Περεστρόικα σε ΑΕΙ – ΤΕΙ… χάριν της τρόικα!

Αλλάζει ριζικά και μάλλον βίαια ο χάρτης της Ανώτατης Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, με αφορμή και την απαίτηση του μεσοπρόθεσμου προγράμματος για την οικονομία, που αναγκάζει και το υπουργείο Παιδείας σε γενναίες περικοπές δαπανών. Η υπ. Παιδείας κ. Αννα Διαμαντοπούλου άλλωστε συναντήθηκε ήδη με το κλιμάκιο της τρόικας που συνεχίζει τις «επισκέψεις» στα υπουργεία.

Περισσότερα από 150 τμήματα χαμηλής έως ανύπαρκτης ζήτησης από τους υποψηφίους, τα οποία συγχρόνως παρουσιάζουν και μια φθίνουσα πορεία στην «παραγωγή πτυχιούχων» την τελευταία πενταετία, θα «βάλουν λουκέτο», ενώ συγχωνεύονται περισσότερα από 10 πανεπιστήμια. Η σάρωση θα αφορά όλα τα ΑΕΙ αλλά και τα ΤΕΙ, για τα οποία το φοιτητικό ενδιαφέρον έχει εκλείψει εδώ και χρόνια.

«Το φίδι από την τρύπα» θα κληθούν να βγάλουν οι νέες διοικήσεις των ανώτατων ιδρυμάτων, που θα προκύψουν ύστερα από την ψήφιση του νόμου-πλαισίου που θα έρθει τον Ιούνιο στη Βουλή.

Μετά την εγκαθίδρυση των Συμβουλίων Διοίκησης, θα ακολουθήσει το σχέδιο του «Καλλικράτη» σε ΑΕΙ – ΤΕΙ, που θα υλοποιηθεί από τα καινούργια διοικητικά σχήματα των σχολών.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Εθνους της Κυριακής», το σχέδιο αναδιάρθρωσης και εξορθολογισμού της Ανώτατης Εκπαίδευσης, θα περιλαμβάνει τα εξής:

1. Τις συγχωνεύσεις τμημάτων ή και σχολών ομοειδούς επιστημονικού αντικειμένου, που κοστίζουν ακριβά στον κρατικό προϋπολογισμό, έχουν αμφίβολα αποτελέσματα, χαμηλή ζήτηση και λειτουργούν παράλληλα σε επίπεδο AEI και TEI.

2. Τις συγχωνεύσεις μεταξύ ΑΕΙ και ΤΕΙ, καθώς και την ενσωμάτωση ενός μέρους πανεπιστημίου ή τεχνολογικού ιδρύματος σε ένα άλλο. Τα Πανεπιστήμια Πελοποννήσου. Στερεάς Ελλάδας, Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας, Πάντειο, Οικονομικό Αθηνών, Χαροκόπειο, Γεωπονικό, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών καθώς και το Διεθνές Πανεπιστήμιο βρίσκονται «ένα βήμα» πριν από τη συγχώνευσή τους με ισχυρά κεντρικά ΑΕΙ της χώρας.

Στόχος είναι ο περιορισμός του κατακερματισμού των σχολών και των πανεπιστημίων (για παράδειγμα, στη Β. Ελλάδα και σε απόσταση αναπνοής υπάρχει το ΑΕΙ Μακεδονίας, το ΑΕΙ Δυτ. Μακεδονίας και το ΑΠΘ, ενώ σε δύο ώρες από τη Θεσσαλονίκη βρίσκεται και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας).

Συμφωνούν
Ο «Καλλικράτης» βρίσκει σύμφωνους και τους πρυτάνεις, οι οποίοι πλέον απαιτούν από το υπ. Παιδείας το «συμμάζεμα» των ιδρυμάτων τους. Μάλιστα δεν είναι λίγοι αυτοί που με τους κομμένους στο μισό προϋπολογισμούς φέτος αδυνατούν να συνεχίσουν να λειτουργούν τις σχολές τους, αναμένοντας «ως μάννα εξ ουρανού» το «κούρεμα» των τμημάτων που μόνο χρέη τούς αποδίδουν.

Το τελευταίο πόρισμα του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας προτείνει την πλήρη αναδιάρθρωση των ΑΕΙ – ΤΕΙ, με πλήθος συγχωνεύσεων τμημάτων και σχολών: «… Η σημερινή κατάσταση χαρακτηρίζεται από μάλλον μεγάλο αριθμό Ιδρυμάτων/ακαδημαϊκών μονάδων, υπερβολική εξειδίκευση κάποιων τμημάτων, μεγάλη διασπορά ανά την επικράτεια που συνδέεται με τη διασπορά πόρων κ.ά.».

