Γράφει ο Καλφέλης Γρηγόρης*
Ο Κέινς έλεγε το περίφημο ρητό: « Αν σου χρωστώ μια λίρα, τότε εγώ έχω το πρόβλημα. Αν σου χρωστώ ένα εκατομμύριο, τότε το πρόβλημα είναι δικό σου»!
Αυτή τη λογική χρησιμοποιούν μερικοί αφελείς για να υποστηρίξουν, ότι πρέπει να ποντάρουμε στην ιδεολογία της διαπραγματευτικής «μπλόφας».
Με άλλα λόγια λένε, ότι είναι απαραίτητο να δείξουμε καθαρά στους Ευρωπαίους -ή να τους εκβιάσουμε- ότι μια χρεοκοπία της Ελλάδας θα έχει φοβερές επιπτώσεις και για ολόκληρη την γηραιά ήπειρο.
Αυτό είναι καταρχήν αληθές, αλλά οι επιπόλαιοι εκπρόσωποι αυτής της επικίνδυνης άποψης λησμονούν τραγικά ένα πράγμα.
Ότι οι Ευρωπαίοι θα υποστούν κάποιες ισχυρές επιδράσεις από μια ελληνική χρεοκοπία, εμείς όμως θα είμαστε σχεδόν «πεθαμένοι»!
Αφού οι καταθέτες θα τρέχουν πανικόβλητοι στις τράπεζες για να πάρουν τις καταθέσεις τους, αφού οι μισθοί και οι συντάξεις δεν θα καταβάλλονται κλπ !
Και αυτή η καταγραφή δεν εμπεριέχει τρομοκρατικά διλήμματα, αλλά αποτυπώνει βιωμένες εμπειρίες άλλων χωρών. Και για αυτό θα πρέπει να κατανοήσει ο κόσμος και ιδίως ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης , ότι μια ανεξέλεγκτη όξυνση των σχέσεων με τη συντηρητική ευρωπαική ελιτ – όπως και η καταψήφιση του μεσοπρόθεσμου- θα μας φέρει μπροστά σε πρωτόγνωρες καταστάσεις ανέχειας.
Και αυτό ας το σταθμίσουν όλοι, έστω και αν το μνημόνιο 2 με ευθύνη της κυβέρνησης είναι βασικά ανάλγητο, διευρύνει τη φτώχεια και αφήνει τους φοροφυγάδες (μεγαλογιατρούς κλπ) να ζουν στο δικό τους ευτυχισμένο μικρόκοσμο!
Όμως υποστηρίζεται απαράδεκτα και μια άλλη ακατανόητη άποψη. Δηλαδή, λένε μερικοί ότι θα πρέπει να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Αργεντινής, η οποία χρεοκόπησε μεν το 2001 , αλλά σήμερα έχει μια οικονομική ανάπτυξη περίπου 8% .
Άρα και αν καταψηφιστεί το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, τότε μια ενδεχόμενη στάση πληρωμών δεν θα είναι και τόσο ολέθρια, αν λάβουμε υπόψη μας τη γρήγορη ανάκαμψη της Αργεντινής.
Θα ήταν καλό οι ασύνετοι υποστηρικτές αυτής της καταστροφικής θεώρησης να διαβάσουν προσεκτικά το άρθρο δύο λατινοαμερικανών συγγραφέων που έζησαν τη μαύρη δεκαετία αυτής της χώρας («Newberry- Barrionuevo», As Greece Ponders Default, Lessons From Argentina, «Nytimes», 25/6/20011).
Και οι δύο μας λένε ότι μια στάση πληρωμών θα είναι φοβερή για το κράτος μας! Όμως το κυριότερο πράγμα που καταδεικνύουν είναι άλλο.
Δηλαδή , ότι η Ελλάδα δεν είναι Αργεντινή και ότι οι συγκρίσεις αυτού του είδους είναι ανιστόρητες. Γιατί; Γιατί η Αργεντινή είχε ένα πολύ μικρότερο χρέος , δηλαδή 100 δισ. δολάρια που αντιστοιχούσε στο 54% του ΑΕΠ, ενώ εμείς έχουμε 340 δις. ευρώ!
Όμως το πιο σημαντικό μέγεθος είναι το εξής : Η Αργεντινή είχε τη δυνατότητα πολύ γρήγορα να κάνει πρωτογενή πλεονάσματα, γιατί ήταν και είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας σόγιας και άλλων γεωργικών προϊόντων σε όλο τον κόσμο!
Εμείς δεν διαθέτουμε αυτά τα παραγωγικά πλεονεκτήματα και, επομένως, είναι απαραίτητο κάποιοι να μη παραπληροφορούν την κοινωνία με τέτοιου είδους εξωπραγματικές και επικίνδυνες φαντασιώσεις.
Και βεβαίως στο παραπάνω άρθρο σκιαγραφούνται, επιπλέον, οι ανεξίτηλες ιστορικές σκηνές της καταρρέουσας Αργεντινής : οι τράπεζες που κλείνουν και προστατεύουν τα υποκαταστήματά τους με σιδερένιες μπάρες κλπ.
Αυτή είναι η προοπτική του χάους που μας προτείνουν μερικοί;
Τέλος, υπάρχει και η άποψη του νομπελίστα οικονομολόγου Κρούγκμαν, που συνηγορεί για μια αναδιάρθρωση, γιατί η Ελλάδα δεν μπορεί να αποπληρώσει σε καμία περίπτωση το τεράστιο χρέος της (Krugman, Greek out?, Nytimes).
Αυτή η λύση -που δεν είναι και τόσο καλή για την πατρίδα μας- δεν γίνεται δεκτή από τον ηγετικό κύκλο της Ευρώπης.
Έτσι η χώρα μας κολλημένη στον τοίχο, θα πρέπει κατά τη γνώμη μου, μέχρι να αλλάξουν οι ευρωπαικοί συσχετισμοί, να ψηφίσει το σκληρό μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, ώστε να μη βρεθεί αντιμέτωπη με το χάος.
Και από εκεί και πέρα (και εφόσον καλυφθεί δανειακά μέχρι το 2014) με τις επενδύσεις του ΕΣΠΑ να προσπαθήσει να καταπολεμήσει τη φτώχεια και την ανεργία (καταπολεμώντας ταυτόχρονα και τη φοροδιαφυγή).
Ποιο είναι το συμπέρασμα; Όλες οι επιλογές είναι κακές! Το μνημόνιο 2 εμπεριέχει φοβερό ανθρώπινο πόνο, αλλά η καταψήφισή του ανοίγει την προοπτική του χάους!
* Καλφέλης Γρηγόρης
Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ
Kalfelis@law.auth.gr
