσεις σε επενδύσεις για να επιστρέψει η χώρα σε αναπτυξιακούς ρυθμούς επισημαίνει και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Γ. Παπακωνσταντίνου. «Τώρα είναι η στιγμή για την ελληνική επιχειρηματική κοινότητα να τολμήσει επενδύσεις και να συμβάλει στην ανάκαμψη της οικονομίας, στρέφοντας παράλληλα το παραγωγικό μοντέλο της χώρας στη βιώσιμη ανάπτυξη» σημειώνει.

Επενδύσεις με το σταγονόμετρο

Ωστόσο η έλλειψη χρηματοδότησης εμποδίζει τα όποια επενδυτικά σχέδια.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα 10 μεγάλων ελληνικών επιχειρηματικών ομίλων, όπως οι Τιτάν, Βιοχάλκο, Μotoroil, ΕΛΛΠΕ, Μυτιληναίος, Ελλάκτωρ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, που είναι έτοιμοι να βοηθήσουν την ελληνική οικονομία κυρίως με επενδύσεις, περιμένουν όμως τη βελτίωση της ρευστότητας του ελληνικού τραπεζικού συστήματος που θα τους λύσει τα χέρια.

Οι ιταλοί συνάδελφοί τους έχουν ήδη στα χέρια τους αυτό το συγκριτικό πλεονέκτημα και για τον λόγο αυτόν μπορούν να επενδύουν αλλά και να αγοράζουν ιταλικά ομόλογα.

Η έλλειψη χρηματοδότησης φέρνει σε μειονεκτική θέση τις ελληνικές επιχειρήσεις και όσον αφορά το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που προωθεί η κυβέρνηση. Οπως αναφέρει ο κ. Μυτιληναίος, η εταιρεία του οποίου ολοκληρώνει επενδυτικό πρόγραμμα πάνω από 800 εκατ. ευρώ στην ενέργεια και στη βιομηχανία, «το γεγονός ότι η εγχώρια τραπεζική χρηματοδότηση παρέχεται πλέον με το σταγονόμετροθέτει τις ελληνικέςεπιχειρήσεις σε μειονεκτικότερη θέση στο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που ξεκίνησε, έναντι π.χ. των γερμανικών, οι οποίες διαθέτουν ρευστότητα αλλά και χαμηλότερο κόστος χρήματος, 3%-4% έναντι 8%-10% των ελληνικών» .

Πάντως δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις επιχειρήσεων που καταβάλλουν ισχυρές προσπάθειες για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας. Χαρακτηριστική όμως είναι και η περίπτωση του κλάδου των σουπερμάρκετ. Στη διάρκεια των τελευταίων τριών χρόνων που διαρκεί η οικονομική κρίση, οι επενδύσεις των μεγάλων αλυσίδων όχι μόνο δεν έχουν περιοριστεί αλλά, αντιθέτως, έχουν αυξηθεί κατά 40%, διατηρώντας ή και αυξάνοντας τις θέσεις εργασίας. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι επενδύσεις από 389 εκατ. ευρώ που ήταν το 2007 ανήλθαν σε 530 εκατ. ευρώ στη διάρκεια του 2010.

Οπως αναφέρει ο κ. Ν. Βερόπουλος , πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ομώνυμης αλυσίδας σουπερμάρκετ, «όλη μας η προσπάθεια συνίσταται στο να διατηρήσουμε τις θέσεις εργασίας, γιατί γνωρίζουμε ότι μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούν να παραμείνουν εν λειτουργία τα καταστήματα. Σε όλα αυτά τα χρόνια κάναμε επενδύσεις δεκάδωνεκατομμυρίων ευρώ, αναπτύσσοντας το δίκτυό μας και δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας» .