Η κυβέρνηση έχει ήδη λάβει τις αποφάσεις της ακολουθώντας και την αντίστοιχη διεθνή τάση, αλλά κυρίως το δανικό και γαλλικό πρότυπο, συγχώνευσης των πανεπιστημίων (από τα 17 ΑΕΙ που υπήρχαν στη Δανία, απέμειναν τα τρία. Παρόμοιος ανασχεδιασμός έγινε και στη Γαλλία, όπου από τα περίπου 100 τριτοβάθμια ιδρύματα, παρέμειναν να λειτουργούν 17 «εκπαιδευτικοί πόλοι»).

Στην πρόταση για επανασχεδιασμό των ανώτατων σχολών που κατέθεσε στη Σύνοδο Πρυτάνεων, ο κ Ιωακείμ Γρυσπολάκης, καθηγητής και τ. πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης, αναφέρονται τα εξής:

«Η ακαδημαϊκή ανάπτυξη ακολούθησε σε μεγάλη έκταση το άναρχο και στρεβλό αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας, τόσο ως προς τα επιστημονικά αντικείμενα όσο και ως προς τη χωροταξική τους κατανομή. Μερικές από τις στρεβλώσεις είναι:

• Υπερβολική εξειδίκευση τμημάτων, η οποία θα έπρεπε να πραγματοποιηθεί σε προγράμματα μεταπτυχιακών
• Τμήματα με ασαφές (ή ανύπαρκτο) γνωστικό αντικείμενο
• Μεγάλη διασπορά ανά την επικράτεια
• Απομόνωση τμημάτων από τον κύριο κορμό του Ιδρύματος
• Αλληλοεπικαλύψεις αντικειμένων μεταξύ ΑΕΙ και ΤΕΙ στην ίδια ή σε άλλες πόλεις
• Λειτουργία τμημάτων ταυτόσημων αντικειμένων σε γειτονικά ΑΕΙ».

499 τμήματα ΑΕΙ-ΤΕΙ

Στην Ανώτατη Εκπαίδευση λειτουργούν 499 Τμήματα, εκτός των Στρατιωτικών Σχολών. Από αυτά τα 286 ανήκουν σε ΑΕΙ και τα 213 σε ΤΕΙ. Από το 1999 έως το 2009 ιδρύθηκαν περίπου 100 νέα Τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ, λόγω της χρηματοδότησης από την ΕΕ. Πολλά εξ αυτών δεν έχουν σαφώς ορισμένο γνωστικό αντικείμενο, ενώ άλλα είναι συναφή με Τμήματα που υπήρχαν ήδη στα ίδια Ιδρύματα. Επίσης, ορισμένα ομοειδή με αυτά Τμήματα υπάρχουν και σε ΤΕΙ.

Είκοσι τέσσερα ΑΕΙ είναι διάσπαρτα σε 36 διαφορετικές πόλεις και 16 ΤΕΙ σε 40 πόλεις και κωμοπόλεις. Από τα πανεπιστήμια, όσα βρίσκονται σε Αττική, Πάτρα, Iωάννινα, Κέρκυρα και Χανιά λειτουργούν σε μία πόλη, ενώ τα υπόλοιπα «απλώνονται» σε δύο έως έξι πόλεις.

Κατάργηση ΑΕΙ
Ηπιο και «σκληρό» σενάριο

Οσο απλώθηκαν… απλώθηκαν τα πανεπιστήμια. Τώρα αρχίζει το συμμάζεμα! Το ακραίο σενάριο που εξετάζεται είναι από τα συνολικά 23 σήμερα ΑΕΙ της χώρας να παραμείνουν μόνον τα 11. Το πιο ήπιο θα είναι να καταργηθούν μόνο τα πανεπιστήμια που έχουν Διοικούσες Επιτροπές (Στερεάς Ελλάδος, Δυτικής Ελλάδος, Δυτικής Μακεδονίας και Διεθνές Πανεπιστήμιο).

Η πρώτη πρόταση περιλαμβάνει:

• Την ενσωμάτωση στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης των ΑΕΙ: Μακεδονίας και Δυτ. Μακεδονίας.
• Την ενσωμάτωση στο Πανεπιστήμιο Πατρών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου.
• Στο Πανεπιστήμιο Αθηνών μπορούν να ενταχθούν το Οικονομικό Πανεπιστήμιο, το Πάντειο και το Χαροκόπειο.

Η δεύτερη πρόταση αναφέρει τα εξής:

Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδος: Τα δύο Τμήματα του Παν. Στερεάς Ελλάδος ενσωματώνονται στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, λόγω ύπαρξης συναφών Τμημάτων σε αυτά.

Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας: Τα Τμήματα της Φλώρινας ενσωματώνονται στο Παν. Ιωαννίνων. Εξ αυτών τα δύο Παιδαγωγικά Τμήματα και το Καλών Τεχνών σταδιακά καταργούνται, αφού υπάρχουν τα ίδια στα Ιωάννινα. Τα δύο Τμήματα Μηχανικών στην Κοζάνη δεν έχουν υποδομές και δεν θεωρούνται βιώσιμα, ενώ το ιδρυθέν Τμήμα Αρχιτεκτονικής της Καστοριάς θα πρέπει να ακυρωθεί. Το Παν. Ιωαννίνων θα πρέπει να αποφασίσει για την περαιτέρω λειτουργία των δύο αυτών Τμημάτων, ώστε να μη συνεχίσουν τη λειτουργία τους σε άλλη πόλη από αυτή στην οποία λειτουργεί το Τμήμα Χημικών Μηχανικών.

Πανεπιστήμιο Δυτ. Ελλάδος: Καταργείται και τα Τμήματα επανέρχονται στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Διεθνές Πανεπιστήμιο: Προσαρτάται στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με τη σημερινή δομή και αποστολή του.

Η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών καθώς και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών έχουν πενταετή διάρκεια σπουδών και θα μπορούσαν να προσαρτηθούν στο ΕΜΠ (υπάρχει πρόταση το Γεωπονικό να πάει στο Αθηνών και η ΑΣΚΤ στο ΕΜΠ).

Ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα
Ποιες σχολές είναι στο «κόκκινο»

Στατιστικής και Αναλογιστικής Επιστήμης Αιγαίου

Γεωλογίας Πάτρας και Θεσσαλονίκης

Γεωγραφίας Αιγαίου

Χημείας Κρήτης

Οργάνωσης και Διαχείρισης Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων Αγρινίου

Αξιοποίησης Φυσικών Πόρων και Γεωργικής Μηχανικής του Γεωπονικού Αθήνας

Μηχανικών Ορυκτών Πόρων Πολυτεχνείου Κρήτης

Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης στην Ξάνθη

Εφαρμοσμένων Μαθηματικών Παν. Κρήτης (στο ίδιο πανεπιστήμιο και στην ίδια πόλη λειτουργεί από το 1977 Τμήμα Μαθηματικών)

Κοινωνικής & Εκπαιδευτικής Πολιτικής στα Πανεπιστήμια Μακεδονίας και Πελοποννήσου (χωρίς γνωστικό αντικείμενο)

Πολιτιστικής Τεχνολογίας & Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (χωρίς σαφές γνωστικό αντικείμενο)

Οργάνωσης & Διαχείρισης Αθλητισμού, στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (άνευ σαφούς γνωστικού αντικειμένου)

Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων & Συστημάτων

Επιστήμης & Τεχνολογίας Υπολογιστών και Τμήμα Επιστήμης & Τεχνολογίας Τηλεπικοινωνιών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (το καθένα εξ αυτών αποτελεί έναν τομέα από τους 4 ή 5 Τομείς των Τμημάτων Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του ΕΜΠ, του Πολυτεχνείου Κρήτης, του ΔΠΘ, του ΑΠΘ και του Πανεπιστημίου Πατρών, καθώς και δύο τομείς των Τμημάτων Πληροφορικής του ΕΚΠΑ, του ΑΠΘ, του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Κρήτης)

Σχολές Επιστήμης Υλικών (Συνυπάρχουν στην ίδια Σχολή με το Τμήμα Χημείας στο Παν. Ιωαννίνων και με τα Τμήματα Χημείας, Φυσικής και Βιολογίας στο Παν. Κρήτης)

Τμήματα Νοσηλευτικής ΑΕΙ (αυτά τα Τμήματα άρχισαν τη λειτουργία τους στα ΤΕΙ. Θα πρέπει να εξεταστεί κατά πόσον η εκπαίδευση των νοσηλευτών απαιτεί επιστημονική τεκμηρίωση ή είναι απλώς μία επαγγελματική εκπαίδευση που μπορεί να δοθεί από τα ΤΕΙ και μόνον, όπως γίνεται με τα επαγγέλματα του οδοντοτεχνίτη, του φυσικοθεραπευτή, του βρεφοκόμου, του ανθοκόμου, του λογοθεραπευτή, του κοινωνικού λειτουργού)

Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής της Κορίνθου (είναι άνευ γνωστικού αντικειμένου και υπάρχει τεράστια διαρροή φοιτητών προς άλλα Τμήματα, ενώ τα μέλη ΔΕΠ δεν έχουν μεταξύ τους συνάφεια στα γνωστικά τους αντικείμενα)

Πολιτικής Επιστήμης & Διεθνών Σχέσεων της Κορίνθου (υπάρχει τεράστια διαρροή φοιτητών προς άλλα συναφή Τμήματα)

