Οι αλλαγές στο νομοσχέδιο του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης που κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή – Οι φορείς που καταργούνται, η αξιολόγηση και η αναδιοργάνωση των κρατικών δομών – Ποιες διατάξεις άλλαξαν στη διαβούλευση
Κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, στο οποίο προβλέπονται το κλείσιμο 23 φορέων του δημοσίου τομέα, αλλαγές στο σύστημα αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων με την καθιέρωση ποσόστωσης στη βαθμολόγησή τους και απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών.
Ήδη κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης του σχεδίου νόμου υπήρξαν έντονες αντιδράσεις κυρίως για τις καταργήσεις / συγχωνεύσεις φορέων αλλά και για τον νέο τρόπο αξιολόγησης των υπαλλήλων στο Δημόσιο. Σύμφωνα με το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, καταργούνται 23 φορείς (21 προβλέπονταν στο σχέδιο νόμου που δόθηκε για διαβούλευση στα μέσα Ιανουαρίου) που «δεν κρίνονται πια απαραίτητοι και παράλληλα απομακρύνεται μέρος του προσωπικού τους».
Οι ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (ΙΔΑΧ) υπάλληλοι των ΝΠΙΔ που καταργούνται οδηγούνται σε υποχρεωτική αποχώρηση (απόλυση), ενώ οι υπάλληλοι των ΝΠΔΔ εντάσσονται στο πρόγραμμα της κινητικότητας (τίθενται σε καθεστώς διαθεσιμότητας για μετάταξη – τοποθέτηση σε νέα θέση).
Ποιοι φορείς καταργούνται
Στους φορείς που καταργούνται περιλαμβάνονται το Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας (ΤΕΟ), το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΙΕΑΔ) και η Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας ΑΕ.
Πάντως, αναμένεται με ενδιαφέρον οι εξελίξεις στη Βουλή κατά τη συζήτηση για το σχέδιο νόμου, μια και πέρα από τις αντιδράσεις συνδικαλιστών και εργαζομένων, υπάρχει προβληματισμός και στο ΠαΣοΚ, όσον αφορά στην κατάργηση του Εθνικού Ινστιτούτου Εργασίας και Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΙΕΑΔ)…
Στην προηγούμενη εκδοχή του σχεδίου νόμου του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης, το οποίο είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση (15-21.1.2014), υπήρχαν 21 φορείς του Δημοσίου που καταργούνται ενώ στο σχέδιο νόμου που κατατέθηκε στη Βουλή περιλαμβάνονται 23. Οι δύο οργανισμοί που προστίθενται είναι ο Οργανισμός Παιδικών και Εφηβικών Βιβλιοθηκών (ΟΠΕΒ, Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου) και το Ινστιτούτο Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων (ΝΠΙΔ).
Ο Οργανισμός Παιδικών και Εφηβικών Βιβλιοθηκών, ο οποίος εποπτεύεται από το υπουργείο Παιδείας, καταργείται και, όπως ορίζεται στο άρθρο 12, τα βιβλία, η κινητή και ακίνητη περιουσία που περιλαμβάνεται στις κατά τόπους βιβλιοθήκες υπό τον Οργανισμό περιέρχονται αυτοδικαίως στον δήμο όπου βρίσκονται.
Σύμφωνα με το άρθρο 16 του σχεδίου νόμου, οι αρμοδιότητες του Ινστιτούτου Διεθνούς Δημοσίου Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων (ΝΠΙΔ), το οποίο εδρεύει στη Θεσσαλονίκη και βρίσκεται υπό την εποπτεία του υπουργείου Δικαιοσύνης, μεταφέρονται στο Ελληνικό Ινστιτούτο Διεθνούς και Αλλοδαπού Δικαίου.
Οι υπόλοιποι φορείς που καταργούνται είναι:
Ανώνυμη Εταιρεία Εκμετάλλευσης και Διαχείρισης Ελληνικών Αυτοκινητοδρόμων (ΤΕΟ ΑΕ), Ανώνυμη Εταιρεία Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων και Αναπλάσεις ΑΕ (ΕΑΧΑ ΑΕ), Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ), Ινστιτούτο Συνταγματικών Ερευνών και Ερευνητικό Ινστιτούτο Δικονομικών Μελετών (πρόκειται για δύο ερευνητικά πανεπιστημιακά ινστιτούτα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών), Οργανισμοί Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης (ΟΡΣΑ και ΟΡΘΕ), Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής των Ιωαννίνων (ΟΡΣΙ), Εθνικό Ίδρυμα Μελετών Θεόδωρος Κολοκοτρώνης «Ο Γέρος του Μοριά» (υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού), Διεθνής Ακαδημία Ελευθερίας (υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού), Μουσείο Επιστήμης και Τεχνολογίας (υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων), Ανώνυμη Εταιρεία με την επωνυμία Κεφάλαιο Επιχειρηματικών Συμμετοχών Υψηλής Τεχνολογία ΑΕ (υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων), Οργανισμός Κωπαΐδας (μεταφέρονται οι αρμοδιότητές του στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας από την οποία και εποπτευόταν ως σήμερα), Κεντρική Αγορά Πατρών.
