ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟ ΝΕΡΟ
Το νερό προέρχεται από δύο κύριες πηγές: από την επιφάνεια (λίμνες, ποτάμια), και από το υπέδαφος (γεωτρήσεις, φυσικές πηγές). Στο πέρασμά του από τη γη, το νερό μπορεί να συλλέξει κάθε λογής ρυπαντές, από απλά σωματίδια (άμμο, λάσπη), μέχρι και χημικές ουσίες όπως υδράργυρο, μόλυβδο, αμίαντο, ραδόνιο, φυτοφάρμακα και λιπάσματα. Και φυσικά από το νερό δεν θα μπορούσαν να απουσιάζουν τα βακτήρια, τα πρωτόζωα και οι ιοί.
Στην προσπάθειά μας να περιορίσουμε τα μικρόβια του νερού, επεξεργαζόμαστε το νερό με χλώριο, το οποίο, ναι μεν θα σκοτώσει τους μικροοργανισμούς (αν και όχι όλους), θα δημιουργήσει όμως και παραπροϊόντα όπως οι τριαλογονάνθρακες (πχ χλωροφόρμιο), τα οποία δεν είναι καθόλου φιλικά για εμάς. Αντίθετα πολλά από αυτά έχουν χαρακτηρισθεί ως πιθανοί καρκινογόνοι παράγοντες…
Τέλος, για να φτάσει το νερό στη βρύση μας περνάει από το δίκτυο ύδρευσης. Αν οι σωληνώσεις είναι παλιές, ο μόλυβδος από τους συνδέσμους, η σκουριά και υλικά διάβρωσης ρυπαίνουν το νερό αμέσως πριν τρέξει στη βρύση μας.
”Υπάρχουν περισσότεροι κανόνες για το νερό της βρύσης στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ από εκείνους που εφαρμόζονται στη βιομηχανία του εμφιαλωμένου νερού” λεει ο δρ. Bicksham Guza, διευθυντής του Διεθνούς Προγράμματος του WWF για το Νερό.
Παρ’ όλα αυτά, πολλοί καταναλωτές εμφανίζονται επιφυλακτικοί σχετικά με την ασφάλεια του νερού της βρύσης, με αποτέλεσμα να καταφεύγουν στη λύση του εμφιαλωμένου. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, στην Ελλάδα καταναλώνονται περίπου ένα δισεκατομμύριο λίτρα εμφιαλωμένου νερού κάθε χρόνο.
Ο σημαντικότερος κανόνας που πρέπει να τηρείται ώστε το εμφιαλωμένο νερό να είναι ασφαλές είναι να διατηρείται σε θερμοκρασία κάτω των 18 βαθμών Κελσίου –σε υψηλότερες θερμοκρασίες μπορεί να αναπτυχθούν παθογόνοι μικροοργανισμοί ή και να αλλοιωθεί η πλαστική συσκευασία, με αποτέλεσμα να μεταφερθούν τοξίνες στο νερό, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις ευθύνονται για την πρόκληση στομαχικών προβλημάτων, ακόμη και καρκινογενέσεων.
Το αγοράζουμε από τα καταστήματα σε διάφορα μεγέθη και συσκευασίες.
Παράγεται από φυσικές πηγές νερού, από μεταλλικό νερό, από νερό βρύσης ή από αποσταγμένο νερό. Θεωρείται υψηλής ποιότητας όσον αφορά στη γεύση, την οσμή, τη διαύγεια και τη μικροβιολογική και χημική ρύπανση. Ωστόσο, η ποιότητά του παραμένει αβέβαιη. Οφείλει να διατηρείται και να διακινείται σε θερμοκρασίες κάτω των 18οC, κάτι που πολύ δύσκολα μπορεί να διασφαλίσει ο τελικός καταναλωτής. Ποιος δεν έχει δει παλέτες φορτωμένες με εμφιαλωμένο νερό να λιάζονται έξω από τις αποθήκες των καταστημάτων. Σε πολλά εμφιαλωμένα γίνεται επεξεργασία με στόχο απλά τη βελτίωση της γεύσης και της εμφάνισης, ενώ μπορεί να περιέχουν μικρόβια, οργανικές και ανόργανες ενώσεις . Είναι ακριβό και καθόλου πρακτικό
Επίσης, οι καταναλωτές που αγοράζουν εμφιαλωμένο νερό πρέπει να βεβαιωθούν ότι η εταιρεία παραγωγής και εμφιάλωσης είναι μέλος της διεθνούς ένωσης παραγωγών εμφιαλωμένων νερών (International Bottled Water Association – IBWA) και ότι αυτό πληροί τις απαραίτητες προϋποθέσεις ώστε να είναι πόσιμο. Η IBWA ελέγχει κάθε χρόνο τις εταιρείες – μέλη της, ώστε να εξασφαλίσει ότι όλες οι μονάδες παράγουν ασφαλές πόσιμο νερό.
