Φως στις γκρίζες ζώνες του πολυνομοσχεδίου
Έναν οδηγό, με στόχο την αποσαφήνιση στις… γκρίζες ζώνες του νέου μισθολογίου και βαθμολογίου, αλλά και στο καθεστώς της εργασιακής εφεδρείας, δίνουμε σήμερα, με τη μορφή των ερωταπαντήσεων. Η πρώτη ανάγνωση του πολυνομοσχεδίου αφήνει θολό το τοπίο σε αρκετές διατάξεις, εκείνο όμως που γίνεται σαφές με την πρώτη ματιά είναι οι δραματικές αλλαγές στη ζωή και την εργασία χιλιάδων εργαζομένων στο Δημόσιο.
Με την προϋπόθεση ότι περισσότερες λεπτομέρειες θα έχουμε όταν όλα αυτά συζητηθούν στη Βουλή, παραθέτουμε 15 ερωτήσεις-απαντήσεις, που αφορούν τα σημαντικότερα σημεία των νέων δεδομένων.
1 Ποιοι και πόσοι είναι οι υπάλληλοι που θα βγουν τελικά στην εφεδρεία;
ΑΠ.: Γνωρίζουμε μέχρι στιγμής ότι το μέτρο θα εφαρμοστεί άμεσα και μέσα στο τρίμηνο Οκτώβριος-Νοέμβριος-Δεκέμβριος θα έχουν απομακρυνθεί με ηλικιακά κριτήρια γύρω στους 30.000 υπαλλήλους. Η πρώτη φουρνιά περιλαμβάνει όσους μέχρι το τέλος του 2013 θα έχουν συμπληρώσει 35 χρόνια υπηρεσίας και θα είναι 55 χρόνων, δηλαδή όσοι σήμερα είναι τουλάχιστον 53 ετών και έχουν 33 χρόνια υπηρεσίας. Αυτοί οι εργαζόμενοι, σύμφωνα με εκτιμήσεις κύκλων που γνωρίζουν τα δημοσιοϋπαλληλικά, πρέπει να είναι παραπάνω από 30.000, μάλιστα ορισμένοι τους υπολογίζουν σε 40.000 υπαλλήλους. Επίσημο νούμερο δεν υπάρχει, παρά την απογραφή που πραγματοποιήθηκε πέρυσι τον Ιούλιο και θα έπρεπε σε αυτή τη φάση να έχουν δοθεί συγκεκριμένοι αριθμοί από τις κατηγορίες των υπαλλήλων που μπαίνουν στην εφεδρεία.
2 Μαζί με τους 53άρηδες με 33χρονη προϋπηρεσία, μπαίνουν στην εφεδρεία και όσοι είναι μεγαλύτεροι ή έχουν περισσότερα χρόνια;
ΑΠ.: Ναι, διότι η συγκεκριμένη προϋπόθεση θεωρείται το ελάχιστο. Ετσι, στη λίστα της εφεδρείας θα είναι και αυτοί που είναι σήμερα 54 χρόνων και έχουν 34 χρόνια υπηρεσίας, άρα συμπληρώνουν το ηλικιακό όριο της εφεδρείας του χρόνου, δηλαδή το 2012. Το καθεστώς της εφεδρείας περιλαμβάνει εκείνους που τους επόμενους 12 έως 24 μήνες αποκτούν δικαιώματα εξόδου από την υπηρεσία με πλήρη σύνταξη.
3 Οσοι ενταχθούν στην εφεδρεία, θα απασχοληθούν στην υπηρεσία τους, έστω και με δευτερεύουσες εργασίες ή με κάποιον άλλο τρόπο;
ΑΠ.: Οχι. Οι εργαζόμενοι που μπαίνουν σε εφεδρεία θεωρείται ότι βρίσκονται σε προσυνταξιοδοτική διαθεσιμότητα και παύει συνολικά η οποιαδήποτε άσκηση των καθηκόντων που είχαν όταν εργάζονταν. Αυτό ισχύει και για τα κύρια και τα παρεπόμενα ή δευτερεύοντα καθήκοντα.
4 Πώς υπολογίζεται ο «μισθός» της εφεδρείας;
ΑΠ.: Ο «μισθός» της εφεδρείας υπολογίζεται με βάση τον τελευταίο μισθό του υπαλλήλου πριν βγει στην εφεδρεία. Με βάση αυτό το μισθό, καταβάλλεται το 60%. Δεν ισχύουν οι συνολικές αποδοχές του εργαζομένου, που συμπεριλαμβάνουν και άλλες πρόσθετες αμοιβές ή επιδόματα. Τα χρήματα της εφεδρείας είναι μόνον το 60% του βασικού τελευταίου μισθού.