Καταργείται η αυτοτελής λειτουργία του Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογίας Στρατού, του Γραφείου Έρευνας και Τεχνολογικών Εξελίξεων Ναυτικού και του Κέντρου Εφαρμοσμένης Τεχνολογίας και Ανάπτυξης Αεροπορίας (συγχωνεύονται σε ενιαίο ερευνητικό κέντρο με την επωνυμία Ενιαίος Φορέας Αμυντικής Έρευνας και Τεχνολογίας – ΕΦΑΕΤ).
Επίσης, το ΝΠΔΔ Ταμείο Εθνικής Άμυνας (ΤΕΘΑ), η αυτοτελής δημόσια υπηρεσία Ταμείο Εθνικού Στόλου (ΤΕΣ) και το ΝΠΔΔ Ταμείο Αεροπορικής Άμυνας (ΤΑΑ) καταργούνται και συγχωνεύονται σε ένα νέο Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, το οποίο συνιστάται με τον παρόντα νόμο με την επωνυμία Ενιαίο Ταμείο Εθνικής Άμυνας (ΕΤΕΑ).
Σύμφωνα με το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, η αναδιοργάνωση των κρατικών δομών συνολικά συνιστά στρατηγική προτεραιότητα για την κυβέρνηση. Στόχος του υπουργείου είναι «η αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη λειτουργία δημόσιων οργανισμών και φορέων, με όσο το δυνατόν μικρότερο δημοσιονομικό κόστος. Το κράτος οφείλει πλέον να ιεραρχήσει τις επιχειρησιακές του προτεραιότητες και να συγκεντρώσει και να αναδιατάξει τις δυνάμεις του, ώστε να καταστεί πιο λειτουργικό και αποτελεσματικό».
Η «ακανθώδης» αξιολόγηση προσωπικού
Από την άλλη, «καυτό» είναι το ζήτημα της αξιολόγησης του προσωπικού, καθώς ορίζονται ανώτατα ποσοστά υπαλλήλων που είναι δυνατόν να αξιολογούνται στην κλίμακα βαθμών (με τους βαθμούς 9 ως 10 αξιολογείται ποσοστό ως και 25% των υπαλλήλων, με τους βαθμούς 7 ως 8 αξιολογείται ως και 60% και με τους βαθμούς 1 ως 6 αξιολογείται ως και 15% των υπαλλήλων).
Ήδη από την αξιωματική αντιπολίτευση έχει εκφραστεί η άποψη ότι δρομολογούνται αλλαγές που οδηγούν σε ανορθολογικές επιλογές ως προς την αξιολόγηση, ενταγμένες στη λογική των απολύσεων. Επίσης, έχουν διατυπωθεί από στελέχη της διοίκησης και συνδικαλιστικούς φορείς αρνητικές κρίσεις περί διαμόρφωσης ενός πλαισίου ανταγωνισμού μεταξύ των υπαλλήλων, που από τους πολέμιους των αλλαγών, χαρακτηρίζονται σαν ιδιότυπος «κανιβαλισμός».
Έχει τεθεί πολλάκις το ερώτημα πώς εκ προοιμίου μπορεί να ξέρει κανείς ότι μόνο το 25% των υπαλλήλων σε ένα τμήμα μπορεί να πάρει βαθμό 9 ως 10 ή το 15% αξίζει βαθμολογία 1 ως 6…
Πάντως, το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης επισημαίνει ότι «διαχρονικά, σχεδόν όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι βαθμολογούνται με 9 και 10. Η σημασία και η φιλοσοφία της αξιολόγησης ακυρώνεται στην πράξη, ενώ θα έπρεπε να αποτελεί κίνητρο για τον αξιολογούμενο και εργαλείο βελτίωσης της αποδοτικότητας του ίδιου και του φορέα όπου υπηρετεί».
