Το περίφημο καλάθι της νοικοκυράς δεν γεμίζει πλέον εύκολα
Κόβουμε διασκέδαση, αγορές καταναλωτικών ειδών, ηλεκτρονικών συσκευών, μετακινήσεις. Μειώνουμε τις δαπάνες σε ρεύμα και τηλεφωνία, ψάχνουμε προσφορές και ευκαιρίες ακόμη και σε σουπερμάρκετ. Αναβάλλουμε χειρουργικές επεμβάσεις, περιορίζουμε τα φροντιστήρια των παιδιών μας, σταματήσαμε με το… μαχαίρι ακόμη και την κατανάλωση φαρμάκων που υποβοηθούν το σεξ! Οι λογαριασμοί που παραμένουν απλήρωτοι επιβάλλουν μαχαίρι στα ποτά και στα ξενύχτια, με την κάμψη εσόδων να πλήττει ακόμη και τους «ναούς» των χαμηλών εισοδηματικά τάξεων:τα σουβλατζίδικα και τις πιτσαρίες. Η οικονομική κρίση είναι εδώ και κάθε ελληνικό νοικοκυριό μετράει πλέον διαφορετικά τα ευρώ που ξοδεύει, όπως αποδεικνύουν τα επίσημα στοιχεία αλλά και η δημοσιογραφική έρευνα τόσο για το 2010 όσο και για το πρώτο τετράμηνο του 2011.
Το περίφημο καλάθι της νοικοκυράς δεν γεμίζει πλέον εύκολα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι μόνον το 12% των καταναλωτών πληρώνουν ποσό μεγαλύτερο των 100 ευρώ σε μία επίσκεψη σε σουπερμάρκετ. Ακόμη και όσοι κάνουν συχνές εξορμήσεις αποφεύγουν τα γνωστά προϊόντα, επιλέγοντας κυρίως προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Σύμφωνα μάλιστα με πανελλαδική έρευνα της ΜRΒ (Τarget Group Ιndex- ΤGΙ), που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 11.000 ατόμων, το περιεχόμενο του καλαθιού άλλαξε το 2010 σε σχέση με το 2009. Οι καταναλωτές επιλέγουν περισσότερα ζυμαρικά, ρύζι και αλεύρι, ενώ ποσοστό 40% εξ αυτών προτιμούν καθαριστικά ιδιωτικής ετικέτας. Τα μόνα που- αν και δοκιμάζονται- φαίνεται να αντέχουν, είναι τα βιολογικά προϊόντα, και δη τα ελληνικά φρούτα και λαχανικά. Ο πρόεδρος του Δικτύου Βιολογικών Προϊόντων κ. Δ. Συμεωνίδης τονίζει ότι «έχουν αντεπεξέλθει στην κρίση πολύ καλύτερα από τα συμβατικά προϊόντα στους αντίστοιχους κλάδους», ενώ ο γενικός διευθυντής της ΔΗΩ (Οργανισμός Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων) κ. Σ. Σγούρος υπολογίζει την πτώση κατά μέσο όρο στο 10%.
Η κρίση τείνει να ανατρέψει το στερεότυπο του Ελληνα ως του πιο εξωστρεφούς Ευρωπαίου, που τα βράδια δεν τον χωράει το σπίτι. Πολλοί επανεφευρίσκουν την τάση του cocοoning και την παραμονή στο σπίτι, αποφεύγοντας τις εξόδους σε εστιατόρια. «Υπάρχουν μέρες που δεν μπαίνει άνθρωπος» δηλώνει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων κ. Ι. Τσάκος αναφερόμενος στο μαγαζί του στην Πειραϊκή. «Τη Δευτέρα έκανα ταμείο 350 ευρώ, την Τρίτη 230 ευρώ και την Τετάρτη 400 ευρώ τη στιγμή που τα πάγια έξοδά μου είναι 1.500 ευρώ». Ο ίδιος εκτιμά ότι ο τζίρος έχει μειωθεί πανελλαδικώς κατά 55%, ελπίζοντας ότι οι αφίξεις των τουριστών εν όψει θέρους θα τονώσουν την κίνηση. Ρολά έχουν πάντως κατεβάσει περίπου 6.000
εστιατόρια, ενώ αναμένεται ότι μέσα στο έτος θα κλείσουν άλλες 20.000- 25.000(!) επιχειρήσεις του χώρου. Η κρίση δεν αφήνει ανεπηρέαστο ούτε το φθηνό φαγητό, σε σουβλατζίδικα και πιτσαρίες, με κάμψη 30% και 35% αντιστοίχως. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ) κ. Κ. Μίχαλο, τα περισσότερα λουκέτα παρατηρούνται σε εμπορικές επιχειρήσεις. Περισσότερο πλήττονται ο κλάδος της ένδυσης και της υπόδησης, οι επιχειρήσεις με ηλεκτρονικά, ηλεκτρολογικά είδη και προϊόντα οικιακής χρήσης. «Το 2010 καταγράφηκε μείωση του τζίρου των καταστημάτων σε ποσοστό 15% και το 2011 υπήρξε πρόσθετη μείωση της τάξεως του 20%- 22%» αναφέρει.
