Οι «έξυπνες» επιλογές σχολής και τα πονηρά σημεία
Έληξαν τυπικά τα μαθήματα την Παρασκευή 15 Απριλίου και οι πανελλαδικές εξετάσεις του 2011 ξεκινούν εφέτος νωρίτερα από κάθε άλλη χρονιά, στις 12 Μαΐου. Τα σχολεία θα ξανανοίξουν τη Δευτέρα 2 Μαΐου, οι μαθητές όμως της Γ’ λυκείου θα προσέλθουν μόνο για να πάρουν το δελτίο του εξεταζομένου στις πανελλαδικές δοκιμασίες.
Εφέτος βέβαια η «αντίστροφη μέτρηση» για τις πανελλαδικές εξετάσεις ξεκινάει με πολλά ερωτηματικά. Άγνωστο είναι ακόμη ποια χρονική περίοδο (πριν ή μετά την ανακοίνωση των βαθμολογιών των υποψηφίων) θα κατατεθούν τα μηχανογραφικά δελτία, οι θέσεις των εισακτέων σε κάθε σχολή παραμένουν άγνωστες, ενώ οι διαδικασίες των μετεγγραφών αλλάζουν και το νέο σύστημα θα δοκιμαστεί για πρώτη φορά εφέτος. Οπως λέει ο φροντιστής κ. Γ. Χατζητέγας, «με αυτά τα δεδομένα η διαχείριση των εξεταστικών και πανελλαδικών κρίσεων των εφήβων μαθητών μας χρειάζεται έναν ορθολογικό συνδυασμό ψυχολογικών στρατηγικών και τεχνικών που συνιστούν μια πιθανή συνταγή επιτυχίας με την πεποίθηση ότι οι εξετάσεις επιβραβεύουν όσους έχουν πραγματικά μοχθήσει».
«Στο “χρηματιστήριο” των βάσεων των πανελλαδικών εξετάσεων τα τελευταία 30 χρόνια ζήσαμε μεγάλες ανακατατάξεις» αναφέρει ο κ. Χατζητέγας. «Στη δεκαετία του ’80 είχαμε την έκρηξη της ζήτησης στις νεοσύστατες τότε σχολές της κοινωνιολογίας. Μία δεκαετία αργότερα ζήσαμε την αυξημένη ζήτηση των σπουδών στα τμήματα ΜΜΕ και στην τρέχουσα δεκαετία διαπιστώσαμε την άνοδο και την πτώση των βάσεων στα τμήματα της Χρηματοοικονομικής και της Πληροφορικής. Οι αλλαγές είναι απρόβλεπτες τις περισσότερες φορές. Οπως για παράδειγμα η μεγάλη ζήτηση των σπουδών της Παιδαγωγικής την τελευταία δεκαετία ως αποτέλεσμα της δημιουργίας του ολοήμερου σχολείου, η οποία διπλασίασε τις θέσεις απασχόλησης των δασκάλων».
Από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα οι επιλογές των υποψηφίων
Με βάση τεκμηριωμένες έρευνες το ποσοστό των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης οι οποίοι μπορούν να διοριστούν στο Δημόσιο δεν θα υπερβαίνει το 5% στο άμεσο μέλλον. Με αυτό το δεδομένο οι νέοι στρέφονται σε σπουδές που αποτελούν ζητούμενο σε μια δυναμική αγορά εργασίας.
Οπως λένε οι ειδικοί, η αγορά εργασίας στη χώρα μας παρουσιάζει μεγαλύτερη ζήτηση από την αντίστοιχη προσφορά σε επαγγέλματα που αφορούν την πληροφορική, την οικονομία, τα φοροτεχνικά, τις τηλεπικοινωνίες, τον τουρισμό, τη διατροφή, τον αθλητισμό, την προστασία του περιβάλλοντος και τις εναλλακτικές καλλιέργειες.
Πάντως, όπως αναφέρει ο κ. Χατζητέγας, η οικονομική ύφεση επιφέρει ρεαλιστικές αλλαγές στον πίνακα των προτιμήσεων των υποψηφίων των πανελλαδικών εξετάσεων. Οι υποψήφιοι στρέφονται πλέον σε παραδοσιακές σχολές επαγγελματικής ασφάλειας και αποκατάστασης με το βλέμμα όχι πλέον στο Δημόσιο αλλά και στον απαιτητικό ιδιωτικό στίβο.
