Το καλό πλύσιμο των λαχανικών δεν είναι σίγουρο ότι προστατεύει από την Escherichia coli (E. coli), λένε οι επιστήμονες

Το νέο διατροφικό σκάνδαλο με τα μολυσμένα αγγούρια που συγκλονίζει τις τελευταίες ημέρες τη Γερμανία έφερε στο προσκήνιο ένα μείζον ζήτημα το οποίο εδώ και χρόνια απασχολούσε διάφορες επιστημονικές επιτροπές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Την τελευταία δεκαετία τα περιστατικά μόλυνσης από εντεροαιμορραγική Escherichia coli (E. coli) έχουν αυξηθεί, όπως λένε οι ειδικοί. Μεμονωμένα ή μαζικά περιστατικά είχαν καταγραφεί και στο παρελθόν – στη Βρετανία, στις Ηνωμένες Πολιτείες, στον Καναδά – αλλά τότε η μόλυνση από E. coli προερχόταν κυρίως από ζωικά προϊόντα.

Μόλυνση από λαχανικά είχε παρατηρηθεί μόνο σε μεμονωμένα περιστατικά. Σήμερα όμως, για πρώτη φορά, στη Γερμανία η μόλυνση από εντεροαιμορραγική E. Coli (EHEC) και μάλιστα από το πιο επικίνδυνο στέλεχος, το Ο157 – Η7, παίρνει διαστάσεις επιδημίας. Το ανησυχητικό είναι ότι το συγκεκριμένο στέλεχος ανιχνεύτηκε όχι μόνο σε συμβατικά αλλά και σε βιολογικά αγγουράκια. Μέχρι στιγμής στη Γερμανία έχουν νοσήσει 329 άτομα ενώ 14 έχουν χάσει τη ζωή τους. Υποπτα κρούσματα έχουν εντοπιστεί επίσης στη Σουηδία, τη Βρετανία, τη Δανία, τη Γαλλία και την Ολλανδία, αν και όλα συνδέονται με ταξίδια των ασθενών στη Γερμανία.

Υποπτη η κοπριά;
Η χρήση κοπριάς, κυρίως στις βιολογικές καλλιέργειες, έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα σχετικά με τον κίνδυνο μόλυνσης με το συγκεκριμένο εντεροβακτηρίδιο. Αν και παραδοσιακά τα στελέχη της E. coli ανιχνεύονταν σε ζωικά προϊόντα (κρέατα και γαλακτοκομικά) τελευταία έχουν αυξηθεί τα περιστατικά μολύνσεων από λαχανικά και δη βιολογικά. «Λαχανικά μπορεί να μολυνθούν είτε εαν ο παραγωγός χρησιμοποιεί κοπριά, καθώς συγκεκριμένο στέλεχος E. coli ( Ε.coli O157:H7) βρίσκεται στα κόπρανα των ζώων (τα οποία όμως δεν νοσούν, δεν έχουν συμπτώματα), είτε εάν τα ποτίζει με νερό το οποίο έχει μολυνθεί από λύματα», λέει η αναπληρώτρια καθηγήτρια Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κυρίαΧρυσάνθη Παπαδοπούλου. Σύμφωνα με την ίδια, περισσότερο ευάλωτοι, ιδιαιτέρως στο στέλεχος Ο157 – Η7, είναι οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και οι ανοσοκατασταλμένοι.

Σχετικά με τη χρήση κοπριάς, ο γενικός διευθυντής του Οργανισμού Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων ΔΗΩ κ. Σπύρος Σγούρος επισημαίνει ότι «πρέπει να είναι χωνεμένη, αποστειρωμένη και πιστοποιημένη. Η φρέσκια κοπριά που παίρνει ο παραγωγός από τα ζώα του, ούτως ή άλλως, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ούτε στη συμβατική ούτε στη βιολογική γεωργία».