5 Τα χρόνια της εφεδρείας υπολογίζονται ως συντάξιμα;
ΑΠ.: Ναι, ο χρόνος της εφεδρείας είναι συντάξιμος χρόνος και θα προσμετρηθεί στην υπόλοιπη συντάξιμη υπηρεσία. Αυτό αναμένεται να τραβήξει στον υπολογισμό της τελευταίας πενταετίας τη σύνταξη προς τα κάτω, καθώς τα χρήματα της εφεδρείας θα υπολείπονται αρκετά των αποδοχών που θα είχε ο υπάλληλος αν έμενε στην εργασία του. Επίσης και το 2011 και το 2010 ως σύνολο αποδοχών, με τις μειώσεις που επιβλήθηκαν κάθετα σε όλο το δημόσιο τομέα θα κατεβάσει ακόμα περισσότερο το ύψος της σύνταξης του υπαλλήλου.
6 Οι γιατροί εξαιρούνται συνολικά ως κλάδος από την εφεδρεία;
ΑΠ.: Αυτό είναι ένα σημείο που πρέπει να διευκρινιστεί, καθώς το νομοσχέδιο ορίζει ως εξαίρεση τους γιατρούς του ΕΣΥ και μόνον, δηλαδή τους νοσοκομειακούς γιατρούς, και δεν αναφέρει τίποτα για εκείνους που εργάζονται στα ασφαλιστικά ταμεία, π.χ. ΙΚΑ.
7 Οι εκπαιδευτικοί εξαιρούνται συνολικά ως κλάδος από την εφεδρεία;
ΑΠ.: Ναι, έχουν εξαιρεθεί όλοι οι εκπαιδευτικοί σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, δηλαδή νηπιαγωγοί, δάσκαλοι, καθηγητές σε Γυμνάσια και Λύκεια, καθηγητές σε ΑΕΙ και ΤΕΙ. Μάλιστα, ειδικά στο εκπαιδευτικό προσωπικό των ΑΕΙ και ΤΕΙ δεν καταργούνται και οι κενές οργανικές θέσεις. Ομως, η εξαίρεση των εκπαιδευτικών έχει οριστεί χρονικά μόνον για το τρέχον σχολικό έτος. Δεν έχει διευκρινιστεί τι θα γίνει από τον ερχόμενο Σεπτέμβρη και μετά…
8 Από την εφεδρεία εξαιρούνται οι γενικοί διευθυντές στη δημόσια διοίκηση;
ΑΠ.: Ναι, και πρόκειται περίπου για 1.000 στελέχη που θεωρούνται απαραίτητα για την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών. Υπήρχαν σκέψεις να ενταχθούν σε αυτή την κατηγορία και οι διευθυντές που θα ανέβαζαν τον αριθμό σε περίπου 5.000 στελέχη. Καραδοκεί πάντα ο φόβος υπάλληλοι σε εφεδρεία να προσβάλουν αυτήν την εξαίρεση με βάση την ίση μεταχείριση υπαλλήλων με ομοειδή προσόντα και αν υπήρχε διεύρυνση στον αριθμό των υπαλλήλων που θα έμπαιναν στην εξαίρεση ο κίνδυνος αυτός θα ήταν μεγαλύτερος. Ωστόσο θεωρείται βέβαιο ότι ορισμένοι θα καταφύγουν στα δικαστήρια με αφορμή αυτήν την εξαίρεση.
9 Τι θα γίνει με τα δάνεια, στεγαστικά και άλλα, που έχουν πάρει οι υπάλληλοι που θα βγουν στην εφεδρεία; Αυτοί οι άνθρωποι αυτόματα θα μείνουν περίπου με το ένα τρίτο των αποδοχών τους.
ΑΠ.: Ευτυχώς έχει ληφθεί πρόνοια για τα δάνεια των εφέδρων. Η αποπληρωμή αυτών των δανείων θα γίνει μέσω προγραμμάτων του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων που θα οργανωθούν με στόχο την αναχρηματοδότηση των δανείων από τράπεζες στις οποίες είναι υπόχρεος ο υπάλληλος που βγαίνει σε εφεδρεία.
10 Οσοι βγουν στην εφεδρεία συνεχίζουν να έχουν υγειονομική περίθαλψη; Τι γίνεται με τις ασφαλιστικές τους εισφορές;
ΑΠ.: Οι εισφορές εργοδότη και ασφαλισμένου για κύρια και επικουρική σύνταξη καταβάλλονται κανονικά από το φορέα από τον οποίο προέρχεται ο υπάλληλος. Αν ο φορέας αυτός καταργηθεί, τότε αυτές οι εισφορές καταβάλλονται από τον ΟΑΕΔ. Οι υπάλληλοι σε εφεδρεία έχουν κανονικά υγειονομική περίθαλψη.
11 Τι θα γίνει με την αποζημίωση όσων βγουν στην εφεδρεία;
ΑΠ.: Η εργασιακή εφεδρεία λογίζεται ως προαναγγελία απόλυσης. Αυτό έχει ως συνέπεια κατ’ αρχήν ο εργαζόμενος να δικαιούται αποζημίωση, όμως ακριβώς επειδή υπάρχει προαναγγελία, και μάλιστα ένα ή δύο χρονια πριν, η αποζημίωση που δικαιούται ο υπάλληλος μειώνεται κατά 50%.