Τα πρώτα τμήματα στην προτίμηση των υποψηφίων
Πιθανότατα και εφέτος οι στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές στο σύνολό τους θα προηγηθούν στις προτιμήσεις των υποψηφίων καθώς οδηγούν σε άμεση επαγγελματική αποκατάσταση. Οι υποψήφιοι όμως πρέπει να είναι καλά ενημερωμένοι για τις συνθήκες της εκπαίδευσης και των σπουδών, καθώς απαιτούν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά προσωπικότητας με έμφαση στην πειθαρχία, στην υπομονή και στην αφοσίωση στα καθήκοντα που απορρέουν από μια αυστηρή ιεραρχία. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι κάθε χρόνο από τη Σχολή Ευελπίδων αποχωρεί από το πρώτο τρίμηνο ένα σημαντικό ποσοστό της τάξεως του 20% των επιτυχόντων.
Στην ίδια κατεύθυνση οι νομικές σπουδές, τα παιδαγωγικά τμήματα, οι ιατρικές σχολές και οι υψηλόβαθμες σχολές του Πολυτεχνείου θα παραμείνουν, όπως όλα δείχνουν, στις πρώτες προτιμήσεις των υποψηφίων, ανεξάρτητα από τη δυσκολία της επαγγελματικής αποκατάστασης που παρατηρείται στους αποφοίτους μερικών εξ αυτών.
Η… πτώση των παιδαγωγικών
Οι παιδαγωγικές σπουδές παρουσιάζουν σήμερα άμεση επαγγελματική αποκατάσταση, οι εκτιμήσεις όμως είναι ότι τα επόμενα χρόνια οι διορισμοί θα είναι σημαντικά μειωμένοι και ο σταθερός αριθμός των αποφοίτων θα δυσκολέψει την πρόσβαση στο δημόσιο σχολείο. Σταθερή αξία στην αγορά εργασίας είναι οι σπουδές του Πολυτεχνείου και, παρά την κρίση, ο κατασκευαστικός τομέας δεν θα πάψει ποτέ να δίνει δουλειά στους πολιτικούς μηχανικούς, στους ηλεκτρολόγους και στους μηχανολόγους.
Οι οικονομικές σπουδές, τα χρηματοοικονομικά, τα λογιστικά και οι σπουδές της εμπορίας και της διαφήμισης αποτελούν σταθερό ζητούμενο της αγοράς εργασίας. Σταθερή αξία αποτελούν και οι σπουδές της διοίκησης, με πολλές νέες αναδυόμενες ειδικότητες όπως π.χ. η διοίκηση της εφοδιαστικής αλυσίδας(Logistics). H εποχή της ποιοτικής τυποποίησης όλων των αγαθών και των υπηρεσιών απαιτεί επιστήμονες με εξειδίκευση. Εδώ απαιτούνται συνήθως διαθεματικές σπουδές οι οποίες συνδυάζουν τη διοίκηση και τη διαχείριση ανθρώπινων πόρων με τη μηχανολογία, την τεχνολογία τροφίμων και τις σπουδές στην εκπαίδευση γενικότερα.
Η πληροφορική και οι νέες τεχνολογίες, ιδίως σε κρίσιμους τομείς, όπως είναι η διαχείριση ενεργειακών πόρων, αποτελούν τις νέες προτιμήσεις των υποψηφίων. Το κανάλι του Internet αποδεικνύεται πλέον ο νέος χώρος μιας νέας οικονομίας.
Η πληροφορική συνδυάζεται με την οικονομία και στο μηχανογραφικό δελτίο των υποψηφίων υπάρχουν πολλές σχολές με ανάλογα προγράμματα σπουδών. Η πληροφορική συνδυάζεται ακόμη και με τη γενετική και τη ρομποτική δημιουργώντας νέες επιστήμες βιοπληροφορικής οι οποίες ανευρίσκονται στο μηχανογραφικό των υποψηφίων.