Στοιχεία του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών δείχνουν ότι έχει μπει λουκέτο στο 25% των καταστημάτων. «Από αυτά, το ένα στα τρία βρίσκεται επί της οδού Σταδίου» αναφέρει ο πρόεδρος του Συλλόγου κ. Π. Καρέλλας. Σημειώνει ότι στα ακριβά είδη υπάρχει μεγαλύτερη κρίση. Ωστόσο, ο κ. Μίχαλος προσθέτει ότι μολονότι η τιμή είναι καθοριστικός παράγων, εν τούτοις η κακή ψυχολογία είναι τέτοια που ακόμη και αυτή συχνά δεν αρκεί για να αλλάξει το κλίμα.
Ποιος θα το περίμενε! Στη χώρα της υπερσυνταγογράφησης και της φαρμακολαγνείας, έχει περιοριστεί ως και η αγορά αντιφλεγμονωδών, βιταμινών, αντιβηχικών, έχουν μειωθεί τα υπερηχογραφήματα, οι εξετάσεις αίματος και οι μαστογραφίες και έχουν παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες, επεμβάσεις χολής και κήλης, υστερεκτομές και αφαιρέσεις ινομυωμάτων εκτός και αν η κατάσταση φθάσει στο μη περαιτέρω…
«Ο κόσμος δεν κάνει τις εξετάσεις που έκανε. Οι ασθενείς έχουν σταματήσει να πληρώνουν από την τσέπη τους εξετάσεις που δεν γράφουν οι γιατροί» αναφέρει ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων Ιδιωτικής Πρωτοβάθμιας Υγείας κ. Λ. Αναγνώστου, τονίζοντας ότι από το 2009 ως και το 2010 σημειώθηκε 10% μείωση του τζίρου των διαγνωστικών- εργαστηριακών κέντρων, και άλλο τόσο τον τελευταίο χρόνο, 2010-2011.
Από την πλευρά τους, οι πρόεδροι του Πανελληνίου Φαρμακευτικού Συλλόγου και του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής κκ. Θ. Αμπατζόγλου και Κ. Λουράντος, αντίστοιχα, δηλώνουν ότι η πτώση του τζίρου των φαρμακείων οφείλεται κυρίως στη μείωση των τιμών των φαρμάκων και της αγοραστικής δύναμης των πολιτών. « Παρατηρούμε πλέον το φαινόμενο να ρωτούν πόση είναι η συμμετοχή τους σε κάποιο φάρμακο ή πόσο κοστίζει αυτό αν δεν έχουν συνταγή και στο τέλος να μην το αγοράζουν » προσθέτει ο κ. Αμπατζόγλου.
Οσο για τις επεμβάσεις αισθητικής φύσης; Οι ρυτίδες μπορούν να περιμένουν! Λίφτινγκ, λιποαναρροφήσεις, μείωση μαστών, ρινοπλαστικές, σημειώνουν πτώση της τάξης του 10%- 15%. Ακόμη και όταν το νυστέρι δεν είναι απαραίτητο, οι κυρίες των «-ήντα» διστάζουν να επισκεφθούν τον γιατρό τους με τη συχνότητα που τον επισκέπτονταν, κατανέμοντας τις εγχύσεις botox και υαλουρονικού οξέος πιο αραιά από όσο επιβάλλουν οι ατέλειές τους.
Το ιλιγγιώδες ποσό των 200 εκατ. ευρώ αγγίζουν συνολικά οι ληξιπρόθεσμες οφειλές από λογαριασμούς μικρών επιχειρήσεων και νοικοκυριών στη ΔΕΗ. Σύμφωνα με στοιχεία του 2010 για τους πελάτες της χαμηλής και μέσης τάσης, το ποσοστό των ανείσπρακτων οφειλών ανέρχεται σε περίπου 6%. Δεδομένη θεωρείται πάντως η στροφή των καταναλωτών σε εναλλακτικούς παρόχους- όπως έγινε και με τον ΟΤΕ – προκειμένου να εξασφαλίσουν τη μεγαλύτερη δυνατή μείωση του λογαριασμού. Ο φάκελος με τους λογαριασμούς της ΔΕΗ δεν είναι ο μόνος που παραμένει απείραχτος. Οπως και τα κλειδιά του αυτοκινήτου, το οποίο κινείται πλέον επιλεκτικά. Τους πρώτους μήνες του 2011 η μείωση κατανάλωσης βενζίνης έφθασε ως και το 20%, ενώ περισσότερα από 1.000 πρατήρια έχουν κλείσει, υπολειτουργούν ή λειτουργούν περιστασιακά. Συναφής είναι η ελάττωση της κίνησης στους εθνικούς δρόμους. Οι παραχωρησιούχοι διαπιστώνουν μείωση της κυκλοφορίας, που αν συγκριθεί με την προ μνημονίου εποχή αγγίζει ως και το 25%. Ούτε λόγος, βεβαίως, για καινούργιο αυτοκίνητο. Η μείωση των ταξινομήσεων νέων οχημάτων ξεπέρασε το 50% σε σύγκριση με το α΄ τρίμηνο του 2010.