Επιζεί και μέσα στο φυτό
Ιδιαίτερα ανησυχητικά, όπως επισημαίνει η καθηγήτρια, είναι τα πολύ πρόσφατα ευρήματα πειραματικών εργασιών, οι οποίες έδειξαν ότι ο συγκεκριμένος μικροοργανισμόςE. Coli Ο157:Η7 έχει τη δυνατότητα να επιζεί μέσα στο φυτό (σάρκα, φύλλα, κορμός) του φυτού και όχι μόνο στη φλούδα. Με άλλα λόγια, ο κίνδυνος δεν απομακρύνεται με το απλό πλύσιμο των λαχανικών παρά μόνο με το βράσιμο. «Γι΄ αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό να ανακοινώσουν οι γερμανικές αρχές αν το Ο157 – Η7 εντοπίστηκε μόνο στη φλούδα ή και στο εσωτερικό των αγγουριών», τονίζει η κυρία Παπαδοπούλου. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες στις οποίες αντέχουν τα διάφορα στελέχη E. Coli είναι 55 βαθμοί Κελσίου για 5 λεπτά και 60 βαθμοί Κελσίου για ένα λεπτό. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι όλα τα στελέχη E. Coli επιζούν και στα κατεψυγμένα τρόφιμα. Ειδικά ο ορότυπος Ο157 – Η7 επιζεί στους – 20 βαθμούς Κελσίου επί 9 μήνες.
Η εντεροαιμορραγική E. Coli προκαλεί δύο ειδών λοιμώξεις την αιμορραγική κολίτιδα και το αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο (HUS).

Στην αιμορραγική κολίτιδα η περίοδος επώασης είναι 3 με 8 ημέρες και σπάνια φθάνει τις 14 ημέρες. «Η εμφάνιση των συμπτωμάτων γίνεται με αιφνίδιο και έντονο κοιλιακό άλγος και ακολουθείται από υδαρή διάρροια συνοδευόμενη από ναυτία και έμετο και μετά από 1 – 2 ημέρες από αίμα», αναφέρει η κυρία Παπαδοπούλου. Το αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο εκδηλώνεται συνήθως με διάρροια, η οποία συνοδεύεται από μικροαγγειοπαθή αιμολυτική αναιμία, θρομβοκυτταροπενία, αιμορραγικά ούρα και οξεία νεφρική ανεπάρκεια.«Σπανιότερα είναι δυνατόν να εκδηλωθεί με πυρετό και νευρολογικά συμπτώματα, με χρόνια βλάβη των νεφρών και θάνατο ακόμη και αρκετά χρόνια μετά την εκδήλωση της λοίμωξης», λέει η κυρία Παπαδοπούλου. Επισημαίνει ότι οι περισσότερες και οι σοβαρότερες επιπλοκές της λοίμωξης σχετίζονται με τον ορότυπο Ο157 – Η7 ο οποίος παράγει τοξίνη παρόμοια με τη Shiga τοξίνη.

Η εντεροαιμορραγική E. Coli απομονώνεται συχνά από μπιφτέκια, μοσχαρίσιο πατέ, κρύο φιλέτο γαλοπούλας, απαστερίωτο γάλα και μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα και από διάφορα ωμά κρέατα.

Σύμφωνα με τον ΕΦΕΤ, «από τα μέχρι σήμερα στοιχεία, δεν προκύπτει διακίνηση των μολυσμένων ισπανικών αγγουριών στην ελληνική αγορά». Συστήνει μάλιστα στους καταναλωτές να ακολουθούν ορθές πρακτικές υγιεινής κατά την προετοιμασία των γευμάτων, δηλαδή πολύ καλό πλύσιμο των λαχανικών με άφθονο καθαρό νερό, ειδικά αυτών που θα καταναλωθούν ωμά και να φροντίζουν για την προσωπική τους καθαριότητα κατά την προετοιμασία του φαγητού, όπως και για την καθαριότητα του χώρου προετοιμασίας του.

Συστάσεις
– Να ξεφλουδίζετε φρούτα και λαχανικά τα οποία μπορούν να ξεφλουδιστούν.
– Να είστε σπάταλοι στο πέταμα όσων περισσότερων εξωτερικών φύλλων από μαρούλια, πράσινες σαλάτες, λάχανα κ.ά.
– Να πλένετε πολύ καλά φρούτα και λαχανικά σε τρέχον νερό
– Να πλένετε πολύ καλά τα χέρια σας πριν πιάσετε τα τρόφιμα (για να τα επεξεργαστείτε ή να τα καταναλώσετε)
– Να πλένετε τα χέρια σας μετά από κάθε επίσκεψη στην τουαλέτα (ιδίως σε δημόσιες τουαλέτες).

ΜΑΧΗ ΤΡΑΤΣΑ