Ως εμφιαλωμένο ορίζεται το νερό που πωλείται σε σφραγισμένες φιάλες. Χαρακτηρίζεται ακόμη και νερό ´πηγής´, ή ´μεταλλικό´, ενώ υπάρχει και το επιτραπέζιο (κοινό πόσιμο συσκευασμένο νερό). Επίσης, μπορεί να προέρχεται και από άλλες υδάτινες πηγές, οι οποίες έπειτα από κατάλληλη επεξεργασία είναι πόσιμες. Στο εξωτερικό, για παράδειγμα, υπάρχουν εταιρείες που εμφιαλώνουν νερό για ειδικές πληθυσμιακές ομάδες, όπως οι υποτασικοί, αυτοί που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα, κάνουν δίαιτα ή αθλούνται.
Επιτραπέζιο νερό.
Είναι το νερό που χρησιμοποιείται για ανθρώπινη κατανάλωση στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών είτε ύστερα από επεξεργασία είτε όχι. Μπορεί να έχει βρεθεί στην επιφάνεια ή να έχει υπόγεια προέλευση και ενδέχεται να υποβληθεί σε διάφορες διεργασίες απολύμανσης.
Φυσικό μεταλλικό νερό.
Πρόκειται για το νερό που είναι μικροβιολογικά κατάλληλο προς πόση, έχει υποχρεωτικά υπόγεια προέλευση και αντλείται από μία ή περισσότερες φυσικές πηγές ή τεχνητές εξόδους μιας πηγής. Διακρίνεται από το κοινό πόσιμο νερό από: α. τη φυσιολογική του σύσταση, αφού περιέχει περισσότερα ανόργανα άλατα, ιχνοστοιχεία ή άλλα συστατικά (π.χ., είναι πλούσιο σε μαγνήσιο, φτωχό σε νάτριο, φθοριούχο), και β. από την αρχική του κατάσταση που διατηρείται άθικτη λόγω της υπόγειας προέλευσής του. Στα φυσικά μεταλλικά νερά δεν επιτρέπεται καμία επεξεργασία απολύμανσης που έχει ως αποτέλεσμα τη μεταβολή του μικροβιακού φορτίου.
Νερό πηγής.
Είναι το νερό υπόγειας προέλευσης που αντλείται από μία ή περισσότερες φυσικές ή τεχνητές εξόδους μιας πηγής. Εμφιαλώνεται επιτόπου (στο χώρο προέλευσής του), δεν υπόκειται σε καμία επεξεργασία απολύμανσης και τα φυσικοχημικά του χαρακτηριστικά συμφωνούν με εκείνα του κοινού πόσιμου νερού.
Περιέχει βακτήρια το εμφιαλωμένο νερό;
Βακτήρια έχουν τα περισσότερα εμφιαλωμένα νερά που κυκλοφορούν στην αγορά. Το νερό αυτού του τύπου υποβάλλεται σε επεξεργασία για την απομάκρυνση μικροοργανισμών που συνήθως υπάρχουν στην πηγή, αλλά δεν είναι στόχος της εταιρείας η αποστείρωσή του. Το εμφιαλωμένο αποστειρωμένο νερό παράγεται κατόπιν παραγγελίας κυρίως για τις ανάγκες των φαρμακοβιομηχανιών.
Πολλές μελέτες έδειξαν ότι τα επίπεδα συγκέντρωσης των βακτηρίων αυξάνονται ραγδαία μετά την παρέλευση του εξαμήνου εμφιάλωσής του, εντούτοις μετά τη διαδικασία της απολύμανσης καταστρέφονται όλα τα επιβλαβή για την υγεία του καταναλωτή ξένα σώματα. Οι ειδικοί συστήνουν να τοποθετείται η φιάλη μετά το άνοιγμά της στο ψυγείο για την αποφυγή εισχώρησης μικροοργανισμών.