Και υπογραμμίζει: «Το σχέδιο νόμου εισάγει την ποσόστωση, τη συγκριτική δηλαδή αξιολόγηση στον προσδιορισμό των ανώτατων ποσοστών των δημοσίων υπαλλήλων ανά κλίμακα βαθμολογίας. Σκοπός της ρύθμισης αυτής είναι να αποδοθεί η βαρύνουσα σημασία που θα πρέπει να έχει κάθε σύστημα αξιολόγησης και να αρθούν οι στρεβλώσεις και η σημερινή απαξίωση».
Η προσθήκη για την αξιολόγηση
Παράλληλα, αξίζει να επισημανθεί ότι το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, επιχειρώντας να κατευνάσει τις αντιδράσεις και να υποστείλει τις αιτιάσεις ότι η κακή βαθμολόγηση (βαθμός 1-6 για το 15% των υπαλλήλων) οδηγεί σε απόλυση, έκανε μία προσθήκη.
Στο νέο άρθρο 23 με τίτλο «Συνέντευξη – Μέτρα βελτίωσης απόδοσης αξιολογούμενου», σημειώνεται: «Σε περίπτωση αξιολόγησης του υπαλλήλου με μέσο όρο βαθμολογίας της έκθεσης 6 και κάτω, συμπληρώνονται από τον αξιολογητή στο έντυπο αξιολόγησης τα μέτρα βελτίωσης της απόδοσης του αξιολογούμενου. Τόσο στην περίπτωση αυτή, αλλά και σε κάθε περίπτωση συμπλήρωσης μέτρων βελτίωσης, ο αξιολογητής μετά το πέρας της διαδικασίας αξιολόγησης, καλεί τον αξιολογούμενο για την αναλυτική παρουσίαση σε αυτόν των προτεινόμενων μέτρων βελτίωσης της απόδοσής του και καλύτερης αξιοποίησης και ανάπτυξης των ικανοτήτων του. Μετά το πέρας της διαδικασίας του προηγούμενου εδαφίου τίθενται στον οικείο χώρο του εντύπου της έκθεσης η ημερομηνία πραγματοποίησης της συνέντευξης και οι υπογραφές του αξιολογούμενου και του αξιολογητή».
Απλουστεύονται διοικητικές διαδικασίες
Εκτός τούτων, στις βασικές αλλαγές που προωθούνται με το σχέδιο νόμου του υπουργείου με τίτλο «Διοικητικές απλουστεύσεις – Καταργήσεις, Συγχωνεύσεις Νομικών Προσώπων και Υπηρεσιών του Δημόσιου Τομέα – Τροποποίηση διατάξεων ΠΔ 318/1992 (Α’ 161) και λοιπές ρυθμίσεις» περιλαμβάνονται διοικητικές απλουστεύσεις.
Αυτές αφορούν μεταξύ άλλων:
• Κατάργηση της υποχρέωσης υποβολής πρωτοτύπων ή επικυρωμένων αντιγράφων από τους ενδιαφερόμενους στο σύνολο των συναλλαγών τους με το Δημόσιο. Ένα ευκρινές φωτοαντίγραφο – εγγράφου που έχει εκδοθεί από Δημόσια Αρχή – αρκεί πλέον για όλες τις συναλλαγές με το Δημόσιο.
• Κατάργηση από 1η Ιουλίου 2014 της υποχρέωσης δημοσίευσης στο ΦΕΚ των τροποποιήσεων καταστατικού και των ετήσιων ισολογισμών Α.Ε. και ΕΠΕ.
• Κατάργηση της υποχρέωσης βεβαίωσης γνησίου υπογραφής στην Υπεύθυνη Δήλωση που κατατίθεται στην πρώτη φάση προσφοράς σε διαγωνισμό του Δημοσίου.
Πλήρης ανατροπή στη διάταξη για αποσπάσεις ή μεταθέσεις στην παραμεθόριο
«Το Βήμα της Κυριακής» με ρεπορτάζ που είχε τίτλο «Εξαίρεση-παράθυρο για “δικά μας παιδιά”» (26.1.2014) είχε αναδείξει ότι διάταξη σχετικά με αποσπάσεις ή μεταθέσεις σε παραμεθόρια ή προβληματική περιοχή που περιλαμβανόταν στο υπό διαβούλευση σχέδιο νόμου του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης άφηνε παράθυρο για διευκόλυνση αποσπάσεων σε πολιτικά γραφεία βουλευτών ακριτικών περιοχών. Και όχι μόνο.