Θεατρικών Σπουδών του Ναυπλίου (υπάρχει ομοειδές επιστημονικό αντικείμενο στο Παν. Πατρών)

Οργάνωσης & Διαχείρισης Αθλητισμού στην Σπάρτη (άνευ αντικειμένου)

Τμήματα Νοσηλευτικής στην Αθήνα και στη Σπάρτη (αυτά τα Τμήματα δεν έχουν λόγο λειτουργίας σε επίπεδο πανεπιστημίου, αφού λειτουργούν ήδη σε ΤΕΙ)

Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών (καλύπτεται από τη Φιλοσοφική)

Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου

Το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών έχει Τομέα Πληροφορικής και Υλικού στα ΕΜΠ, Πολυτεχνείο Κρήτης, ΑΠΘ, ΔΠΘ, Παν. Θεσσαλίας και Πανεπιστήμιο Πατρών. Κατά συνέπεια, το Τμήμα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών & Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πατρών θα πρέπει να ενωθεί με το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Τεχνολογίας Υπολογιστών και το ένα Τμήμα να μετονομαστεί σε Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών.

Σχολές ΤΕΙ προς κατάργηση

• Τουριστικών επιχειρήσεων
• Στελεχών Συνεταιριστικών Οργανώσεων
• Διαχείρισης Πληροφοριών
• Τοπικής Αυτοδιοίκησης
• Τεχνολογιών Αντιρρύπανσης
• Γεωτεχνολογίας και Περιβάλλοντος
• Ζωικής Παραγωγής
• Φυτικής Παραγωγής
• Ιχθυοκαλλιεργειών
• Γεωργικών Μηχανημάτων Αρδεύσεων
• Δασοπονίας Καβάλας-Λαμίας
• Πληροφορικής και ΜΜΕ Πάτρας
• Λαϊκής & Παραδοσιακής Μουσικής Ηπείρου
• Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών Ιωαννίνων
• Ιατρικών Εργαστηρίων Λάρισας
• Τουρισμού της Λήμνου
• Αρχιτεκτονικής της Καστοριάς

Κατεβαίνουν επίπεδο
Τα χαμηλής ζήτησης ΤΕΙ θα γίνουν «τοπικά κολέγια»

«Χρυσώνει το χάπι» σε όλους όσοι αντιδράσουν στο κλείσιμο δεκάδων ΤΕΙ, ενώ ταυτόχρονα δίνει μορφωτική διέξοδο στους χαμηλόβαθμους μαθητές. Αυτά επιτυγχάνει το σύστημα των «τοπικών κολεγίων» που ετοιμάζει η κυβέρνηση, ύστερα και από το πρωτοφανές «κραχ» των βάσεων το 2010.

Δεκάδες τμήματα χαμηλής ζήτησης των ΤΕΙ, στα οποία είτε εισήχθησαν κάποιοι από τους 19.281 που έγραψαν κάτω από 10 είτε δεν προτιμήθηκαν από κανέναν, με αποτέλεσμα τις 4.108 κενές θέσεις τους, θα κατέβουν εκπαιδευτικό επίπεδο και θα αποτελέσουν τον «μεταλυκειακό πυλώνα» των «τοπικών κολεγίων», που θα λειτουργεί ως «γέφυρα», μεταξύ της δευτεροβάθμιας και της ανώτατης εκπαίδευσης, για όλους τους μεσαίους και μέτριους μαθητές.

Η εισαγωγή σε αυτά θα γίνεται μόνο με τον βαθμό του απολυτηρίου (στα «τοπικά κολέγια» θα μπορούν να ενταχθούν και τα ΙΕΚ). Οι απόφοιτοι τους θα μπορούν, δίνοντας εσωτερικές εξετάσεις στη Σχολή που επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους (σε ΤΕΙ ή ΑΕΙ). Ο υφυπουργός Παιδείας, κ. Γιάννης Πανάρετος, προσφάτως δήλωσε: «…Οταν έχεις 200 εισακτέους και τελικά μπαίνουν 150, γιατί δεν τα δηλώνουν καν οι υποψήφιοι, και από τους 150 οι 70 παίρνουν μετεγγραφή και οι άλλοι 30 δεν πηγαίνουν καν να εγγραφούν, τότε το συγκεκριμένο τμήμα έχει πρόβλημα. Αυτό, λοιπόν, που πρέπει να κάνεις είναι εξετάσεις αν μπορείς να φτιάξεις μια μονάδα μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που να ικανοποιεί τις τοπικές ανάγκες και να είναι ελκυστική για τα παιδιά που θα πάνε εκεί».

ΒΙΒΙΑΝ ΜΠΕΝΕΚΟΥ
bibian@pegasus.gr