Στη χώρα μας από το 1995 λειτουργεί το Εθνικό Πρόγραμμα Ελέγχου Εμφιαλωμένων Νερών με τη συνεργασία του Γενικού Χημείου του Κράτους, των υπουργείων Ανάπτυξης και Υγείας και σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη λειτουργία της Ειδικής Επιτροπής Έρευνας και Ελέγχου.
Σκοπός των ελέγχων που διενεργούν οι αρμόδιοι φορείς είναι η δέσμευση των επιχειρήσεων για παραγωγή ασφαλών και υγιεινών προϊόντων. Οι ελληνικές μονάδες παραγωγής προσαρμόζονται αργά αλλά σταθερά στην εφαρμογή του συστήματος ελέγχου ποιότητας σε όλα τα στάδια της παραγωγής και μάλιστα στην ανάλυση κρίσιμων σημείων παραγωγής από άποψη υγιεινής.
Οι κυριότεροι άξονες του προγράμματος ελέγχου είναι:
* Επιτόπιος έλεγχος και επιθεώρηση των επιχειρήσεων παραγωγής.
* Επιθεώρηση του περιβάλλοντος χώρου της πηγής, των συνθηκών παραγωγής και του προσωπικού.
* Δειγματοληψία σε πρωτογενές και εμφιαλωμένο νερό και σε πλαστικές φιάλες για χημική και μικροβιολογική εξέταση.
* Έλεγχος αδειών λειτουργίας και εργαστηριακών αναλύσεων.
* Προγραμματισμός δειγματοληψιών σε διακινούμενα στο εμπόριο προϊόντα με ταυτόχρονες χημικές και μικροβιολογικές εξετάσεις.
* Διατύπωση παραβάσεων και σχετικές εισηγήσεις έπειτα από τους ελέγχους και τις αναλύσεις.
* Ενέργειες των υπουργείων Υγείας και Ανάπτυξης για τη συμμόρφωση με την ισχύουσα σχετική νομοθεσία και την επιβολή κυρώσεων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από τους συστηματικούς ελέγχους που διενεργήθηκαν τη χρονική περίοδο 1995-2001 στο σύνολο των εμφιαλωμένων νερών της χώρας, συνολικά ελέγχθηκαν 65 εμφιαλωτήρια από τα οποία τα 23 είναι φυσικού μεταλλικού νερού και τα 42 επιτραπέζιου νερού. Αναφορικά με τα εμφιαλωμένα νερά, ένα ποσοστό περίπου 2% χαρακτηρίστηκε μη ´κανονικό´ ως προς το περιεχόμενο. Οι πλαστικές φιάλες συσκευασίας νερού (ΡΕΤ και PVC) χαρακτηρίστηκαν ´κανονικές´ σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Τροφίμων, Ποτών και Αντικειμένων Κοινής Χρήσης.
Η επιτροπή ελέγχου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ποιότητα των εμφιαλωμένων νερών είναι εξαιρετική και ότι ο Έλληνας και ο ξένος καταναλωτής μπορούν να απολαμβάνουν άφοβα προϊόν υγιές και ασφαλές.
Το ελληνικό εμφιαλωμένο νερό
Λόγω της μορφολογίας των εδαφών από όπου αντλείται το νερό και του βάθους των υδροφορέων της χώρας μας το ελληνικό εμφιαλωμένο νερό έχει μικρές συγκεντρώσεις διαλυμένων αλάτων, πρόκειται δηλαδή για νερό με ´χαμηλή ή πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε άλατα´, ´φτωχό σε νάτριο´ συγκριτικά με το νερό της βόρειας Ευρώπης ή άλλων βαλκανικών χωρών.
Το γεγονός αυτό καθιστά τα ελληνικά νερά (τόσο τα κοινά επιτραπέζια όσο και τα φυσικά μεταλλικά) εύκολα στην καθημερινή κατανάλωσή τους από όλους τους καταναλωτές χωρίς καμία πιθανότητα αρνητικής επίπτωσης στην υγεία από τη συνεχή χρήση τους. Οι περιοχές από όπου αντλούνται είναι απαλλαγμένες από κάθε είδους βιομηχανική ρύπανση ή ρύπανση που οφείλεται σε γεωργικές και άλλου είδους δραστηριότητες και κατά συνέπεια δεν απαιτείται κατεργασία απορρύπανσης πριν από την εμφιάλωση.