12 Σε ποιους φορείς θα έχει εφαρμογή η εφεδρεία και τι σύμβαση θα έχουν οι υπάλληλοι που θα ενταχθούν σ’ αυτήν;
ΑΠ.: Ο θεσμός της εφεδρείας θα εφαρμοστεί σε όλο το δημόσιο τομέα, τα ΝΠΔΔ και τους ΟΤΑ, αφορά και μόνιμους και όσους έχουν σύμβαση αορίστου χρόνου, μόνο που σε αυτούς δεν υπάρχει όριο ηλικίας, αλλά προϋπόθεση είναι η συμπλήρωση της 35ετίας.
13 Τι θα γίνει με τους υπαλλήλους που εργάζονται στους φορείς που καταργούνται ή συγχωνεύονται με άλλους (π.χ. τους 151 φορείς που έχουν ήδη κατονομαστεί);
ΑΠ.: Αυτοί βρίσκονται στο χειρότερο καθεστώς διότι πρέπει άμεσα -και πάντως μέχρι το τέλος Νοεμβρίου- να έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία μεταφοράς τους. Στη συνέχεια το σύνολο του προσωπικού με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου που ανήκει στις κατηγορίες ΥΕ και ΔΕ (Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης και Απόφοιτοι Λυκείου) θεωρείται πλεονάζον και εντάσσεται σε καθεστώς εφεδρείας από 1-1-2012. Κριτήριο για την ένταξη σε εφεδρεία σε αυτούς τους εργαζομένους είναι η αρχαιότητα, δηλαδή οι πρώτοι που θα ενταχθούν θα είναι οι νεότεροι.
14 Τι θα γίνει με τους υπόλοιπους υπαλλήλους που δεν θα αγγίξει η εφεδρεία;
ΑΠ.: Δεν σημαίνει ότι είναι σίγουρος στη θέση του όποιος γλιτώσει σε πρώτη φάση την ένταξη σε εφεδρεία. Από την 1/1/2012 αρχίζει η επιχείρηση αξιολόγησης υπαλλήλων και αναδιάρθρωσης υπηρεσιών σε όλο το δημόσιο τομέα. Η αξιολόγηση αυτή θα πραγματοποιηθεί από εξωτερικούς συμβούλους και αυτό σύμφωνα με νομικούς κύκλους αποτελεί ένα ζήτημα, όμως η κυβέρνηση απαντά ότι αυτοί οι σύμβουλοι θα επιλέξουν με επιστημονικά και αξιοκρατικά κριτήρια. Τα κριτήρια αυτά, όπως και οι λεπτομέρειες της διαδικασίας, θα γίνουν γνωστά στο μέλλον με απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Διοικητικής Μεταρρύθμισης που πρέπει οπωσδήποτε να έχει εκδοθεί έως το τέλος του χρόνου (31/12/2011). Η διαδικασία αξιολόγησης θα διενεργηθεί μέσα στο 2012 και, όπως αναφέρει το χρονοδιάγραμμα της κυβέρνησης, το αργότερο μέχρι 31-12-2013 θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της αναδιάρθρωσης των δημόσιων υπηρεσιών. Αυτό σημαίνει ότι θα έχουν συνταχθεί τα νέα οργανογράμματα, θα έχουν καταργηθεί υπηρεσίες που θα κριθεί ότι έχουν περιορισμένο αντικείμενο και αρμοδιότητες, θα έχουν καταργηθεί οι αντίστοιχες οργανικές θέσεις και θα έχει μετατεθεί το προσωπικό που θα κριθεί ότι πλεονάζει.
15 Οι μισθοί που αναφέρονται στο ενιαίο μισθολόγιο είναι καθαρές ή μικτές αποδοχές;
ΑΠ.: Οι μισθοί αυτοί αποτελούν μικτές αποδοχές. Για να βρει κάποιος τον καθαρό μισθό πρέπει να αφαιρέσει τις λεγόμενες κρατήσεις. Ομως σε αυτούς τους μισθούς δεν συμπεριλαμβάνονται τα επιδόματα, που είναι το οικογενειακό -όχι στην περίπτωση γάμου, αλλά μόνον αν υπάρχουν παιδιά- και τα επιδόματα θέσης και απόδοσης. Πάντως πρέπει να γνωρίζουν οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο ότι το επίδομα απόδοσης θα το πάρουν τουλάχιστον το 2013, αφού προϋποθέτει την επίτευξη στόχων στις υπηρεσίες που δεν έχουν καν τεθεί σήμερα, ενώ επίδομα θέσης θα πάρουν όσοι με το νέο καθεστώς καταλάβουν θέσεις ευθύνης με δεδομένη τη… δυσκολία που δημιουργεί η ποσόστωση στις προαγωγές.