Αν επένδυαν οι εφοπλιστές…

Ο ελληνικός εφοπλισμός «είναι ο ισχυρότερος στη Γη»,όπως λένε χαρακτηριστικά αρμόδιοι παράγοντες.Κι όμως η συνεισφορά του κλάδου των θαλάσσιων μεταφορών στην προστιθέμενη αξία που παράγεται στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλότερη σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.Περισσότερο ωφελείται από τον εφοπλισμό ακόμη και η Μάλτα,η οποία δεν στηρίζεται στα πλοία αλλά στις σημαίες… Τα κέρδη των εφοπλιστών τα «χρυσά» προηγούμενα χρόνια επενδύθηκαν στην πλειονότητα των περιπτώσεων στο εξωτερικό.Στην Ελλάδα έγιναν βίλες,οικόπεδα και πανάκριβα διαμερίσματα.Εξαιρέσεις υπάρχουν αλλά, σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών ναυτιλιακών ομίλων, το 80% των προσωπικών χρημάτων των ελλήνων εφοπλιστών επενδύεται σε ακίνητα ανά τον κόσμο. Η απόδειξη της «κρυμμένης δυναμικής» της ναυτιλίας είναι τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης που δείχνουν ότι η προστιθέμενη αξία του εφοπλισμού στην ΕΕ κατά μέσον όρο αγγίζει το 6,6% του ΑΕΠ της,ενώ στην Ελλάδα είναι αμελητέα με βάση το μέγεθος και την ισχύ της εφοπλιστικής κοινότητας αφού δεν υπερβαίνει το 3,6% του ελληνικού ΑΕΠ. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι,αν ένα μέρος των κεφαλαίων που διαθέτουν οι έλληνες εφοπλιστές κατευθυνθεί σε παραγωγικές επιχειρηματικές δραστηριότητες, θα μπορούσε να αποτελέσει ακόμη και την ατμομηχανή που θα «σύρει» την ελληνική οικονομία πιο κοντά στην έξοδο από το τούνελ της ύφεσης. Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση επεξεργάζεται σχέδιο για την κινητοποίηση του εφοπλιστικού κόσμου.Για τον σκοπό αυτόν παράγοντες του υπουργείου Ανάπτυξης βρίσκονται το τελευταίο διάστημα σε επαφή με εφοπλιστές εντός και εκτός Ελλάδας ώστε να διαμορφώσουν το κατάλληλο πλαίσιο για τη στροφή του εφοπλισμού σε «στεριανές» επενδύσεις.

ΕΥ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ: «Φέρτε πίσω τα λεφτά»

Η κυβέρνηση καλεί τους έλληνες επιχειρηματίες να ακολουθήσουν το παράδειγμα των Ιταλών και να κάνουν επενδύσεις. «Να έρθουν εδώ τα χρήματα» έχει επανειλημμένως δηλώσει ο υπουργός Οικονομικών κ. Ευ. Βενιζέλος. «Τώρα αυτό που χρειάζεται είναι να μπουν και ιδιωτικά κεφάλαια και χρειάζεται και μια κινητοποίηση ελληνικών κεφαλαίων. Υπάρχει ο ναυτιλιακός κόσμος, υπάρχει ο απόδημος Ελληνισμός, υπάρχουν χρήματα στο εσωτερικό της χώρας» αναφέρει συνεχώς στους συνομιλητές του.

Παραλλήλως το υπουργείο Οικονομικών δίνει «τελευταία ευκαιρία» στους έλληνες μεγαλοκαταθέτες να επαναπατρίσουν τα κεφάλαια που βρίσκονται σε τράπεζες του εξωτερικού, χωρίς έλεγχο του «πόθεν έσχες», ως τις 30 Σεπτεμβρίου. Η μεταφορά κεφαλαίων στην Ελλάδα επιβαρύνεται με φορολογικό συντελεστή 8% επί της αξίας των καταθέσεων, ενώ ήδη «τρέχουν» έλεγχοι εμβασμάτων πάνω από 100.000 ευρώ και πιστωτικών καρτών που εκδίδονται από τράπεζες του εξωτερικού.

ΟΙ ΠΛΟΥΣΙΟΙ ΔΙΑΣΩΣΤΕΣ

NΤΙΕΓΚΟ NΤΕΛΑ BΑΛΕ

Ο ανακαινιστής

Ο διάσημος επικεφαλής του ομίλου ειδών πολυτελείας Tod΄s και πρόεδρος της Φιορεντίνα, πριν από λίγους μήνες,ανέλαβε αυτοκλήτως να ανακαινίσει μόνος του το Κολοσσαίο της Ρώμης,βάζοντας από την τσέπη του 25 εκατ.ευρώ- πενήντα φορές περισσότερα απ΄ όσα είναι σε θέση να δαπανήσει ετησίως για τη συντήρηση του συμβόλου της (αγριότητας της αυτοκρατορικής) Ρώμης ο χρεοκοπημένος δήμος της.Το είχε ξανακάνει και παλαιότερα,με την επίσης «αυθόρμητη» και «χωρίς αντάλλαγμα» ανακαίνιση της Σκάλας του Μιλάνου.Χωρίς αντάλλαγμα; Μπορεί να μην έχει υλικά ανταλλάγματα από τις «ευεργεσίες» του ο Ντέλα Βάλε,οι επικριτές του ωστόσο υποστηρίζουν ότι έχει τεράστιο κέρδος σε επικοινωνιακό επίπεδο,παρουσιαζόμενος ως «σωτήρας» του πολιτισμού και της αισθητικής,που επεμβαίνει εκεί που δεν μπορεί να παρέμβει πλέον το φαλιρισμένο κράτος.Το καλύτερο είναι ότι ο «ευεργέτης» Ντέλα Βάλε βρίσκεται σε διαρκή κόντρα με τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι,διότι ο τελευταίος…φορολογεί υπερβολικά τις μεγάλες ιταλικές επιχειρήσεις!