Υποχρεωτικές αναγραφόμενες ενδείξεις επί της συσκευασίας
Κάθε εμφιαλωμένο νερό υποχρεωτικά πρέπει να αναγράφει την ένδειξη της κατηγορίας στην οποία ανήκει. Ως ´ενδείξεις´ εννοούνται και οι εικόνες ή τα σύμβολα που υπάρχουν στην ετικέτα ή στο περιλαίμιο του μπουκαλιού, το εμπορικό σήμα της συσκευασίας τροφίμων, στα οποία σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση συμπεριλαμβάνονται και τα εμφιαλωμένα νερά.
Τα εμφιαλωμένα νερά πρέπει υποχρεωτικά να αναγράφουν τις εξής ενδείξεις στη συσκευασία τους:
* Ονομασία πώλησης του προϊόντος.
* Ονομασία πηγής υδροληψίας.
* Τόπος εκμετάλλευσης της πηγής.
* Χημική ανάλυση της σύνθεσης.
* Κατεργασίες που ενδεχομένως πραγματοποιούνται κατά τη διαδικασία εμφιάλωσης.
* Ποσότητα περιεχομένου (όγκος).
* Χρονολογία ελάχιστης διαθεσιμότητας (μέρα/μήνας/έτος).
* Παρτίδα παραγωγής.
* Συνθήκες συντήρησης και χρήσης του προϊόντος.
* Όνομα ή εμπορική επωνυμία παρασκευαστή.
Ενδείξεις που απαγορεύεται να αναγράφονται επί της συσκευασίας:
* Όσες αποδίδουν στο νερό θεραπευτικές ιδιότητες.
* Φράσεις σχετικές με την επίδραση του νερού στις λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού, όπως ´Ενισχύει την πέψη´ ή ´Κατάλληλο για δίαιτα´.
* Εκφράσεις που υπαινίσσονται ένα χαρακτηριστικό που δεν υπάρχει, αποσκοπώντας στην παραπλάνηση του καταναλωτικού κοινού.
Τι να προσέξετε όταν αγοράζετε εμφιαλωμένο νερό
* Μην αγοράζετε φιάλες οι οποίες δεν είναι σφραγισμένες και εξετάστε τες εξονυχιστικά, εσωτερικά και εξωτερικά, αν έχει αλλοιωθεί το σχήμα ή επιπλέουν μικροαντικείμενα. Αναφέρετε στις υγειονομικές υπηρεσίες της περιοχής σας οτιδήποτε περίεργο παρατηρήσετε τόσο στη συσκευασία όσο και στο περιεχόμενο.
* Μην παρασύρεστε από τις ετικέτες και προσέξτε ιδιαίτερα την ημερομηνία εμφιάλωσης και λήξης, τη χημική ανάλυση, το τηλέφωνο επικοινωνίας της επιχείρησης, την τοποθεσία προέλευσης του νερού και τον τύπου νερού.
* Μη γεμίζετε με νερό βρύσης τη φιάλη όταν έχετε καταναλώσει όλο το περιεχόμενο, διότι ενδέχεται να έχουν αναπτυχθεί βακτηρία. Αγοράστε καλύτερα μια νέα φιάλη με εμφιαλωμένο νερό.
Τι να κάνετε για να διασφαλίσετε την ασφαλή κατανάλωση του εμφιαλωμένου νερού
* Μη μοιράζεστε τη φιάλη με άλλο άτομο. Είναι προτιμότερο να γεμίζετε δύο ποτήρια με εμφιαλωμένο νερό παρά να πίνετε απευθείας από το μπουκάλι.
* Αν δεν μπορείτε να βάλετε τη φιάλη στο ψυγείο, τοποθετήστε τη σε δροσερό μέρος μακριά από την ηλιακή ακτινοβολία και οποιαδήποτε εστία μόλυνσης. Εάν έχετε φιάλες σε κάποιον αποθηκευτικό χώρο, κατά το άνοιγμά τους σκουπίστε καλά το χείλος και μετά καταναλώστε το περιεχόμενο.
Το νερό είναι πηγή ζωής. Ο ανθρώπινος οργανισμός εξαρτάται από νερό, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Η επιλογή του εμφιαλωμένου νερού αποτελεί λύση ανάγκης κυρίως στις διακοπές, διότι σε ορισμένες περιοχές του εσωτερικού και του εξωτερικού το νερό της βρύσης είναι πιθανόν να ενέχει κινδύνους για την υγεία σας αφού δεν ελέγχεται επαρκώς. Κάντε λοιπόν τη σωστή επιλογή.