Κομμένες και οι πολλές μετακινήσεις με αεροπλάνα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, το πρώτο τρίμηνο του 2011 η συνολική κίνηση των πτήσεων κάμφθηκε κατά 15,7%, με τις πτήσεις εξωτερικού να μειώνονται κατά 6,5% και του εσωτερικού κατά 24,5%! Στις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας το εισιτήριο αυξήθηκε κατά 40%, τα έσοδα δεν ανέβηκαν ωστόσο παρά μόνον κατά 2 εκατομμύρια, δείγμα σημαντικής μείωσης ή και αύξησης των «λαθρεπιβατών».
Οσον αφορά το πανεπιστημιακό πτυχίο- διαχρονική αξία στην ελληνική πραγματικότητα- η κρίση μοιάζει να αφήνει ανέγγιχτη την όλη προσπάθεια απόκτησής του, όταν αυτή μεθερμηνεύεται σε φροντιστήρια για την εισαγωγή στα ανώτατα ιδρύματα. «Τα φροντιστήρια για τη Γ΄ Λυκείου είχαν μείωση μαθητών κάτω του 10%» λέει για το 2011 ο κ. Κ. Πετρόπουλος, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Φροντιστών Ελλάδος. «Η εντυπωσιακή μείωση, 40% ως 50%, ήλθε κυρίως από τους μαθητές Α΄ Λυκείου, στοιχείο που δείχνει ότι υπήρξε άλλη διαχείριση από τους γονείς για την υποστήριξη της εκπαίδευσης των παιδιών τους». Θολό είναι, ωστόσο, το τοπίο γύρω από τα ιδιωτικά σχολεία. Ισχυρές παρουσίες στον χώρο της εκπαίδευσης, όπως το Κολλέγιο, τα Αρσάκεια, η Ελληνογερμανική Αγωγή, δεν έχουν καταγράψει προβλήματα με τις εφετινές εγγραφές μαθητών- στα Αρσάκεια μιλούν μάλιστα και για αύξησή τους. Ενδεικτική είναι η δήλωση του κ. Θ. Ζαχόπουλου, προέδρου της Ενωσης Ιδιοκτητών Ιδιωτικών Σχολείων, με την οποία επισημαίνει ότι στο δικό του σχολείο, στη Μοντεσσοριανή Αγωγή, έχει αφαιρεθεί μία θέση από το Γυμνάσιο για να προστεθεί μία στο Δημοτικό…
«Οι εγγραφές θα ολοκληρωθούν στα μέσα Ιουνίου, δεν έχουμε ακόμη συνολική εικόνα» υπογραμμίζει από την πλευρά του ο κ. Γ. Λιναρδάτος , ιδιοκτήτης των Εκπαιδευτηρίων Αυγουλέα- Λιναρδάτου. «Διαγραφές δικών μας μαθητών δεν έχουμε, παρατηρούμε απλώς το φαινόμενο καθυστέρησης επανεγγραφής κάποιων παιδιών την προσεχή χρονιά». Σκιαγράφηση μιας διάστασης της κρίσης επιχειρεί ιδιοκτήτης μεγάλης ιδιωτικής εκπαιδευτικής μονάδας, ο οποίος επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του. «Υπήρξαν περιπτώσειςκατά τις οποίες γονείς πήραν καταναλωτικά δάνεια για να συνεχίσουν να πληρώνουν τα δίδακτρα των παιδιών τους» σημειώνει χαρακτηριστικά, αμφισβητώντας ότι το σχολικό έτος που έρχεται θα διανυθεί αναίμακτα. «Τα μεγάλα σχολεία δεν έχουν ακόμη δει τα δόντια της κρίσης» εκτιμά ο διευθυντής του Λάτσειου Διδακτηρίου του Κολλεγίου Ψυχικού κ. Β. Τερζής, επισημαίνονταςότιτο σχολείο τουδεν έχει αρχίσει εγγραφές. «Θα υπάρξουν ασφαλώς κάποια που θα έχουν μειώσεις ως και 40% στις εγγραφές, ενώ από τις συνέπειες της κρίσης δεν αποκλείεται μείωση τάξεων, ακόμη και λουκέτα».