ΚΑΡΛΟ ΠΕΖΕΝΤΙ

Ο παραδοσιακός

Ο 48χρονος Κάρλο Πεζέντι βρίσκεται στο τιμόνι της τσιμεντοβιομηχανίας Ιtalcementi, που κατέχει ηγετική θέση στην αγορά της γείτονος και είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου στην Ευρώπη. Είναι εκπρόσωπος της τέταρτης γενιάς της μεγάλης επιχειρηματικής οικογένειας των Πεζέντι από το Μπέργκαμο. Μέλος, μαζί με τις οικογένειες των Ανιέλι και των Πιρέλι, της λεγόμενης «λέσχης» των Gemina, η οποία δημιουργήθηκε ως μια συμμαχία των οικογενειακών βιομηχανικών και χρηματοοικονομικών ομίλων που συνδέονται μεταξύ τους με σταυρό συμμετοχών και συμφωνίες μετόχων. Η οικογένεια Πεζέντι συμμετέχει επίσης στην τράπεζα Μediobanca.

MΑΡΚΟ TΡΟΝΚΕΤΙ ΠΡΟΒΕΡΑ

Ο υπερκομματικός

Το μεγάλο αφεντικό της Ρirelli ανήκε στη γενιά των ιταλών μάνατζερ που έφεραν το αμερικανικό ανταγωνιστικό και επιθετικό στυλ στον κόσμο των ιταλικών επιχειρήσεων.Προέρχεται από μεγάλη ιταλική οικογένεια βιομηχάνων και συνδέεται ποικιλοτρόπως με την οικογένεια Πιρέλι.Το 1978 παντρεύτηκε τη Σεσίλια Πιρέλιένας γάμος που δεν διήρκεσε επί μακρόν, ωστόσο απέφερε αξιόλογα οφέλη σε αυτόν αφού το 1991 ο (τότε) πεθερός του Λεοπόλντο Πιρέλι τον τοποθέτησε γενικό διευθυντή.Ανεξάρτητα από το για ποιο λόγο «πήρε τη δουλειά»,γεγονός είναι ότι μέσα σε λίγα χρόνια κατάφερε να κάνει τη βιομηχανία ελαστικών ξανά κερδοφόρα.

Το 2001, μετά την εξαγορά της Telecom Ιtalia, θεωρείται ο «Ανιέλι του μέλλοντος» και καλείται να λύσει τον γόρδιο δεσμό της εταιρείας: το χρέος της των 45 δισ.ευρώ.Με μια σειρά από κινήσεις- που περιλάμβαναν πωλήσεις τμημάτων της εταιρείας,τον ερχομό νέων στελεχών και την πιο ενεργό δραστηριοποίηση στον χώρο της κινητής τηλεφωνίας σε Ευρώπη και Λατινική Αμερική- η εταιρεία εμφάνισε κέρδη 1,7 δισ.δολαρίων μέσα σε μία χρονιά.Τελικά το 2007, μετά την «ηχηρή ρήξη» με την κυβέρνηση Πρόντι,ο κ.Προβέρα παραιτείται από τη θέση του προέδρου της Telecom Ιtalia.Ο ίδιος εμφανίζεται ως υπερκομματικός,ενώ ήταν από τους χορηγούς για την ανακαίνιση της Σκάλας του Μιλάνου.

ΠΑΟΛΟ ΣΚΑΡΟΝΙ

Ο αντι-οικολόγος

Για τον ισχυρότερο ίσως επιχειρηματία από τους «24» της διακήρυξης,το αφεντικό της πετρελαϊκής Εni,καλό είναι να θυμόμαστε τις εκτενέστατες δοσοληψίες της εταιρείας του με τονΜοαμάρ Καντάφι και τονΒλαντίμιρ Πούτιν- με τις ευλογίες,φυσικά,της κυβέρνησης Μπερλουσκόνι- αλλά και την εμπλοκή του στην υπόθεση «Καθαρά Χέρια»,όταν και συνελήφθη ως κατηγορούμενος για παθητική δωροδοκία στο πλαίσιο του σκανδάλου «Τagentopolis».Ο Σκαρόνι καταδικάστηκε σε 16 μήνες φυλακή το 1996, αλλά δεν έκατσε καθόλου στη «στενή» χάρη στις υψηλές διασυνδέσεις του.Ωστόσο σε θέματα οικολογίας είναι…μαύρος όσο δεν πάει- πολέμιος του Πρωτοκόλλου του Κιότο και ορκισμένος εχθρός των «λαϊκιστών περιβαλλοντολόγων», που δεν επιτρέπουν στην Εni να αναπτυχθεί όσο θα μπορούσε!

Ρεπορτάζ ΑΡΓ. ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ, Δ. ΧΑΡΟΝΤΑΚΗΣ, Γ. ΤΣΙΑΡΑΣ