Ο καθηγητής Εργατικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ κ. Αρις Καζάκος μιλώντας στο «Βήμα» τότε είχε επισημάνει: «Η προτεινόμενη με το άρθρο 35 ρύθμιση ανοίγει μια ρωγμή στο σύστημα πρόσληψης με μοριοδότηση σε παραμεθόριες ή προβληματικές περιοχές με υποχρέωση του υπαλλήλου για παραμονή του για μία τουλάχιστον δεκαετία και με τελικό σκοπό την ενίσχυση των περιοχών αυτών. Με το άρθρο 35 εισάγεται εξαίρεση στην υποχρέωση παραμονής στην υπηρεσία τοποθέτησής τους. Ο υπάλληλος μπορεί να αποσπαστεί ή να μετατεθεί “σε άλλη υπηρεσία της ίδιας παραμεθορίου ή προβληματικής περιοχής” ή να αποσπαστεί “στο υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης με διάθεση σε γραφείο βουλευτή στην ίδια παραμεθόριο ή προβληματική περιοχή”. Η εξαίρεση έχει οσμή πελατειακή – ρουσφετολογική».
Στο νομοσχέδιο, όπως κατατέθηκε στη Βουλή, έχει αλλάξει άρδην η διατύπωση της διάταξης, έχουν αφαιρεθεί όλα τα εδάφια τα οποία είχαν κάνει νομικούς να μιλούν για «πονηρή» διάταξη, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί από υπαλλήλους που διορίζονται, μετατάσσονται ή μεταφέρονται σε παραμεθόριες περιοχές και αναζητούν τρόπο να φύγουν από εκεί ή να «ροκανίσουν» τη δέσμευση για δεκαετή παραμονή.
Επρόκειτο για το άρθρο 35 που περιλαμβανόταν στο υπό δημόσια διαβούλευση σχέδιο νόμου του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και το οποίο όριζε ότι:
«Υπάλληλοι οι οποίοι διορίζονται με μοριοδότηση λόγω εντοπιότητας, μετατάσσονται ή μεταφέρονται σε παραμεθόριο ή προβληματική περιοχή και οι οποίοι τυγχάνουν ειδικών ευεργετημάτων, υποχρεούνται να παραμείνουν στην υπηρεσία τοποθέτησής τους για μία τουλάχιστον δεκαετία, με εξαίρεση την απόσπαση ή μετάθεση τους σε άλλη υπηρεσία της ίδιας παραμεθορίου ή προβληματικής περιοχής, ή την απόσπαση στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης με διάθεση σε γραφείο βουλευτή στην ίδια παραμεθόριο ή προβληματική περιοχή. Κάθε πράξη που συνεπάγεται απόσπαση, μετάθεση, μετάταξη ή μεταφορά πριν από τη συμπλήρωση της δεκαετούς υποχρεωτικής παραμονής στην υπηρεσία τοποθέτησης είναι αυτοδικαίως άκυρη, εκτός εάν αφορά απόσπαση ή μετάθεση σε υπηρεσία της ίδιας παραμεθορίου ή προβληματικής περιοχής».
Τώρα, στο σχέδιο νόμου που κατατέθηκε η διάταξη αυτή υπάρχει στο άρθρο 37 πλήρως διαφοροποιημένη, χωρίς αναφορά σε γραφεία βουλευτών και με σαφήνεια στη διατύπωσή της. Έτσι, στο άρθρο 37 με τίτλο «Αποσπάσεις ή μεταθέσεις σε παραμεθόριο ή προβληματική περιοχή» ορίζεται πλέον:
«Υπάλληλοι οι οποίοι διορίζονται με μοριοδότηση λόγω εντοπιότητας, μετατάσσονται ή μεταφέρονται σε παραμεθόριο ή προβληματική περιοχή και οι οποίοι τυγχάνουν ειδικών ευεργετημάτων, υποχρεούνται να παραμείνουν στην υπηρεσία τοποθέτησής τους για μία τουλάχιστον δεκαετία, με εξαίρεση την περίπτωση που λόγω οργανωτικής αναδιάρθρωσης η ανωτέρω υπηρεσία συγχωνεύεται ή καταργείται. Στην περίπτωση αυτή επιτρέπεται η μεταφορά τους σε άλλη υπηρεσία της ίδιας παραμεθορίου ή προβληματικής περιοχής. Κάθε πράξη που συνεπάγεται απόσπαση, μετάθεση, μετάταξη ή μεταφορά πριν από τη συμπλήρωση της δεκαετούς υποχρεωτικής παραμονής στην υπηρεσία τοποθέτησης είναι αυτοδικαίως άκυρη, εκτός εάν αφορά απόσπαση ή μετάθεση σε υπηρεσία της ίδιας παραμεθορίου ή προβληματικής περιοχής».