Τα μαθηματικά και οι φυσικές επιστήμες αποτελούν διαχρονικά «αθάνατες» επιστήμες καθώς οδηγούν σε πολλές κατευθύνσεις και όχι μόνο στην εκπαίδευση και στη διδασκαλία. Μια ενδιαφέρουσα εκδοχή των μαθηματικών σπουδών είναι οι σπουδές στατιστικής και αναλογιστικής που συνδυάζονται με πολλούς τομείς της επιστήμης και της οικονομίας.
Οι σπουδές στις ξένες φιλολογίες, ιδίως στην Αγγλική και στην Ισπανική, αποτελούν ένα ασφαλές διαβατήριο στην αγορά εργασίας, καθώς και όλα τα επαγγέλματα των χαμηλόβαθμων σχολών του 3ου επιστημονικού πεδίου, από τη νοσηλευτική ως την εργοθεραπεία, τα οποία δίνουν και θα εξακολουθούν να δίνουν διέξοδο στην αγορά εργασίας.
Οι σπουδές τουριστικών επαγγελμάτων και τουριστικών επιχειρήσεων αποτελούν μια έξυπνη επιλογή που οδηγεί ασφαλώς σε επαγγελματική αποκατάσταση. Τέλος, σταθερή αξία σε σπουδές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι τα τμήματα των ναυτιλιακών σπουδών αλλά και ό,τι σχετίζεται με την «πράσινη» ανάπτυξη και τη διαχείριση του περιβάλλοντος.
Πώς να συμπληρώσετε σωστά το μηχανογραφικό δελτίο σας
Η σωστή συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου, ιδίως εφέτος που κατά τα φαινόμενα θα κατατεθεί ηλεκτρονικά και σε διάστημα ελάχιστων ημερών, προϋποθέτει καλή γνώση από μέρους των υποψηφίων των σχετικών τεχνικών λεπτομερειών. «Το Βήμα» παρουσιάζει με τη βοήθεια του κ. Χατζητέγα μερικές πρακτικές και χρήσιμες συμβουλές για τη σωστή συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο τίτλος μιας σχολής ή ενός τμήματος δεν είναι απολύτως αντίστοιχος με το περιεχόμενο των σπουδών και κυρίως με τα επαγγελματικά δικαιώματα που αυτές εξασφαλίζουν.
Μια απλή και πρακτική μέθοδος συμπλήρωσης
· Θεωρούμε ως υπόθεση εργασίας ότι έχουμε συγκεντρώσει τον μέγιστο αριθμό μορίων, π.χ. 20.000 μόρια! Σας υπενθυμίζουμε ότι έχουν παρατηρηθεί άνοδοι και πτώσεις σχολών κατά χιλιάδες μόρια από τη μία χρονιά στην άλλη!
· Χαρακτηρίζουμε τις σχολές είτε ως Α (πρώτης προτίμησης) είτε ως Β (δεύτερης προτίμησης) είτε ως Γ (τρίτης προτίμησης) διατρέχοντας το σύνολο των σχολών και των δύο πεδίων που έχουμε επιλέξει, ανεξάρτητα από τις βάσεις των προηγουμένων ετών. Οσες σχολές δεν μας ενδιαφέρουν τις προσπερνούμε και δεν τις χαρακτηρίζουμε.
· Διερευνούμε με ιδιαίτερη προσοχή το πρόγραμμα των σπουδών κάθε σχολής ή τμήματος, τις μεταπτυχιακές προοπτικές και τα επαγγελματικά δικαιώματα.
· Ιεραρχούμε τις σχολές της κάθε κατηγορίας με αύξοντα αριθμό 1, 2, 3 κτλ. Ετσι, αν π.χ. έχουμε χαρακτηρίσει 10 σχολές ως Α, 10 ως Β και άλλες 10 ως Γ, θα έχουμε τις σχολές Α1, Α2… Α10, Β11, Β12… Β20, Γ21, Γ22… Γ30.
· Σβήνουμε τους χαρακτηρισμούς Α, Β, Γ. Ο αριθμός ο οποίος είναι σημειωμένος δίπλα από κάθε σχολή αποτελεί τη σειρά προτίμησης με την οποία θα συμπληρώσουμε το μηχανογραφικό δελτίο.
Τα πονηρά σημεία
· Η πλέον υψηλόβαθμη σχολή δεν είναι οπωσδήποτε και η «καλύτερη».