«Προσπαθώ διαρκώς να προσδιορίσω το “λιγότερο αναγκαίο” έξοδο και να το… κόψω. Ως πέρυσι έμενα σε δικό μου σπίτι και εφέτος επέστρεψα στο πατρικό μου, διότι δεν μπορούσα να καλύψω στοιχειώδεις ανάγκες, όπως το ενοίκιο και τη ΔΕΗ»σχολιάζει ο 28χρονος κ.Χρήστος Νυφλής,ιδιωτικός υπάλληλος.«Ακόμη και στο πατρικό όμωςδεν κάνω πολυτελή διαβίωση. Εχω περιορίσει τις εξόδους για ποτό ή φαγητό, κυκλοφορώ με μέσα μαζικής μεταφοράς ή με τα πόδια και φυσικά ούτε λόγος για έξοδα για ηλεκτρονικές συσκευές, υπολογιστή ή κινητό τηλέφωνο. Μέχρι πρότινοςμάλισταέκανα μαθήματα Γερμανικών, τα οποία σταμάτησα, καθώς εν μέσω κρίσης φαντάζουν πολυτέλεια. Παρ΄ ότι μπορώ να πληρώσω για ορισμένα από τα παραπάνω, επιλέγω να διασφαλίσω κάποια οικονομική ασφάλεια για το μέλλον»προσθέτει.
Οι φοιτητικές έξοδοι για την κυρίαΑγνή Κωστούρου,24χρονη φοιτήτρια του ΤΕΙ Αθηνών, έχουν μετατραπεί σε… κατ΄ οίκον συγκεντρώσεις.«Δεν μπορούμε πλέον να ξοδεύουμε χρήματα για ποτό και φαγητό έξω. Μαζευόμαστε στα σπίτια και περνάμε το ίδιο όμορφα, με πολύ μικρότερο κόστος. Ως φοιτήτρια αντιμετωπίζω διαρκώς το εξής δίλημμα:να δουλέψω και να διακινδυνεύσω τις επιδόσεις στις σπουδές μου; ΄Η να επενδύσω στην εκπαίδευση και να προσπαθήσω να επιβιώσω με τα χρήματα των γονέων μου; Ως πριν από μερικούς μήνες δούλευα, ωστόσο αυτό είχε επιπτώσεις στα μαθήματά μου. Πλέον, επικεντρώνομαι στο διάβασμα και ζω με ένα μικρό χαρτζιλίκι»τονίζει.
Η συνταξιούχος κυρίαΣοφία Διαμαντίδουτονίζει ότι η επιβίωση στην κρίση απαιτεί«σφίξιμο στο ζωνάρι», όπως χαρακτηριστικά λέει.«Πρέπει να αρκούμαστε στα λίγα και να είμαστε έτοιμοι για θυσίες,ακόμη και σε τομείς όπως η διατροφή ή ο ρουχισμός.Στη διατροφή έχω κόψει τις ακριβές μάρκες και επιλέγω μόνο προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.Αντίστοιχα,σε θέματα ρουχισμού ψωνίζω από κινεζικές επιχειρήσεις,σε χαμηλές τιμές και ικανοποιητική ποιότητα.Αντί για φαγητό έξωτρώμε στο σπίτι,ενώ τον καφέ μας προτιμούμε να τον πιούμε στο ΚΑΠΗ,όπου κοστίζει μόλις ένα ευρώ.Πρέπει να είμαστε ευπροσάρμοστοι αν θέλουμε να επιβιώσουμε»καταλήγει.
Για την 37χρονη κυρίαΚική Ιωαννίδου,υπάλληλο λογιστηρίου και μητέρα δύο παιδιών,η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει σε αλλαγή φιλοσοφίας στη διαχείριση του οικογενειακού προϋπολογισμού.«Η κρίση μάς έχει γεμίσει φόβο για το μέλλον, διότι με τον σύζυγό μου είμαστε μισθωτοί και ζούμε αποκλειστικά από τις αποδοχές μας. Ισως σήμερα να μπορούμε να πληρώσουμε κάτι. Το ερώτημα είναι, θα μπορούμε αύριο; Ετσιέχουμε κόψει πολλά έξοδα για ρούχα ή παιχνίδια των παιδιών, για ταξίδια και εκδρομές, για οτιδήποτε θεωρείται “υπερβάλλον”.
Ακόμη και για τα αναγκαία, όπως το φροντιστήριο Αγγλικών, η έρευνα αγοράς που κάνουμε είναι πολύ πιο εκτενής για να βρούμε το φθηνότερο, όσο μακριά και αν είναι»σχολιάζει.