· Aν κληθούμε να καταθέσουμε μηχανογραφικό, ενώ πρόκειται να συμμετάσχουμε σε εξετάσεις για τις στρατιωτικές – αστυνομικές σχολές, θα πρέπει να προσέξουμε ώστε οι σχολές που έπονται σε σειρά προτίμησης να δηλώνονται ανεξάρτητα από την ύπαρξη των πρώτων (μπορεί, λ.χ., να υπάρξει αποτυχία σε κάποιο αγώνισμα).
· Να έχουμε υπόψη μας ότι οι σχολές με ειδικό μάθημα έχουν βαθμούς πρόσβασης αρκετά χαμηλότερους από αυτούς για τους οποίους μας προδιαθέτουν οι βαθμοί εισαγωγής (έτσι, π.χ., η Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Θράκης είχε βάση το 2010 20.921 μόρια αλλά αντίστοιχο βαθμό πρόσβασης 18,24 ενώ οι Ναυτιλιακές Σπουδές του Πειραιά είχαν βάση το 2010 17.394 μόρια αλλά αντίστοιχο βαθμό πρόσβασης 15,26).
· Στις περιπτώσεις των υποψηφίων των τρίτεκνων και πολύτεκνων οικογενειών αλλά και σε όσες περιπτώσεις εμπίπτουν στις διατάξεις του νόμου περί μετεγγραφών μπορούν να δηλωθούν και τμήματα εκτός του τόπου της μόνιμης κατοικίας, αρκεί να υπάρχουν αντίστοιχα τμήματα. Η μετεγγραφή πάντως δεν είναι εξασφαλισμένη με βάση τις διατάξεις των επικείμενων νομοθετικών ρυθμίσεων. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στον σχετικό πίνακα του υπουργείου Παιδείας για τα «αντίστοιχα» πανεπιστήμια και ΤΕΙ.
· Προσέχουμε τις κοινές σχολές των διαφόρων επιστημονικών πεδίων και τις δηλώνουμε από το πεδίο που μας δίνει τα περισσότερα μόρια. Π.χ., το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης Παντείου, που είναι κοινό τμήμα του 1ου και του 5ου επιστημονικού πεδίου, πρέπει να δηλωθεί από υποψήφιο που έχει πρόσβαση και στα δύο πεδία από εκείνο το πεδίο στο οποίο έχει τα περισσότερα μόρια.
· Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί και εφέτος στις σχολές του Πανεπιστημίου της Κύπρου καθώς απαιτείται ξεχωριστή αίτηση (http://www.ucy.ac.cy). Για τις σχολές του Πανεπιστημίου Κύπρου οι βάσεις εισαγωγής είναι σε πολλές περιπτώσεις αρκετά χαμηλές και επειδή λειτουργεί σύστημα επιλαχόντων είναι δυνατόν να εισαχθεί κάποιος με σχετικά μικρό βαθμό πρόσβασης. Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής των υποψηφίων η υψηλή ποιότητα των κυπριακών πανεπιστημίων και τεχνολογικών ιδρυμάτων. Το κόστος της φοιτητικής μετανάστευσης στη Μεγαλόνησο είναι απολύτως αντίστοιχο με εκείνο μιας πόλης στην ελληνική περιφέρεια.
Εξυπνες επιλογές χαμηλών επιδόσεων
Οσοι από τους υποψηφίους έχουν πετύχει υψηλές επιδόσεις διαθέτουν ασφαλώς άνεση σχετικά με το πόσες και ποιες σχολές θα επιλέξουν. Αυτοί όμως των οποίων οι επιδόσεις είναι χαμηλότερες των προσδοκιών τους μπορούν να διεκδικήσουν θέσεις σε χαμηλόβαθμα τμήματα που οδηγούν σε επαγγελματικές ενασχολήσεις ανάλογες των επιθυμιών και των ονείρων τους. Μερικές χρήσιμες παρατηρήσεις:
· Tα επόμενα χρόνια, όταν οι σημερινοί υποψήφιοι βρεθούν στην αγορά εργασίας, θα υπάρχει πλήρης ταύτιση των πανεπιστημίων και ΤΕΙ σε προγράμματα σπουδών, διδακτικό προσωπικό και επαγγελματικά δικαιώματα.
· Χαμηλόβαθμα σημερινά ΤΕΙ θα έχουν υπερκεράσει αρκετά πανεπιστήμια στην ενιαία κλίμακα αξιολόγησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
· Αρκετοί υποψήφιοι μπορούν να διεκδικήσουν σχολές με πολύ καλές προοπτικές, εφόσον βέβαια σχετίζονται με τα ενδιαφέροντά τους, και από «μη συμβατά» επιστημονικά πεδία, παρά την απώλεια του 7% στα μόριά τους. Π.χ , ένας υποψήφιος της θεωρητικής κατεύθυνσης με μόρια εισαγωγής κοντά στα 10.500 δύσκολα θα βρει σχολή στο 1ο επιστημονικό πεδίο. Αν επομένως έχει πρόσβαση στο 3ο ή στο 4ο ή στο 5ο επιστημονικό πεδίο, μπορεί να αναζητήσει αξιόπιστες λύσεις στα χαμηλόβαθμα ΤΕΙ αυτών των επιστημονικών πεδίων.
· Υπάρχουν λύσεις για όλα τα βαθμολογικά βαλάντια Π.χ., μπορεί ένας υποψήφιος να μην εξασφαλίσει εισαγωγή σε ένα υψηλόβαθμο τμήμα διοίκησης ή λογιστικής, υπάρχουν όμως αντίστοιχα χαμηλόβαθμα ΤΕΙ στο κέντρο και στην περιφέρεια που οδηγούν σε ανάλογο επαγγελματικό περιβάλλον. Ανάλογα ισχύουν και για πολλές σχολές που έχουν σχέση με τις κατασκευές, τη μηχανολογία και την ηλεκτρολογία.
Τα συνηθέστερα λάθη του μηχανογραφικού
· Είναι λάθος να ιεραρχούμε τις σχολές κατά φθίνουσα σειρά μορίων και όχι σύμφωνα με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, τις κλίσεις και τις προτιμήσεις μας.
· Η σειρά προτίμησης μιας σχολής δεν αποτελεί κριτήριο για την εισαγωγή μας. Εφόσον συγκεντρώνουμε τον απαραίτητο αριθμό μορίων, επιτυγχάνουμε στη σχολή ή στο τμήμα ανεξάρτητα από τη σχολή προτίμησης. Πολλοί γονείς έχουν λαθεμένα την εντύπωση ότι η σειρά επιλογής διευκολύνει ή δυσκολεύει την εισαγωγή μας σε κάποιο τμήμα.
· Στο μηχανογραφικό αποτυπώνουμε τις δικές μας επιθυμίες και όχι των άλλων. Τα στερεότυπα των γονέων είναι πάντοτε σεβαστά αλλά απέχουν από την κοινωνική δυναμική και τη σύγχρονη ζήτηση των επαγγελμάτων.
· Μια περιζήτητη και με καλή φήμη σχολή μπορεί να είναι καλή για τους άλλους αλλά όχι για μας. Δεν μπορεί επί παραδείγματι να κατευθυνθώ σε πολυτεχνική σχολή χωρίς να έχω «πρακτικές» κλίσεις και δεξιότητες ή να προτιμήσω λογιστικές σχολές χωρίς να είμαι «οργανωτικός – συμβατικός» τύπος και με άνεση στις αριθμοεργασίες.
· Σίγουρα δεν μπορούμε να ασκήσουμε όλα τα επαγγέλματα, γι’ αυτό θα πρέπει να είμαστε επιλεκτικοί στην προτίμησή μας, από τις υψηλόβαθμες ως τις χαμηλόβαθμες σχολές.
· Μια σχολή με υψηλή ζήτηση σήμερα μπορεί να είναι… στα αζήτητα σε έξι-επτά χρόνια που θα βγούμε στην αγορά εργασίας.
· Η σωστή συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου αφορά όλους τους υποψηφίους, ακόμη και εκείνους που δεν τα πήγαν όπως περίμεναν ή δεν πληρούν το κριτήριο της βαθμολογικής βάσης. Η λήψη απόφασης στη ζωή μας πρέπει να γίνεται με βάση τα δεδομένα που κάθε φορά υπάρχουν. Η ζήτηση άλλωστε στον πιο σημαντικό βαθμό καθορίζει τελικά τις βάσεις εισαγωγής.
Μερικές πληροφορίες που αξίζουν την προσοχή μας
· Οι απόφοιτοι των τμημάτων τουριστικών επιχειρήσεων έχουν το δικαίωμα να εργαστούν ως λογιστές ύστερα από διετή άσκηση.
· Οι απόφοιτοι των τμημάτων πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και Πειραιώς εγγράφονται στο Οικονομικό Επιμελητήριο εξασφαλίζοντας τα επαγγελματικά δικαιώματα των οικονομολόγων.
· Το τμήμα πληροφορικής του ΤΕΙ Αθηνών είναι το πρώτο τμήμα ΤΕΙ που υποδέχεται με κατατακτήριες εξετάσεις αποφοίτους πανεπιστημίου!
· Οι απόφοιτοι του Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης Θράκης (ΑΕΙ) αποκτούν άδεια άσκησης επαγγέλματος κοινωνικού λειτουργού, κάτι που εξασφαλίζεται και από τα τμήματα των ΤΕΙ της κοινωνικής εργασίας (Αθήνα, Ηράκλειο, Πάτρα).
· Το Τμήμα Διοίκησης Συστημάτων Εφοδιασμού στο ΤΕΙ Χαλκίδας, με έδρα τη Θήβα, που ανήκει στο 5ο επιστημονικό πεδίο, έχει ανάλογο πρόγραμμα σπουδών με το Τμήμα Τυποποίησης και Διακίνησης Προϊόντων του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, με έδρα την Κατερίνη, που ανήκει στο 4ο και 5ο επιστημονικό πεδίο! Και τα δύο πάντως έχουν ευοίωνες προοπτικές απασχόλησης για τους αποφοίτους τους.
· Το Τμήμα Διεθνών Ευρωπαϊκών Σπουδών Πειραιά και το Τμήμα Διεθνών Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου διαφέρουν στο γεγονός ότι οι απόφοιτοι του τμήματος στον Πειραιά που επιλέγουν την κατεύθυνση «Διεθνής και Ευρωπαϊκός Οικονομικός Πυλώνας» εγγράφονται στο Οικονομικό Επιμελητήριο, ενώ οι απόφοιτοι του Παντείου δεν έχουν αυτό το δικαίωμα.
· Οι απόφοιτοι του Τμήματος Διαιτολογίας και Διατροφής του Χαροκοπείου και οι απόφοιτοι των ΤΕΙ Διατροφής και Διαιτολογίας μπορούν να ανοίξουν δικό τους γραφείο ως ελεύθεροι επαγγελματίες με κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα.
· Οι απόφοιτοι του Τμήματος Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών μπορούν πλέον να διοριστούν ως φιλόλογοι.
· Oλοι οι μηχανικοί ύστερα από σύντομη εκπαίδευση και σχετικές εξετάσεις μπορούν να υπογράφουν περιβαλλοντικές μελέτες.
· Μπορεί κάποιος να περάσει σε oικονομικό τμήμα χωρίς να εξεταστεί στο μάθημα «Αρχές Οικονομικής Θεωρίας»! Το Τμήμα Βιομηχανικής Διοίκησης και Τεχνολογίας Πειραιά και το Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών ανήκουν και στο 4ο πεδίο, οι απόφοιτοί τους όμως εγγράφονται στο Οικονομικό Επιμελητήριο, κάτι που συμβαίνει και με τους αποφοίτους του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης Παντείου, που ανήκει και στο 1ο πεδίο. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με το Τμήμα Στατιστικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, που βρίσκεται στο 2ο επιστημονικό πεδίο.
· Τμήματα με σύγχρονο σχεδιασμό και ελκυστικό πρόγραμμα σπουδών συμβατό με την αγορά εργασίας περνούν συνήθως απαρατήρητα. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε: το Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επιστήμης Αιγαίου με έδρα τη Μυτιλήνη, το Τμήμα Τεχνών Ηχου και Εικόνας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο με έδρα την Κέρκυρα, το Τμήμα Εργοθεραπείας του ΤΕΙ Αθήνας, τα τμήματα Σχεδιασμού και Παραγωγής Ενδυμάτων στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης με έδρα το Κιλκίς, το Τμήμα Σχεδιασμού Ξύλου και Επίπλου με έδρα την Καρδίτσα κτλ.
